Članovi Speleološkog kluba “Pauk” iz Bijelog Polja uputili su otvoreno pismo Agenciji za zaštitu životne sredine, tražeći hitno otvaranje ulaza u Đalovića pećinu, koji je na inicijativu Opštine Bijelo Polje nedavno zatvorio izvođač radova.
Zatvaranje je prošle sedmice uslijedilo nakon što je na urgenciju Opštine u okviru prve faze projekta valorizacije-uređenje dijela pećine sa pratećim objektima na ulazu, firma “Novi Volvox” zaštitila ulaz u pećinu, a angažovan je i čuvar. Takav korak uslijedio je nakon što su nedavno vandali oštetili pećinu, polomili ukrase i potpisivali se po zidovima pećine.
Ulaz pećine je fizički otvoren prije oko dvije godine, kada je izvođač radova napustio gradilište.
U SK “Pauk” su zabrinuti za troglofile, koje je izvođač radova doveo u opasnost, zatvaranjem tunela, i ishitrenom reakcijom, ne držeći se projekta.
”Stoga upućujemo hitan apel da se prolaz oslobodi jer ne znamo ima li drugih, dok komisija utvrdi i štete, na jedno otprilike 100 metara desno od ulaza, gdje je uočena kolonija slijepih miševa, najvjerovatnije zaštićene vrste potkovičara”, navodi u dopisu Agenciji predsjednik SK Petar Cerović, podsjećajući da je vrsta slijepih miševa je zaštićena nacionalnim zakonodavstvom (rješenjem o stavljanju pod zaštitu pojedinih biljnih i životinjskih vrsta i gljiva (Sl. list RCG 76/06).
Osim toga, kazao je Cerović, Crna Gora je potpisnica brojnih drugih međunarodnih konvencija, direktiva i sporazuma kao što su Bernska konvencija, Bonska konvencija, EU direktiva o staništima i EUROBATS sporazum. Slijepi miševi se nalaze na svim tim listama kao strogo zaštićene vrste.
”Biodiverzitet je zbog svog značaja pod velikim pritiskom. Svakodnevno u svijetu iščezavaju staništa, nestaju vrste, narušava se prirodna ravnoteža zbog ljudskih aktivnosti. Zato se sve više i više razvijaju inicijative država i civilnog društva o zaštiti biodiverziteta. Crna Gora kao ekološka država bi trebalo da poštuje Konvencije o biološkoj raznovrsnosti, a i time se obavezala da štiti biološku raznovrsnost”, kazao je Cerović.
Iz kluba upozoravaju da je time ugrožen kapitalni projekat od opšteg značaja za Bijelo Polje, sjever ali i ukupni razvoj Crne Gore.
Uputili su pitanje Agenciji da li je rađena studija prije početka radova, te da li su vršena sveobuhvatna istraživanja koja nerijetko traju godinama i da li je utvrđeno šta sve može biti ugroženo radovima, te da li je tokom izvođenja radova pratila i ukazivala na greške.
Bjelopoljski speleološki klub će pokrenuti inicijativu o boljoj zaštiti svih speleoloških objekata na teritoriji bjelopoljske opštine.
O vandalizmu u Đalovića pećinu, koji je uticao da se pećina iz bezbjednosnih razloga zatvori, javnost i nadležne institucije obavijestili su bjelopoljski speleozi SK “Pauk”, koji su slučaj prijavili policiji. U obraćanju su tada naveli da su na zidovima ispisana imena, kao i da je odvaljen jedan broj pećinskih ukrasa, stalaktita i stalagmita, koji su krasili pećinu, čime je napravljena nemjerljiva šteta, ne samo Đalovića pećini i Bijelom Polju, nego i državi Crnoj Gori.
Ubrzo poslije toga policija je podnijela krivčne prijave zbog sumnje da su izvršioci S. K. (34) i E. K. (28), kojima se na teret stavlja krivično djelo uništenje i oštećenje zaštićenog prirodnog dobra, a sa događajem je upoznat i tužilac u Osnovnom državnom tužilaštvu u Bijelom Polju.
Kao uzrok ovakvog postupka, prema tvrdnjama mnogih, je što Uprava za kapitalne projekte, nakon prekida radova na valorizaciji Đalovića pećine, ulaz nije adekvatno zaštitila, konzervirala, kao ni da nije postojao ekološki monitoring u svim fazama projekta.
U dopisu Ministarstvu, Agenciji i presjedniku Opštine Petru Smoloviću, poznati speleolog i idejni tvorac projekta valorizacije Đalovića pećine Željko Madžgalj, koji je jedan od najboljih poznavalaca pećine i koji ju je tokom 25 godina speleoloških istraživanja posjetio stotinak puta, ukazao je na moguće posljedice otvaranja vještačkog ulaza na unutrašnjost Đalovića pećine, tražeći da se hitno riješi taj problem. Maždalj je upozorio i na neovlašćene posjete dodajući da je trebalo da Ministarstvo i Agencija proglase moratorijum na sva speleološka istraživanja i druge posjete pećini osim za potrebe njene turističke valorizacije.
Iz kompanije “Novi Volvox” je saopšteno da će do kraja mjeseca završiti radove na ulazu u Đalovića pećinu i obezbijediti zaštitna vrata na ulazu. Ta kompanija izvodi radove u okviru prve faze projekta valorizacije vrijedne oko dva miliona eura. Na valorizaciji najveće pećine na Balkanu, duge 25 kilometara, radi se posljednjih deset godina, a u toku je izgradnja žičare od mjesta Podvrh do ulaza. Asfaltiran je i put od Bistrice do Đalovića pećine, koja će, kako je planirano, predstavljati atrakciju turističke ponude sjevera.
Bonus video:
