Mještani Lepetana primijetili su juče i nadležnim organima prijavili nova oštećenja i krađe kamena iz starih parapetnih zidova na lokalnom putu Tivat-Kotor preko Prčanja.
Nepoznati počinioci devastirali su jedn broj parapeta na trasi puta kroz tjesnac Verige odakle su već skinuli i odnijeli više komada velikih lijepo tesanih kamenih kvadara. Isto tako, na nekoliko parapeta se vidi da su lopovi već započeli “pripreme” za odnošenje novih komada tesanika, jer su razbijene fuge između kamena i oni već pripremljeni za podizanje i odnošenje pod okriljem noći.
Ovaj najnoviji vandalizam i kriminalno djelo prijavljen je Komunalnoj policiji Opštine Tivat, kao i Upravi policije Crne Gore - Odjeljenju bezbjednosti Tivat, a mještani Lepetana se nadaju da će nadležni naći počinioce i zaustaviti tu kriminalnu djelatnost koja se već i ranije događala.
Parapeti koji su većinom građeni za vrijeme austro-ugarske uprave nad Bokom Kotorskom, ili neposredno nakon nje, dio su tradicionalnog graditeljskog nasljeđa tih krajeva, kao i dio vizuelnog identiteta bokeških dužobalnih cesta. Osim utilitarne i tehničke funkcije da pobošljaju bezbjednost saobraćaja na uskim i krivudavim cestama uz more, jer im je osnovna namjena da služe kao ogradni ili potporni zidovi koji fizčki treba da spriječe pad vozila sa ceste u more, parapeti imaju i sekundarnu ulogu svojevrsne fizičke barijere koja najizloženije djelove kolovoza treba da zaštiti od udara morskih talasa.
Na području Tivta najupečatiljiviji i najbrojniji stari tradicionalni kameni parapeti nalaze se na dijelu obalnog puta Tivat- Lepetane-Stoliv-Prčanj-Muo- Kotor, kao i na dijelu ceste ispod parka Ivovića u Donjoj Lastvi. Ima, međutim, i novijih primjera njihove gradnje, estetski ne puno slabijih od starih parapeta od prije vijek i nešto, jer djelimično kameni parapeti postoje i uz Jadransku magistralu na potezu od Lepetana do Opatova.
Ovaj dio naše kulturne baštine i primjer korišćenja prirodnog materijala - kamena koji tako dobro “funkcioniše” u primorskom ambijentu, nažalost, nerijetko je ugrožen kriminalnim djelovanjem nesavjesnih pojedinaca koji često organizovano uništavaju parapete i kradu obrađeni tesani kamen iz tih zidova.
Najdrastičniji primijeri takve devastacije u ranijem periodu su bili parapet na jednom od najljepših vidikovaca u Boki, krivini iznad crkve Gospe od Anđela u Verigama, dok se sada to događa i na parapetnim zidovima na potezu od Gospe od Anđela južno prema Lepetanima. Oštećenja na kamenim parapetnim zidovima koji su novijeg datima, postoje i uz trasu Jadranske magistrale, u mjestu Luka i na Opatovu kod nekadašnjeg Artiljerijskog zavoda Arsenala.
Opština Tivat ranije je sama popravljala oštećene ili pokradene kamene parapete uz trasu starog puta za Kotor preko Lepetana, odnosno Prčanja, ali lokalna uprava Tivta nije do sada uspjela da na planu sanacije parapetnih zidova ostvari bilo kakvu konkretniju saradnju sa Upravom za saobraćaj i Javnim preduzećem za upravljanje morskim dobrom u čijoj je nadležnosti državna drumska saobraćajna infrastruktura, odnosno pojas morskog dobra u kojem se ovi parapet i nalaze, ali nažalost, čak ni sa NVO koje se, na papiru, bave zaštitom tradicionalne graditeljske baštine.
Bonus video:
