Tačno sedam decenija od kada je brutalno dignuta u vazduh, katolička crkva Svetog Antuna Padovanskog na drugoj plaži Mogren i dalje čeka na obnovu.
Jedna od nekadašnjih svetinja Budve, kojoj su pohodili ne samo katolici, nego i pravoslavni vjernici, porušena je 1952. godine. Proteklih godina nova gradska uprava je u više navrata obećavala da će se krenuti u obnovu, a kočnica su neriješna imovinska pitanja oko parcele na kojoj se nekada nalazila crkva.
U suret 13. junu, kada se obilježava Sveti Antun, dan kada su Starobudvani obilježavali i zvanični početak sezone kupanja, iz Mjesne zajednice “Stari grad” ponovo su uputili apel da se obnovi crkva.
”Crkva Svetog Antuna Padovanskog je dobila naziv po portugalskom svešteniku (12. vijek) i svecu za kojeg se vjeruje da pomaže pomorcima, životinjama, siromašnim ljudima, trudnicama, putnicima. Crkva Svetog Antuna Padovanskog u Budvi se nalazila iznad plaže Mogren. Zvjerski je porušena 1952. godine od navodno nepoznatih počinilaca. Na dan Svetog Antuna Padovanskog 13. juna svake godine iz crkve Svetog Ivana Krstitelja, koja se nalazi u Starom gradu, kretala je svečana procesija s ikonom Svetog Antuna Padovanskog. Tog dana se poslije svečane mise na plaži Mogren slavilo do zalaska sunca. Kod Starobudvana je ostao običaj do danas da sezona kupanja počinje upravo na dan Svetog Antuna”, kazao je u razgovoru za “Vijesti” Starograđanin, član savjeta MZ “Stari grad”, Luka Vučković.
Crkva je dobila naziv po portugalskom svešteniku (12. vijek) i svecu za kojeg se vjeruje da pomaže pomorcima, životinjama, siromašnim ljudima, trudnicama, putnicima. Na dan Svetog Antuna Padovanskog, 13. juna, svake godine iz crkve Svetog Ivana Krstitelja u Starom gradu kretala je svečana procesija. Tog dana se poslije svečane mise na plaži Mogren slavilo do zalaska sunca. Kod Starobudvana je ostao običaj do danas da sezona kupanja počinje upravo na dan Svetog Antuna
Prema njegovim riječima, originalni planovi za izgradnju crkve postoje.
”Nadamo se da u saradnji s lokalnom samoupravom, koja ima velikog razumjevanja za očuvanje kulturnog dobra Budve, počne ponovna izgradnja crkve i vraćanje starih običaja naših predaka”, istakao je Vučković
Crkva Svetog Antona izgrađena je 1571. godine. Vremenom je crkva propadala, da bi je na kraju veliko nevrijeme 1899. godine gotovo potpuno uništilo.
Sljedeće godine su građani Budve odlučili da izgrade novu i veću crkvu i počeli su sa sakupljanjem dobrovoljnih priloga u čemu su podjednako učestvovali i katolici i pravoslavni i 1. maja 1905. godine don Ćiril Rosić je blagoslovio kamen temeljac uz veliko veselje građana obje vjeroispovijesti, što je bilo propraćeno gradskom muzikom. Siromašniji građani, koji nijesu mogli da pomognu izgradnju crkve novcem, pomogli su dobrovoljnim radom.
Decenijama prije i poslije posvećenja crkve na dan 13. juna su se održavale svečanosti u čast Svetog Antuna, u kojem su mnogi stanovnici vidjeli zaštitnika svog grada. Ova tradicija trajala je do 1952. godine kada je crkva Sv. Antona porušena.
Odbor za obnovu - izgradnju crkve Svetog Antuna obratio se Opštini Budva još 29. januara 2013, međutim nije se daleko otišlo od pokretanja inicijative.
Originalni planovi za izgradnju crkve su sačuvani, tako da ne bi postojao problem da se crkva obnovi u izgledu kakvom je bila, nakon posljednje rekonstrukcije početkom XX vijeka.
Turistička organizacija Budve, kako je “Vijestima” saopšteno, u svome programu rada za ovu godinu predvidjela je da će se priključiti projektu obnove crkve za šta će izdvojiti 15 hiljada eura.
”Projekat realizuje Opština Budva u saradnji s Hotelskom grupom “Budvanska rivijera” i predstavnicima katoličke crkve u Budvi, a podrazumijeva izradu konzervatorskog i idejnog projekta, neophodnih za ponovnu izgradnju crkve”, piše u programu Turističke organizacije.
Iz Turističke organizacije su saopštili da, imajući u vidu da je pješačka staza na potezu od tvrđave Mogren do plaže Mogren stavljena u funkciju, ponovnom izgradnjom ove crkve dobiće se jedinstvena turistička atrakcija koja će podrazumijevati uživanje u prirodnim ljepotama Budvanske rivijere i upoznavanje s kulturom i istorijom Budve.
”Pored toga, dobija se nova turistička tura, kulturno-istorijska staza od Staroga grada sve do tvrđave Mogren”, navodi se u programu rada.
Još prije tri godine godine, tadašnji menadžer Opštine Budva, doskorašnji poslanik DF-a Milo Božović inicirao je sastanak s predstavnicima katoličke crkve i HG “Budvanska rivijera” kako bi crkva bila obnovljena, a izgradnju bi finansirala Opština Budva.
Tada je konstatovano da zemljište na kom se crkva nekada nalazila pripada katastarskoj parceli broj 2652 KO Budva koje je u vlasništvu HG “Budvanska rivijera”. U katastarskoj evidenciji nalaze se opisi ograničenja koji se odnose na zahtjeve za restituciju.
Zbog toga bi u saradnji Opštine Budva, HG “Budvanska rivijera” i predstavnika katoličke crkve u Budvi, kako je tada rečeno, trebalo postići dogovor o rješavanju statusa tog zemljišta kako bi se moglo pristupiti izgradnji crkve.
Svetac označavao početak sezone u Budvi
Crkva Svetog Antuna sa sobom je nosila i simboliku za cijelu Budvu jer su je davno vjernici i jedne i druge vjeroispovijesti pohodili na Dan Svetoga Antuna. Procesije, kada su građani Budve brodićima odlazili na plažu Mogren II, označavale su ujedno i početak kupališne sezone u Budvi.
O ovoj katoličkoj crkvi ostao je pomen u priči o svetkovini starih Budvana koji detaljno opisuje mr Lucija Đurašković: “Na dan Sv. Antuna Padovanskog, 13. juna svake godine je iz crkve Sv. Ivana Krstitelja kretala svečana procesija sa ikonom Sv. Antuna Padovanskog, bogato ukrašenom zavjetnim zlatom. Ikona je iznošena iz mogrenske crkve Sv. Antuna devet dana prije proslave, da bi svih tih dana u crkvi Sv. Ivana održavana misa. Poznato je da je ikona, tom prilikom obično iznošena barkom morskim putem, a na sam dan svetkovine (13. juna) vraćana u crkvu Sv. Antuna kopnenim putem. Toga dana se poslije svečane mise na plaži Mogren slavilo do zalaska sunca. Kod starih Budvana je ostao običaj da se ovog dana počinju kupati u moru.”
Bonus video:
