Bjelopoljska Opština tokom ove godine ugradiće ekološki prihvatljive prečišćivače vazduha, takozvane ciklone, na sistemima za grijanje i nabaviti klima-uređaje za javne ustanove.
BIjelo Polje je, uz Pljevlja, najzagađeniji grad u Crnoj Gori, a prema podacima sa sajta IQ Air koji prati zagađenje više puta u godini bilježi neslavne rekorde jednog od najzagađenijih gradova u svijetu, gdje se stanje vazduha opisuje kao “veoma nezdravo”.
Na sastanku resornih sekretarijata i predsjednika Opštine Petra Smolovića odlučeno je da se ugrade ekološki prihvatljivi prečišćivači u zgradi Višeg tužilaštva u kojoj se nalaze neke opštinske službe, nabavi 10 klima-uređaja, te da se za zgradu Fonda PIO i zdravstva nabave prečišćivači vazduha, kao i za određeni broj javnih institucija, za šta je Opština izdvojila 60 hiljada eura.
Prečišćivači vazduha u prostorijama će biti instalirani i u Javnoj predškolskoj ustanovi ‘’Dušo Basekić’, odnosno svim vaspitnim jedinicama u toj opštini, osnovnim školama ‘’Marko Miljanov’’,’’Dušan Korać’’ i ‘’Risto Ratković’’, u Domu zdravlja, Opštoj bolnici, Domu starih, Dnevnom centru Tisa, prostorijama Gradske gasalhane, Gradske kapele u Nikoljcu, sportskoj sali Nikoljac kao i u prostorijama Opštine.
Iz Opštine podsjećaju da su Pljevlja i Bijelo Polje dva grada sa najzagađenijim vazduhom.
“Osnovni razlog je upotreba uglja za potrebe grijanja. Prema podacima iz državne mjerne stanice, u prva dva mjeseca grejne sezone u 2023. godini prekoračenja PM10 čestica su iznosila 11 dana u novembru i 22 dana u decembru. Visok indeks zagađenosti vazduha PM10 i PM2,5 čestica tokom zimskih mjeseci dugujemo kolektivnim i individualnim zagađivačima, najviše onima koji koriste čvrsto i fosilno gorivo, ali i izduvnim gasovima automobila kojih u Bijelom Polju ima više od 9.000, od čega su dvije trećine na dizel pogon. PM čestice”, navode iz Opštine.
Iz Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj navode da su, od više od 66 institucija većih preduzeća, samo njih tri zadržale sistem za grijanje na ugalj.
“Od 89 stambenih jedinica kolektivnog stanovanja u Bijelom Polju, tri koriste zajednički sistem grijanja - kombinacija drvo-ugalj. Ukupno 43 stambene jedinice sa 367 stanara i vlasnika poslovnih prostora koje koriste drvo kao ogrijev. Takođe, prema posljednim podacima u Bijelom Polju ima oko 11. 000 individualnih ložišta, od kojih je više od 2.500 na bio masu, pa i ovo predstavlja veliki problem zagađenja vazduha”, navode iz Sekretarijata.
Opština u saradnji sa Ekološkom inspekcijom i svojim nadležnostima apeluje na sve potencijalne izvore zagađenja vazduha da koriste subvencije i prelaze na prihvatljivije načine grijanja i ukoliko posjeduju izvor zagađenja vazduha o svom trošku po principu ‘’zagađivać plaća’’ ugrade odgovarajuće filtere ili uređaje za mjerenje kvaliteta vazduha.
Posebnim Javnim pozivom Eko fonda od 1. avgusta 2024 godine, koji je i dalje aktuelan, a odnosi se na individualne stambene objekte i stanove u zgradama, obuhvaćeni su svi građani, a za realizaciju je opredijeljeno oko 5,8 miliona eura za mjere energetske efikasnosti. Jedna od osam mjera energetske efikasnosti je i nabavka peći na pelet gdje će građani Bijelog Polja moći da ostvare subvenciju od 60 odsto. Maksimalni iznos bespovratnih finansijskih sredstava koji može dobiti jedan korisnik je 10.000 eura, a maksimalni iznos po mjerama kreće se od dvije do šest hiljada eura. Jedno domaćinstvo može dobiti najviše 10.000 eura.
Među mjerama za koje se dodeljuje novac su ugradnja termoizolacije, stolarije, sistema za grijanje na “moderne oblike biomase”, split/multisplit sistema za grijanje/hlađenje objekta, visokoefikasnih toplotnih pumpi, solarnih sistema za zagrijevanje vode i fotonaponskih sistema za proizvodnju električne energije za sopstvene potrebe.
Iz Opštine navode da su preduzeli niz mjera i aktivnosti kada je u pitanju problem zagađenja vazduha:
“Praćenje rezultata kvaliteta vazduha, posebno u toku jesenjih i zimskih mjeseci decembar - januar, gdje je evidentan trend povećanja zagađenja vazduha. Opština Bijelo Polje je donijela Lokalni plan upravljanja životnom sredinom do 2024. godine kao krovni dokument iz oblasti zaštite životne sredine, pa i unapređenja kvaliteta vazduha i smanjenja zagađenja na najmanju moguću mjeru. Predsjednik Opštine je u prethodnom periodu formirao Komisiju za ocjenu stanja kvaliteta vazduha i davanje prijedloga mjera za unapređenje tog stanja. Komisija je izradila stručni izvještaj sa presjekom i ocjenom stanja kvaliteta vazduha, a donesen je i set kratkoročnih, srednjoročnih i dugoročnih mjera, a dato je i mišljenje da je potrebno donijeti studiju zagađena vazduha ili lokalni akcioni plan. Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj je izradio katalog potencijalnih zagađivača vazduha i budžetom za prošlu i ovu godinu opredijelio sredstva za realizaciju projekta prečišćavanja vazduha u Bijelom Polju – zamjena kotlova na ugalj i čvrsto gorivo (u iznosu od 60 000 eura) koji je realizovan krajem novembra prošle godine, a postavljeni su na zgradama Osnovnog i Višeg suda, kao i na zgradi Opštine. Takođe, početkom prošle godine na sistemu za toplifikaciju Centra za djelatnosti kulture ugrađen je filter za prečišćavanje vazduha”.
Opština se, kako ističu, više puta obraćala Vladi, resornim ministarstvima i Eko fondu za finansijsku pomoć, kako bi se subvencionirali svi oni koji žele da svoja ložišta u individualnim domaćinstvima promijene i pređu na ekološki prihvatljivije načine grijanja, nakon čega je građanima te opštine omogućeno 100.000 eura subvencija.
“Po tom konkursu je od marta 2024. godine, više od 500 građana ostvarilo pravo na subvenciju u iznosu od 200 eura, dok je njih oko 700 pripremilo zahtjeve, ali su sredstva bila potrošena. Ovi podaci ukazuju na to da je interesovanje bilo veliko i da je iznos sredstava za subvencije morao biti mnogo veći, na šta su predstavnici lokalne samouprave već i usmeno i pismeno upozoravali Fond i Ministarstvo energetike i rudarstva. Samo za termoizolaciju fasada na kolektivnim stambenim zgradama obezbijeđen je iznos od 1,1 milion eura, a Opština Bijelo Polje je već u ranijem pozivu koristila subvencije energetske efikasnosti za termoizolaciju fasada na glavnoj zgradi u Bijelom Polju.
Bonus video:
