Po jedan vojni i policijski helikopter prenijeli su opremu privatniku koji je u Nacionalnom parku “Durmitor” nezakonito postavio glamurozni bazni planinarski kamp zbog čega je u toku policijska provjera i moguće podnošenje krivičnih prijava.
Iz javnog preduzeća koje upravlja zaštićenim područjima, konstatovali su da je privatna firma “Durmitor Base Camp” svojim djelovanjem prekršila zakone i narušila načela zaštite i ekoloških principa i očuvanja svih vrijednosti na tom području, koji je pod zaštitom kancelarije Uneska:
“I oglušio se o upozorenja o obustavi aktivnosti upravijača zaštićenog područja”, napisali su oni, navodeći da će o svemu obavijestiti Ministarstvo ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, Ekološku inspekciju i Komunalnu policiju.
Tvrde da je o postavljanju navedenog kampa i dešavanjima koje prijete da ugroze biodiverzitet i identitet nacionalnog parka, obaviještena i kancelarija Uneska. Uslugu od prenošenju kampa helikopterima, međutim, nije tražila privatna firma čiji je izvršni direktor Dejan Lazarević, već Nevladinog udruženja “Ljubitelji prirode” iz Nikšića.
Iz Ministarstva odbrane saopštili su da su zbog toga izašli u susret “ljubiteljima prirode”, tvrdeći da ih taj let nije koštao ništa, jer su im stvari prebacili “usput”...
Slične odgovore poslali su i iz Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP), apostrofirajući, međutim, da utvrđuju da li ih je NVO na prevaran način lažnim predstavljanjem dovela u zabludu - da pod pokroviteljstvom humanitarnih aktivnosti obezbijedi komercijalnu korist trećem licu Durmitor Base Campu...
Iako se u oba zahtjeva nadležnim državnim organima, ljubitelji prirode pozivaju na altruizam, na društvenim mrežama jasno navode komericijalnu upotrebu baze sa velikim šatorima za više od 10 osoba, pećima, saunom, solarnim panelima...
“Vijestima” je nezvanično rečeno da je MUP u kontaktu sa nadležnim tužilaštvom u vezi sa ovim slučajem.
Nema saglasnosti
“Vijestima” o tom slučaju nijesu odgovorili ni iz Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera kao ni iz kompanije Durmitor Base Camp, dok su iz Agencije za zaštitu životne sredine decidno naveli da im niko nije tražio dozvolu za postavljanje privremenih objekata u zaštićenom području.
Tvrde da im niko, pa ni MUP i Ministarstvo odbrane nisu prijavili nikakve aktivnosti, vježbe ili radnje koje uključuju slijetanje ili niski let helikoptera u zoni zaštite II NP “Dumritor”.
“Agencija za zaštitu životne sredine nije izdavala saglasnost ni pravnom niti fizičkom licu za postavljanje privremenih objekata u vidu glamping šatora, kao ni za druge objekte. Agencija nije u saznanju da se planiraju bilo kakve vježbe, mjere ili radnje, a koje uključuju slijetanje ili niski let helikoptera u zoni zaštite II NP “Durmitor”, niti bilo kakve druge radnje i aktivnosti od strane Ministarstva unutrašnjih poslova kao i Ministarstva odbrane, odnosno Vojske Crne Gore”, odgovorili su “Vijestima” iz Agencije na čijem čelu je Milan Gazdić.
Odgovarajući “Vijestima” iz te Agencije potvrdili su da su oni zaduženi za izdavanje saglasnosti kada je riječ o bilo kakvom vidu turističkih djelatnosti, manifestacija u nacionalnim parkovima i zaštićenim područjima.
“Shodno članu 40 Zakona o zaštiti prirode (“Službeni list Crne Gore”, br. 054/16 od 15.08.2016, 018/19 od 22.03.2019) za radnje, aktivnosti i djelatnosti u zaštićenim područjima, koje ne podliježu procjeni uticaja na životnu sredinu u skladu sa posebnim propisima, ocjeni prihvatljivosti, koje nijesu utvrđene planom upravljanja, mogu se vršiti na osnovu dozvole Agencije za zaštitu životne sredine. Dozvola se izdaje na osnovu stručne ocjene o uticaju planiranih radnji, aktivnosti i djelatnosti na zaštićeno područje. Takođe, radi stručne ocjene da li planirane radnje, aktivnosti i djelatnosti mogu dovesti do oštećenja zaštićenog područja, Agencija može formirati stručnu komisiju”, kazali su oni.
Saopštili su da ih je JP NP “Durmitor” prekjuče obavijestio da je na rejonu Lokvica postavljen kamp, bez odobrenja...
Objasnili su i kakve su mjere i radnje u mogućnosti da sprovedu:
“Shodno članu 109 Zakona o zaštiti prirode (“Službeni list Crne Gore”, br. 054/16 od 15.08.2016, 018/19 od 22.03.2019), ovlašćenja ekološkog inspektora u vršenju inspekcijskog nadzora su, kada utvrdi da je povrijeđen zakon ili drugi propis, preduzme sljedeće upravne mjere i radnje: zabrani korišćenje i upotrebu zaštićenih prirodnih dobara i drugih djelova prirode bez dozvole ili protivno uslovima datim u dozvoli, zabrani vršenje radnje, aktivnosti i djelatnosti u zaštićenim područjima bez dozvole organa uprave”...
Obustavite sve aktivnosti
Iz Javnog preduzeća Nacionalni parkovi Crne Gore “Vijestima” su odgovorili da im se firma Durmitor Base Camp DOO obratila zahtjevom za saglasnost za obavljanje aktivnosti na prostoru NP “Durmitor” na lokaciji Lokvice, ali da su im naredili da odmah obustave sve aktivnosti do dobijanja potrebnih dozvola.
“U ovom zahtjevu isti su, između ostalog, naveli da će organizovati niz obuka koje se tiču spasavanja, tečajeve zimskog alpinizma, edukacije o lavinama, organizovanje tura na krpljama i turno skijanja koje će uključivati kampovanje na katunu Lokvice, kao i da će izvršiti prebacivanje opreme upotrebom helikoptera. U vezi sa zahtjevom Durmitor Base Campa DOO koji je upućen JPNPCG, ovom subjektu je naloženo da odmah obustavi sve aktivnosti u Nacionalnom parku ‘Durmitor’ do dobijanja potrebnih dozvola”, kazali su iz JP NPCG, kojim upravlja direktorica Marinela Đuretić.
Objasnili su i da su, zbog činjenice da izdavanje dozvole za navedene aktivnosti nije u nadležnosti tog preduzeća, predstavnike firme uputili da se obrate Agenciji za zaštitu životne sredine:
“Koja je shodno Zakonu o zaštiti prirode ovlašćena za izdavanje dozvola za radnje i aktivnosti i djelatnosti u zaštićenom prirodnom dobru. S obzirom na to da je u zahtjevu navedeno obavljanje aktivnosti uz upotrebu helikoptera, takođe je Durmitor Base Camp obaviješten da je za ove radnje potrebno da pribave dozvolu Agencije za civilno vazduhoplovstvo. Imajući u vidu da je podnosilac zahtjeva nastavio s aktivnostima na lokaciji Lokvice u drugoj zoni zaštite u NP “Durmitor” u vidu postavljanja šatora i solarnih panela, a da ovom Javnom preduzeću nijesu dostavili potrebne dozvole, dana 23.12.2024. godine, sačinjena je Službena dokumentacija sa fotografijama sa lica mjesta koja je proslijeđena na dalje postupanje nadležnim državnim organima”, kazali su iz JP NPCG.
Kompanija koja je u rejonu Lokvice postavila bazni kamp osnovana je krajem septembra, a na Instagram profilu objavili su kratki video na kome se vidi da im je oprema dostavljana letilicama MUP-a i Vojske Crne Gore, kojima su se zahvalili:
“U ime svih članova Base Campa želimo izraziti duboku zahvalnost MUP-u Crne Gore, Sektoru za vanredne situacije i Vojsci Crne Gore za izuzetnu podršku i angažovanje helikoptera za transport opreme...”, piše, između ostalog, u njihovoj objavi.
Na sajtu su precizirali da se bazni kamp nalazi u srcu NP “Durmitor”, koji je pod zaštitom Uneska i poznat po svojim prirodnim pejzažima.
“Kamp je smješten na Lokvicama, okružen visokim vrhovima, i idealno je pozicioniran za avanturiste koji traže bazu za hodanje na krpljama, skijaške ture i zimski alpinizam”, piše na sajtu.
Iz te kompanije nijesu odgovorili “Vijestima” imaju li dozvole za postavljanje privremenih objekata u zaštićenom području, niti ko je u njihovo ime tražio korišćenje vojnog i policijskog helikoptera, te jesu li platili tu uslugu.
“Policija i Vojska aktivno učestvovale u nezakonitom poslu”
Predstavnici firme koja je postavila bazni kamp od 13. decembra počinili su više prekršaja, proizilazi iz službene dokumentacije JP NP “Durmitor”, u koju su “Vijesti” imale uvid.
U obavještenju o nelegalnim aktivnostima u II zoni zaštite u NP “Durmitor”, piše da su na osnovu objave na društvenim mrežama, a u vezi sa nezakonitim postavljanjem baznog kampa, saznali da je od 13. decembra nadgledan teren, a potom i izvršeno spuštanje i prebacivanje potrebnog materijala i ljudstva i to u naletima, sa dva helikoptera.
“Nadlijetanja su vršena iz više navrata, bez bilo kakvog obavještenja NP “Durmitor” i dostavljene dozvole. Nadgledanje terena vršeno je i dronom, bez prethodno pribavljenog odobrenja i plaćanja naknade”.
Oni konstatuju da kamp Lokvice nije registrovan, zbog čega se kampovanje ne može obavijati na tom lokalitetru.
Vlasnik firme Durmitor Base camp Dejan Lazerević ih je, kako piše, obavijestio da su realizaciju njegovog projekta podržali Vojska, MUP, Sektor za vanredne situacije koji će izvesti letove helikopterima radi prebacivanja opreme za kampovanje. “Navedene institucije su ovim postupkom aktivno učestvovale u projektu
zanemarivajući zakonske propise i zaobilazeći nacionalne parkove kao upravljače zaštićenog podrčuja”, navodi se u dopisu NP “Durmitor” upućenom Agenciji za zaštitu životne sredine.
Oni su, kako piše, nakon toga reagovali pisanim odgovorom “koji zahtijeva dobijanje dozvole od Agencije za zaštitu životne sredine za radnje, djelovanja i aktivnosti u zaštićenim područjima... kao i dozvolu Agencije za civilno vazduhoplovstvo radi angažovanja helikoptera”.
Generalštab je pozitivno odgovorio
Iz Ministarstva odbrane kazali su da ne raspolažu informacijama o aktivnostima kompanije Durmitor Base Camp, ali da su izašli u susret nevladinom udruženju “Ljubitelji prirode”...
“U cilju objektivnog informisanja javnosti, te moguće povezanosti vaših pitanja sa zahtjevom od 3. decembra ove godine koji smo dobili u ime NVO ‘Ljubitelji prirode’ Nikšić sa ciljem postavljanja zimskog kampa u masivu Durmitora, informišemo Vas da je navedeni zahtjev, po ustaljenoj proceduri, dostavljen Generalštabu Vojske Crne Gore na procjenu i dostavljanje prijedloga o mogućnostima realizacije samog zahtjeva. Generalštab je, aktom br 09099-802/24-7619-2 od 10. decembra, informisao ministra i predložio da se pozitivno odgovori udruženju ‘Ljubitelji prirode’, jer kako je navedeno aktom, realizacija kampa je od društvenog značaja, a sami kamp služi kao baza edukacije i obuke u oblasti zimskog alpinizma i turno skijanja, te predstavlja i potencijalno sklonište za planinare i avanturiste u hitnim situacijama. Navedeni zahtjev je, uz predlog i obrazloženje da se treba odobriti, načelnik Generalštaba VCG dostavio ministru na saglasnost, i predložio da se pomoć realizuje tokom redovnih planskih letova Vazduhoplovstva Vojske Crne Gore, na osnovu čega je ministar odbrane dao saglasnost”, navode iz vladinog resora kojim upravlja Dragan Krapović.
Tvrde da je zahtjev te NVO realizovan bez dodatnih troškova:
“Prilikom redovnih planskih letova VVCG, Vojska Crne Gore uvijek je, u okviru svojih mogućnosti, pomagala inicijative koje su od društvenog značaja i doprinose razvoju i promociji naše države”.
Nisu planinarski šatori, već privremeni objekti
Iz NP “Durmitor” objašnjavaju da su Lokvice prepoznate kao jedno od najvažnijih staništa divokoze (Rupicapra rupicapra) i da svaki vid uznemiravanja bukom, helikopterima, dronom, podizanjem kampova... ima izuzetno negativan efekat na tu vrstu.
“Zakonom o nacionalnim parkovima... zabranjeno je uznemiravanje ugroženih životinjskih vrsta, posebno u periodu ramnožavanja, ishrane, hibernacije i migracije, ugrožavanje ili uništavanje lokaliteta na kojima se odvija razmnožavanje ili odmor životinja, uništavanje i oštećivanje njihovih staništa ili mijenjanje njihovih životnih uslova”, podsjećaju iz tog javnog preduzeća.
Ističu da je istim zakonom regulisana zabrana kampovanja van mjesta predviđenog za kampovanje i bez plaćanja naknade.
“Šatori ovakve viste ne mogu se smatrati planinarskim šatorima, već njihov gabarit, veličina i izgled odgovaraju privremenim objektima, jer imaju sve uslove za duži boravak (boravak 10 i više lica, peći unutar šatora i sl.), koji se snabdijevaju električnom energijom preko više solarnih panela koji su postavijeni okolo baznog kampa. Zakonom o zaštiti prirode... zabranjuje vršenje radnji, aktivnosti i obavijanja djelatnosti kojima se ugrožava izvornost prirode u nacionalnom parku.
MUP: Utvrđujemo da li smo prevareni
Iz MUP-a su odgovorili “Vijestima”, da im se 22. novembra 2024. godine obratila NVO “Ljubitelji prirode”, sa molbom za prevoz tereta vazdušnim putem od Žabljaka do rejona katuna Lokvice u masivu Durmitora.
Objašnjavaju da je u molbi naglašeno da je intencija te nevladine organizacije postavljanje zimskog kampa u vidu šatorskog smještaja, “a koji bi služio kao mjesto okupljanja planinara, turno skijaša i avanturista u svrhu edukacije i organizovanja raznih obuka vezanih za zimski alpinizam, turno skijanje i slično”.
“NVO ‘Ljubitelji prirode’ je u zahtjevu navela da se kamp, s obzirom na to da su pojedini članovi NVO istovremeno i članovi Gorske službe spasavanja Crne Gore, može koristiti kao početna baza prilikom sprovođenja spasilačkih akcija u masivu Durmitora, te da u zimskom periodu može imati i funkciju skloništa u vidu zbrinjavanja posjetilaca kojima je neophodna pomoć, te ukupnog poboljšanja bezbjednosti posjetilaca nacionalnog parka. Imajući u vidu broj akcija spasavanja koje izvrše pripadnici Gorske službe i Avio helikopterske jedinice u toku godine u masivu Durmitora, Avio helikopterska jedinica se odredila da je u mogućnosti da u okviru svojih redovnih trenažnih letova izvrši predmetni let prevoza opreme ukupne težine 550 kilograma od Žabljaka do katuna Lokvice”, saopštili su iz resora Danila Šaranovića.
Pojašnjavaju da su let 13. decembra 2024. obavili piloti Avio helikopterske jedinice, “u okviru redovnih letova ove jedinice”.
“S obzirom na to da se radi o trenažnom letu pilota Avio helikopterske jedinice, nije bilo dodatnih troškova za Ministarstvo unutrašnjih poslova. Tačnije, let je sproveden u sklopu obaveznih trenažnih letova ove jedinice, pa dodatni troškovi nijesu nastali”.
I oni ističu da im se privatna firma nije obraćala, već isključivo NVO...
“U međuvremenu, upoznati smo sa javno iznesenim sumnjama da je ova kroz ovu aktivnost NVO ‘Ljubitelji prirode’ pored u zahtjevu navedenih humanih razloga moguće imala i razloge komercijalne prirode u interesu trećeg lica. S tim u vezi, obavještavamo Vas da Uprava policije sprovodi izviđajne radnje u cilju utvrđivanja da li je NVO ‘Ljubitelji prirode’ na prevaran način lažnim predstavljanjem dovela u zabludu državni organ da pod pokroviteljstvom humanitarnih aktivnosti obezbijedi komercijalnu korist trećem licu Durmitor Base Campu DOO”.
Ovakvi sadržaji nisu u skladu sa prirodom
Nesprečavanje ovih aktivnosti od strane nadlženih institucija, uključujući i vas kao
nadležnu instituciju, koja je ovlašćena za izdavanje dozvola i donošenje rješenja za aktivnosti radnje i djelatnosti koje se sprovode u zaštićenim područjima, direktno bi imalo višestruke posljedice po Nacionalni park “Durmitor”.
To su konstatovali iz javnog preduzeća u dopisu Agenciji za zaštitu životne sredine.
“Ovakvi sadržaji koji nisu u skladu sa prirodom, odvraćaju istinske ljubitelje prirode koji žele posjetiti zaštićena područja, doživjeti i vidjeti prirodu u njenom izvornom obliku”, navode oni.
Bonus video:
