Srce Lovćena. To je, ukratko, lokacija na kojoj se nalazi odmaralište na Ivanovim koritima, i drugi objekti kojima upravlja Javna ustanova “Lovćen-Bečići”. Pred gostima koji tu borave, čim izađu iz smještaja, ukazuju se markacije koje ih dalje vode kroz planinarske staze.
Uređene staze, kaže u razgovoru za “Vijesti” direktor JU Dušan Kaluđerović, vode prema svim vrhovima i vidikovcima lovćenskog masiva, do Jezerskog vrha i Njegoševog mauzoleja, a samo nekoliko sati šetnje, vodi do Starog grada u Kotoru, centra Cetinja ili plaža.
Dio objekata JU “Lovćen-Bečići” radi tokom cijele godine. Drugi nekad kasne sa otvaranjem, jer nema dovoljno zainteresovanih da rade, posebno u kuhinji...
“Vijesti” su u obilazak objekata kojima upravlja JU “Lovćen-Bečići” bile 13. maja. Toga dana, uređene zelene površine ispred odmarališta bile su prepune djece, sa djecom i njihovom pratnjom, nastavnicima, novinarka i fotoreporter mimoilazili su se i u objektu odmarališta, dok su ulazili i izlazili iz soba, spremni da se spuste do trpezarije, na ručak.
“Na dan posjete, korisnici usluga Rekreativno-edukativnog centra ‘Lovćen’, poznatijeg po nazivu ‘dječje odmaralište na Ivanovim koritima’ su bili učenici Osnovne škole ‘Meksiko’ iz Bara, njih 145, u sklopu realizacije programa Škola u prirodi. Pored pružanja usluga smještaja, ishrane i rekreacije, dječje odmaralište nudi mogućnosti organizacije ishrane za obrazovne ustanove, turističke agencije i brojne druge organizacije koje se odluče na organizovanje jednodnevnih izleta u Nacionalnom parku ‘Lovćen’. S tim u vezi, na dan posjete ‘Vijesti’ smo imali dodatnih 300 učenika sa teritorije Nikšića i Podgorice, koji su se odlučili da provedu dan na Ivanovim koritima”, kazao je Kaluđerović.
Puni cijele godine
Kako je dodao, maj i prva polovina juna rezervisani su za realizaciju programa škola u prirodi, kada će JU “Lovćen-Bečići” ugostiti učenike osnovnih škola sa teritorije Bara, Herceg Novog i Podgorice.
Ljeto je, dodaje on, rezervisano za pružanje usluga korisnicima materijalnog obezbjeđenja i djeci koja su smještena u ustanovama ili na porodičnom smještaju, ali i za brojne naučne, sportske, kulturne i nevladine organizacije, koje tradicionalno organizuju ljetnje škole i kampove na Ivanovim koritima.
A nakon što završi školski raspust, sa radom počinje i dječje odmaralište u Rafailovićima, kojim takođe upravlja JU “Lovćen-Bečići”.
Njihovi korisnici su i centri za socijalni rad i druge ustanove i oni su, kaže Kaluđerović, već obaviješteni o svojim terminima za ljetovanje. Prema riječima Kaluđerovića, iako su svi kapaciteti dva odmarališta tim korisnicima na raspolaganju, posljednjih godina evidentan je blag pad broja korisnika.
“S tim u vezi, a na inicijativu Ministarstva rada i socijalnog staranja, u toku tekuće godine su održana dva sastanaka na temu saradnje ustanova i centara za socijalni rad, kako bi se dodatno animirali korisnici koji imaju pravo na korišćenje usluga u dječijim odmaralištima”, kazao je on.
Pored odmarališta na Ivanovim koritima i odmarališta u Rafailovićima, JU “Lovćen - Bečići” upravlja i hotelom “Ivanov konak” i depadansom “Palac”, koji se nalaze na Ivanovim koritima.
Ti objekti, kaže Kaluđerović, tokom ljetnjih mjeseci otvaraju svoja vrata za sve individualne goste.
Govoreći o popunjenosti objekata, on je rekao da je dječje odmaralište na Ivanovim koritima otvoreno i popunjeno tokom cijele godine.
“Ukoliko ste ukaže prilika, septembar rezervišemo za godišnje odmore zaposlenih u tom objektu, dok se u ostalom vremenskom periodu realizuju raznovrsne aktivnosti od edukativnih programa, preko škola prirode, ljetovanja i zimovanja djece do organizacije brojnih kampova, seminara i radionica”, rekao je on.
Gosti iz Zapadne Evrope rado borave na Lovćenu
Ostali objekti kojima Ustanova upravlja, pojašnjava Kaluđerović, zbog specifičnosti lokacije, a sa aspekta rentabilnosti, rade sezonski - dječje odmaralište u Rafailovićima radi u periodu jun - septembar, hotel “Ivanov konak” sa depadansom “Palac” rade u periodu maj - oktobar. JU “Lovćen-Bečići” na Ivanovim koritima ima i kafe-piceriju “Kraljičin vrt”, koja radi tokom cijele godine, ali to, kaže Kaluđerović, u najvećoj mjeri zavisi od raspoložive radne snage.
Depadans “Palac” je nekadašnji ljetnjikovac kralja Nikole i njegove porodice. “Ivanov konak” otvoren je krajem 2007. godine.
Iako su djeca do 14 godina njihovi glavni gosti - u skladu sa djelatnosti koju obavlja JU “Lovćen - Bečići”, u objektima u kojima se obavlja ugostiteljska djelatnost, njihovi su gosti, kaže Kaluđerović, i brojni turisti iz zemalja Zapadne Evrope, ali gotovo i svi posjetioci NP “Lovćen”.
Gostima koji borave na Ivanovim koritima, osim činjenice da se objekti u kojima su smješteni nalaze “u srcu Lovćena”, na raspolaganju su dječje igralište, sportski tereni, ljetnja pozornica, avanturistički park...
“Osim samog lokaliteta, koji je sam po sebi najveće bogatstvo u kojem naši gosti uživaju, na raspolaganju su im dva teniska terena, teren za košarku i rukomet, kao i fudbalski teren. Ljetnja pozornica predstavlja posebnu atraktivnost, i uglavnom je koriste učesnici organizacija koji su naši tradicionalni gosti, za potrebe brojnih promocija i realizacije raznovrsnih tematskih večeri. Za one najmlađe, u toplim ljetnjim večerima, to je najljepša lokacija za organizaciju zabava na otvoreno”, kaže Kaluđerović.
Avanturistički park nalazi se u neposrednoj blizini odmarališta, ne pripada JU, ali Ustanova i zaposleni u Parku godinama sarađuju, pa je, kaže Kaluđerović, i za korisnike dječjeg odmarališta obezbijeđen popust na cijenu njihovih usluga.
Odmaralište i drugi objekti na Lovćenu nalaze se “u srcu Lovćena”. Gosti doslovno izađu iz smještaja i zatiču markacije koje ih dalje vode na okolne vrhove, ali i druge lokacije.
“Dječje odmaralište na Ivanovim koritima, zajedno sa drugim objektima kojima upravlja JU ‘Lovćen-Bečići’ se nalazi na samoj trasi Primorsko-planinske transferzale ‘Orjen - Lovćen - Rumija’, pa se sa punim pravom može reći da staze prema svim vrhovima i vidikovcima lovćenskog masiva počinju upravo ispred same zgrade odmarališta. Od najpopularnije staze do Jezerskog vrha i Njegoševog mauzoleja, do najljepšeg vidikovca - Babine glave, postoji veliki broj staza koje su prilagođene ljudima različite kondicione spreme, što predstavlja posebnu atraktivnost planine Lovćen. Staze do najljepših lovćenskih vrhova vode kroz guste bukove šume i u prosjeku su duge između sedam i 10 kilometara”, kaže Kaluđerović, koji je i sam planinar.
Kako je dodao, sa Ivanovih korita uređenim staza za svega nekoliko sati može se doći do kotorskog Starog grada, centra Cetinja ili do najljepših plaža Budvanske rivijere.
Na Ivanovim koritima početna je tačka za Lovćenski planinski maraton, koji je organizovan više puta tokom proteklih godina. Na Ivanovim koritima organizuju se i drugi događaji - “Čajanka na Lovćenu”, manifestacija koja okuplja sve željne znanja o bogatom biljnom svijetu Nacionalnog parka “Lovćen”, Planinski festival...
“Naša ustanova kroz pružanje svojih usluga, između ostalog, ima za cilj i promociju vrijednosti koje NP ‘Lovćen’ pruža, pa naše korisnike nastojimo da upoznamo sa istorijom naše zemlje, s obzirom da je značajan dio istorije nastao upravo u podlovćenskim krajevima. Kako je sam lokalitet Ivanovih korita izuzetno zahvalan za ogranizaciju brojnih takmičarskih aktivnosti u prirodi, posljednjih godina se organizuju trke sa preprekama, čija popularnost svakim danom raste”, kaže Kaluđerović.
U periodu održavanja takvih manifestacija, dodaje on, bilježe rast broja gostiju u svim objektima. U toku organizacije manifestacija, JU “Lovćen - Bečići” pruža i određenu logističku pomoć organizatorima, čime se uspostavlja međusobna saradnja na zadovoljstvo svih.
Uz žičaru, Ivanova korita još poželjnija za odmor
Žičara “Kotor - Lovćen” sa izlaznom stanicom Kuk udaljena je od objekata JU “Lovćen - Bečići” nepunih sedam kilometara, kaže direktor te JU, što je dodatno povećalo broj gostiju na teritoriji Nacionalnog parka.
“Što se u svakom slučaju pozitivno odražava i na poslovanje naše Ustanove. Svim našim gostima su dostupne informacije o udaljenosti lokaliteta na kojem se žičara nalazi kako bi mogli da uživaju u jedinstvenom pogledu na crnogorsko primorje. Ukoliko se u godinama koje dolaze nastavi izgradnja žičare prema Ivanovim koritima i dalje prema Lovćenu, Ivanova korita će postati jedno od najpoželjnijih mjesta za odmor”, kaže on.
Planinarski dom zaokružio bi ponudu
Kaluđerović je planinar i ljubitelj prirode. Kaže da Nacionalni park “Lovćen” obiluje brojnim prirodnim bogatstvima koja mame znatiželju naučnika i svih ljubitelja prirode, ali da, pored brojnih uređenih pješačkih staza i onih koje tek treba urediti i prilagoditi bezbjednom korišćenju, planini Lovćen nedostaje planinarski dom po ugledu na domove sa planina Zapadne Evrope.
“I pored postojanja objekta koji je nekad imao takvu namjenu, nemar države, manjak finansijskih sredstava i nezainteresovanost lokalne zajednice doveli su do činjenice da se jedan od najljepših objekata u masivu Lovćena ne koristi. Sa aspekta planinarenja, puni smisao NP ‘Lovćen’ bi upravo dala rekonstrukcija starog planinarskog doma”, rekao je on.
Na pitanje da li JU “Lovćen - Bečići” sarađuje sa lokalnim proizvođačima za nabavku namirnica, kazao je da to nisu u mogućnosti, jer sve nabavke sprovode kroz tenderske postupke.
“Ipak, i pored toga, naša ustanova njeguje principe društveno-odgovornog preduzeća pa smo u posljednje dvije godine nastojali da pomažemo lokalnu zajednicu kroz brojne donacije. U kontinuitetu održavamo sportske i kulturne manifestacije, a među najznačajnijim i najljepšim donacijama se ističu nabavka dva EKG aparata za JZU Dom zdravlja Cetinje, opremanje informatičke sale u Osnovnoj školi ‘Njegoš’ na Cetinju i opremanje fiskulturne sale u OŠ ‘Šunjo Pešikan’ na Trešnjevu. Time nastojimo da stvaramo kvalitetnije uslove za obrazovanje mladih generacija i bolje uslove za pružanje zdravstvene zaštite cjelokupnoj zajednici”, poručio je Kaluđerović.
Sredinom oktobra novi krov i prozori
Dječje odmaralište na Lovćenu biće zatvoreno od polovine avgusta do polovine oktobra, kada su planirani radovi na rekonstrukciji krova.
“U saradnji sa Ministarstvom rada i socijalnog staranja, a u skladu sa Zakonom o budžetu za 2024, opredijeljena su sredstva koja će se koristi za adaptaciju krova i fasade na objektu dječjeg odmarališta. Tenderska procedura je u toku i nadamo se da ćemo do kraja tekućeg mjeseca izabrati izvođača za radove čiji je početak planiran u drugoj polovini avgusta mjeseca”, kazao je Kaluđerović.
Projekat adaptacije uključuje adaptaciju krova i fasade, zamjenu krovnih prozora i ugradnju grijanja u ravnim djelovima krova.
Kaluđerović je kazao da očekuju da nakon što radovi budu završeni bude riješen dugogodišnji problem sa prodorom atmosferske vode u pojedinim djelovima objekta, a time i steći “valjani uslovi za kvalitetnije radove na enterijeru”. Nakon tih radova, kako je kazao, u planu je fazno izvođenje radova na vodovodnoj i kanalizacionoj mreži, koje će pratiti brojni radovi na uređenju cjelokupnog enterijera i sadržaja u samom objektu.
Škola u prirodi za dva noćenja 100 eura
“Vijesti” su više puta pisale o organizaciji škola u prirodi, gdje se učenici, uglavnom, upućuju na privatni smještaj. Iz Ministarstva prosvjete kazali su ranije da škole u prirodi nisu njihova nadležnost.
Dječje odmaralište na Ivanovim koritima, odnosno JU “Lovćen-Bečići”, pojavljuje se kao ponuđač koji može da pruži uslugu smještaja djece.
Prema riječima Kaluđerovića, za 2024, njihova cijena bila je od 100 eura za dva pansiona, 125 eura za tri, 155 za četiri pansiona, dok cijena za pet pansiona iznosi do 175 eura.
Cijena obuhvata prevoz korisnika od i do mjesta boravka, hranu i smještaj za korisnike, cjelodnevni ljekarski nadzor za sve korisnike i program animacije.
Kaluđerović je rekao da, tradicionalno, osnovne škole iz Podgorice i iz primorskih opština biraju planinu, dok škole sa sjevera biraju crnogorsko primorje za realizaciju aktivnosti tog tipa.
U kuhinji nema ko da radi
U JU “Lovćen-Bečići” ugovor na neodređeno ima 25 zaposlenih, dok se sa ostalim ugovor potpisuje po potrebi. Tokom ljetnje sezone, kada rade svi objekti, kolektiv broji 100 zaposlenih, kaže Kaluđerović.
“Dugogodišnji problem sa manjkom radne snage na teritoriji cijele Crne Gore se odražava i na procese rada u našoj Ustanovi, pa se dešava da određeni ugostiteljski objekti nisu otvoreni na vrijeme. Ključni problem je kuhinjsko osoblje, kojeg na tržištu rada ima sve manje”, rekao je on.
Kako je dodao, zarade u JU “Lovćen - Bečići” usklađene su sa Granskim kolektivnim ugovorom za socijalnu djelatnost, pa se znatno razlikuju od zarada koje se nude na polju turizma.
“S tim u vezi, treba razmišljati u pravcu definisanja pravnog statusa Ustanove, kako bi se kroz taj proces jasno razgraničilo poslovanje na djelatnost od javnog interesa i djelatnost koja bi se bavila pružanjem komercijalnih usluga”, poručio je Kaluđerović.
Bonus video:
