Laboratorija za arheologiju pomorstva (LAP) Pomorskog fakulteta Univerziteta Crne Gore u Kotoru, završila je digitalizaciju i obradu za predstavljeanje u tzv. virtuelnoj realnosti, olupine patrolnog broda PBR 512 Jugvioslovenske Ratne Mornarice, a koja leži u podmorju u blizini plaže Žanjic na ulazu u zaliv Boke Kotorske.
Patrolni brod PBR 512 nije učestvovao u dramatičnim istorijskom procesima. Radni vijek je proveo u mornarici SFRJ, patrolirajući graničnim područjem i uvježbavajući protivpodmornička dejstva.
Njegova dobro očuvana olupina danas se nalazi u uvali Žanjic na dubini od 24 metra. Sa palubom koja se nalazi na dubini od 18 metara, dostupan je početničkim ronilačkim kategorijama.
Kolokvijalno nazvana "Patrolac", ova olupina je jedna od najpopularnijih ronilačkih lokacija na crnogorskom primorju koja tokom ljetnjih mjeseci privlači stotine ronilaca.
"Sprovodeći projekat Podvodni kulturni predjeli Crne Gore, tim Laboratorije za arheologiju pomorstva, Pomorskog fakulteta u Kotoru, Univerziteta Crne Gore je u ponedeljak 17. jula 2023. u uvali Žanjic mapirao ostatke patrolnog broda PBR 512. Olupina popularnog "Patrolca" dokumentovana je korišćenjem savremene metodologije podvodne 3D fotogrametrije. Ovaj napredan metod digitalne dokumentacije pruža mogućnost da se 3D digitalna replika potponulog broda sagleda u cijelini. Olupinu su digitalizovali podvodni arheolog Darko Kovačević i pomorski biolog Nikola Đorđević", saopšteno je tim povodom danas iz LAP.
Ova laboratorija je na isti način, već digitalizovala neke istorijski značajne olupine brodova u Crnogrskom podmorju poput ostataka francuskog razarača "Dague" iz Prvog svjetskog rata kod Bara, olupine austrougarskog parobroda "Tihany" u blizini Mamule ili ostatake putničkog parobroda "Cetinje" u Tivatskom zalivu.
Patrolni brod PBR 512 je napravljen je u u "Titovom brodogradilištu" u Krljevici 1952.
Godine kao jedna u seriji od ukupno 24 patrolna brida tipa "Kraljevica".
Ovo 40 metara dugo plovilo od 220 tona punog deplasmana, služilo je kao brod za zaštitu jugoslovenske državne granice na moru.
Bio je naoružan sa po jendim topom kalibra 76 mm, odnosno kalibra 40 mm, četiri topa kalibra 20 mm, te raznim bacačima i klizačima za dubinske protivpodmorničke bombe.
Bio je u upotrebi do 1972. godine, kada je rashodovan.
Na svoje posljednje putovanje patrolni brod PBR 512 isplovio je iz Tivta, kao specijalno uređenja meta za trening raketnog gađanja 1983. godine.
Tokom vježbe koja je održana u akvatorijumu južnog Jadrana, brod je pogođen sa dvije protivbrodske rakete bez bojevih glava, te je počeo je da tone. Posada remorkera je pokušala da ga odvuče do brodogradilišta u Tivtu, ali je zbog velikog prodora vode, PBR-512 potonuo u blizini plaže Žanjic.
Olupina patrolnog broda PBR 512, popularno nazvana "Patrolac" danas leži na maksimalnoj dubini od 24 metra na pješčanom morskom dnu i jedna je od najposjećenijih ronilačkih lokacija na Crnogorskom primorju.
Projekat "Podvodni kulturni predjeli Crne Gore" je inicijativa koju sprovodi Laboratorija za arheologiju pomorstva, Centra za istraživanje, inovacije i preduzetništvo Pomorskog fakulteta Kotor, u saradnji sa relevantnim institucijama.
Cilj projekta je da doprinese digitalizaciji i javnoj dostupnosti podvodne kulturne baštine Crne Gore.
Projekat kapitalizuje opremu znanja i iskustva stečena kroz implementaciju IPA CBC HR BA ME projekta WRECKS4ALL.
Bonus video:
