Skoro deceniju u Rožajama nezakonito funkcioniše žensko odjeljenje Medrese “Gazi Isa-beg” iz Novog Pazara.
Iz Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija (MPNI) “Vijestima” su odgovorili da odjeljenje te pazarske škole u Rožajama nije dio obrazovnog sistema Crne Gore, niti se finansira iz budžeta Crne Gore.
Taj resor, međutim, ne odgovara na pitanja da li će i kako reagovati na dugogodišnje nepoštovanje obrazovnih crnogorskih zakona.
Muftija sandžački Abdurrahman Kujević kazao je “Vijestima” da je Islamska zajednica u Crnoj Gori 2015. godine osnovala odjeljenje u Rožajama, a da su “islamske zajednice autonomne u radu i stvaranju svojih obrazovnih institucija za potrebe svojih vjernika”.
Rade po "jedinstvenom planu"
“Mi radimo po jedinstvenom planu i programu svih medresa na Balkanu, jedinstvenom planu i programu Rijaseta Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini”, kaže Kujević.
Na pitanje “Vijesti” da li odjeljenje u Rožajama ima licencu za rad u Crnoj Gori, Kujević kaže da Medrese funkcionišu na poseban način, u okviru islamskih zajednica.
“Islamske zajednice su autonomne u radu i stvaranju svojih obrazovnih institucija za potrebe njihovih vjernika”, ističe Kujević, dodajući da su raspoložni “da otvore to pitanje sa zvaničnim institucijama, da se napravi neki model saradnje s Ministarstvom”.
Tvrdi i da je dozvola za rad u Crnoj Gori “jedno od otvorenih pitanja koje će se rješavati najvjerovatnije između islamskih zajednica u Srbiji u Crnoj Gori”.
“Naša medresa u Pazaru drugačije funkcioniše, ukoliko biste pitali da li je ona dio obrazovnog sistema u Srbiji, oni bi vam vjerovatno rekli ne”, poručuje Kujević.
To što nijesu dio obrazovnih sistema država u kojima rade, ne ometa maturante da upisuju svjetovne fakultete.
Kujević navodi da su diplome Medrese priznate svugdje u svijetu, i da maturanti upisuju svjetovne fakultete “u ovim zemljama ovdje, ali i u inostranstvu”.
Rekao je da u Rožajama postoje dva odjeljenja, sa po otprilike 10-ak učenika, kao i da “djeca rade na visokom nivou uz poštovanje svih pedagoško-didaktičkih standarda”.
Na ponovljeno pitanje novinara da precizira da li odjeljenje u Rožajama ima dozvolu za rad u Crnoj Gori, Kujević je kazao da odgovor “nije da ili ne”, odnosno da je “priča šira”.
Znaju za dvije vjerske škole
Iz Ministarstva su kazali da je Opštim Zakonom o obrazovanju i vaspitanju propisano da “srednje vjerske škole koje izvode javno važeće obrazovne programe, imaju status srednjih škola”, i da su “javne isprave (diplome) koje izdaju ustanove iz stava 1 ovog člana javno važeće i uvažavaju se za nastavak obrazovanja”.
“Učenici koji završe ovaj nivo obrazovanja mogu nastaviti školovanje na svim javnim i privatnim ustanovama visokog obrazovanja”, navode.
Preciziraju, međutim, da država zna za dvije vjerske srednje škole, ali da među njima nije i istureno odjeljenje pazarske Medrese u Rožajama.
“U skladu s navedenim odredbama, učenici koji završe srednje obrazovanje u jednoj od dvije vjerske škole u Crnoj Gori koje imaju odobrene javno važeće obrazovne programe, takođe se mogu upisati na ustanove visokog obrazovanja pod istim uslovima kao i učenici koji završe srednje obrazovanje u javnim ustanovama”, kazali su iz MPNI i dodaju da se srednja vjerska škola koja izvodi javno važeći obrazovni program, može finansirati iz budžeta Crne Gore pod istim uslovima koji su propisani za javne ustanove.
Programi važeći, licence upitne
Dvije vjerske škole u Crnoj Gori koje imaju odobrene javno-važeće obrazovne programe su Gimnazija “Sveti Sava” u Podgorici i Medresa “Mehmet Fatih” iz Tuzi, ali su dozvole za rad obje dovođene u pitanje.
Krajem 2022. godine, tokom rasprave na skupštinskom Odboru za prosvjetu, nauku i kulturu, bivši ministar prosvjete Miomir Vojinović i njegov tim saopštili su da Medresa “Mehmed Fatih” nema dozvolu za rad, a da godinama ne mogu da ispune uslov koji se tiče licenciranog kadra.
Direktor te vjerske škole Amer ef. Šukurica tada je “Vijestima” kazao da “Srednja vjerska škola - Medresa ‘Mehmed Fatih’ izvodi plan i program na osnovu Odluke Nacionalnog savjeta za obrazovanje br.04-5-1274 od 30. 6. 2015. godine, kojom se utvrđuje punovažnost i jednaka vrijednost obrazovnog programa Medrese s odgovarajućim javnovažećim obrazovnim programom za opšte srednje obrazovanje”.
U protekle tri godine, više puta je problematizovana i licenca privatne Srednje vjerske škole “Sveti Sava” iz Podgorice, ali i činjenica da se i ta ustanova finansira iz državnog budžeta.
Licencu školi dalo je Ministarstvo prosvjete početkom 2022. godine, na čelu s Vesnom Bratić, iako je Vlada Zdravka Krivokapića u to vrijeme bila u tehničkom mandatu.
Iz Centra za građansko obrazovanje (CGO) više puta su upozoravali da Nacionalni savjet u aprilu 2022. godine nije postojao, jer mu je u septembru 2021. godine, istekao mandat.
Prema Opštem zakonu o obrazovanju i vaspitanju, ustanovu, pored države ili opštine, može osnovati domaće ili strano pravno ili privatno lice, ako ispunjava zakonske uslove.
Licenca za ustanovu obrazovanja i vaspitanja, između ostalog, ostvaruje se na osnovu obrazovnog programa, a javno važeći postaje kada ga donese Ministarstvo nakon odobrenja Nacionalnog savjeta za obrazovanje kao nadležnog tijela.
Pored toga, ustanova treba da ima dovoljan broj učenika, obezbijeđen vaspitni, odnosno nastavni i drugi stručni kadar, odgovarajući prostor, nastavna sredstva, opremu…, obezbijeđena sredstva za osnivanje i rad,...
Iz resornog ministarstva nisu odgovorili na pitanje koliko je novca iz budžeta izdvojeno za Gimnaziju “Sveti Sava” i Medresu “Mehmet Fatih”.
Prema podacima CGO iz marta ove godine, država je Gimnaziji “Sveti Sava” i Medresi “Mehmed Fatih” u prethodne tri godine uplatila 2,2 miliona eura.
Bonus video:
