Proces decentralizacije sistema socijalne zaštite treba da bude efikasniji i nastavljen na način da se svede na lokalni nivo, kako bi mladi u riziku mogli dobiti potrebne socijalne usluge u svojim sredinama.
To je saopšteno na drugom panelu „Decentralizacija usluga za mlade u riziku“, održanom u okviru okruglog stola „Dostupnost socijalnih servisa mladima u riziku na Zapadnom Balkanu“, koju je organizovala nevladina organizacija (NVO) Juventas.
Predstavnik Direktorata za socijalno staranje iz Kosova, Premtim Fazliu, pojasnio je da se pod decentralizacijom podrazumijeva proces prenosa odgovornosi od centralnog do lokalnog nivoa i nevladinih aktera.
„Opština Priština, u okviru decentralizacije, jača socijalnu zaštitu. Direktorat za socijalno staranje upravlja socijalnim centrima i pruža direktne servise na osnovu zakona. Što se tiče procesa decentralizacije, do sada imamo određene prepereke u poboljšanju socijalnih servisa“, naveo je Fazliu.
Ukazao je da su zakoni o pružanju socijalnih servisa i o javnim servisima počeli da se pripremaju 2018. godine, ali da nisu finalizovani zbog pandemije koronavirusa, političke volje i nestabilne političke situacije u državi.
„Trenutno se radi na pripremi administrativnih uputstava i načina finansiranja, što će omogućiti specijalne grantove za socijalne servise za obrazovanje i za zdravstvo. Administrativni servisi distribuiraju grantove za socijalne servise, što će omogućiti opštinama da direktno ugovaraju sa nevladinim organizacijama pružanje socijalnih servisa“, pojasnio je Fazliu.
Prema njegovim riječima, socijalni servisi koji se nude opštini Priština od strane nevladinih organizacija pružaju se putem sredstava Direktorata, ali se ne ugovaraju direktno.
„Iako je u nekim državama smanjen budžet za socijalne servise, mi smo suprotno uradili. Smatramo da je tokom krize uvijek bolje povećati budžet, život ljudi postaje još teži. Godišnje imamo otvorene pozive za nevladine organizacije koje su licencirane i koje nude direktne socijalne servise“, kazao je Fazliu.
Feđa Mehmedović, nacionalni konsultant iz Bosne i Hercegovine, je govoreći i pružanju usluga i definisanju politike, pojasnio da se sve to dešava na osnovu starih sistema koji su dostupni za građane.
„I na osnovu te kompleksne administracije imamo određene probleme sa konzistentnošću. Imamo problem nejasnoće između vertikalnog i horizontalnog pružanja usluga i to vodi ka lošem uticaju sa perspektive kršenja određenih prava“, rekao je Mehmedović.
Istakao je da je analiza koju su uradili u Bosni i Hercegovini pokazala da socijalna inkluzija i socijalna zaštita nisu implementirane.
Predstavnik nevladine organizacije HOPS iz Sjeverne Makedonije, Vlatko Dekov, kazao je da je poslednja studija, koja je u toj državi urađena 2019. godine, pokazala da se najviše konzumira kanabis, tj marihuana.
„Iz ove studije vidimo podatke da se povećava upotreba kanabisa u poslednjih 20 godina u našoj zemlji. Ono što je najvažnije kad su ovi podaci u pitanju je da imamo konstantan porast ljudi koji koriste kanabis. Nema povećanja korišćenja drugih vrsta supstanci. Inhalitarna upotreba je na istom nivou. Upotreba anaboličkih steroida na istom novu, a upotreba svih ostalih vrsta supstanci je u padu“, naveo je Dekov.
Istakao je da u Sjevernoj Makedoniji nije došlo do porasta povećanja servisa.
„Nemamo dovoljno servisa za mlade koji koriste drogu. Imamo samo jedan savjetodavni servis za prevenciju rane upotrebe droga i HOPS program za djecu na ulici i u institucijama koja koriste drogu. Imamo opciju liječenja za djecu koja su napunila 16 godina, što znači ukoliko imamo mlade koji imaju 15 godina, oni ne mogu koristiti ove servise liječenja“, kazao je Dekov.
Prema njegovim riječima, u Sjevernoj Makedoniji nedostaju tretmani za mlade, koji se odnose na resocijalizaciju i reintegraciju.
„Od 2018. godine Vlada naše države je osnovala radnu grupu za razvoj probnog tretmana i brige o djeci koja koriste drogu. Ovu grupu čine predstavnici relevatnih institucija i NVO koje rade u ovoj oblasti. Program je finalizovan, ali još uvijek nije usvojen na Vladi i nemamo informaciju kad će se to desiti“, rekao je Dekov.
Smatra da sistem prikupljanja podataka o maloljetnicima koji koriste drogu nije dovoljan.
„Ovaj problem treba prvo adresirati jer je to osnov za sve druge probleme. Takođe, nemamo decentralizaciju servisa u Sjevernoj Makedoniji, broj programa koji pokrivaju ovu kategoriju građana je jako mali i ima ih samo u Skoplju. Nemamo programe u ostalim gradovima. Postoji samo jedan decentralizovani program za djecu i mlade - tretman liječenja buprenorfinom, ali i to nije dostupno u svim gradovima, i samo je za djecu stariju od 16 godina“, ukazao je Dekov.
Događaj je organizovala nevladina organizacija (NVO) Juventas u okviru završnice druge faze projekta „Organizacije civilnog društva na Zapadnom Balkanu i njihova uloga u pružanju socijalnih usluga i prevenciji socijalne isključenosti“, koji je finansijski podržala Balkanska mreža za razvoj civilnog društva.
Bonus video:
