Centar za građansko obrazovanje (CGO) predložio je da se učine javno dostupnima radovi svih osoba koje su magistrirale i doktorirale na univerzitetima u Crnoj Gori, kao i uvođenje obaveze redovnih internih i eksternih revizija visokoškolskih ustanova i objavljivanja istih izvještaja.
CGO je, u skladu sa pozivom za javnu raspravu, dostavio Ministarstvu prosvjete svoje komentare i sugestije na četiri zakonska teksta - Zakon o visokom obrazovanju, Zakon o osnovnom obrazovanju, Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju i Zakon o obrazovanju odraslih.
„CGO je u odnosu na Zakon o visokom obrazovanju, između ostalog, izdvojio ključne primjedbe i predložio da tekst ovog zakona mora sadržati opštu definiciju norme plagijata u za to naznačenom mjestu, kao i da ta definicija mora biti sveobuhvatna“, saopšteno je iz te organizacije.
Na taj način bi se, smatraju Mira Popović i Snežana Kaluđerović iz CGO, zaokružio i važan dio usklađivanja izmjena i dopuna tog Zakona sa postojećim izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika, koji po prvi put prepoznaje plagijat kao krivično djelo i svrstava ga u kategoriju onih koji imaju najozbiljnije društveno negativne posljedice po težini kazne.
CGO se, kako su rekli, godinama zalaže za jasnije zakonsko određivanje plagijata, i vjeruje da bi Ministarstvo prosvjete moralo ovo pitanje prepoznati u adekvatnom sadržajnom kontekstu.
U CGO smatraju da je uloga Savjeta za visoko obrazovanje novim nacrtom značajno oslabljena i da je treba ojačati na dva nivoa.
„Prvo, potrebno je da Savjet ima u svom sastavu i predstavnika NVO sektora iz organizacija koje se bave obrazovanjem. Drugo, neophodno je da organe upravljanja (Upravni odbor i direktora) Agencije za obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja, koja se tek osniva, bira i razrješava Savjet za visoko obrazovanje, kojeg je prethodno imenovala Skupština Crne Gore, i samim tim ima veći stepen nezavisnosti nego Ministarstvo“, kaže se u saopštenju.
Kako se dodaje, davanje širokih ovlašćenja novoj Agenciji, koja će bitno oblikovati budućnost visokog obrazovanja u Crnoj Gori, mora biti praćeno i jasno definisanom odgovornošću i transparentnošću rada iste, ali i inkluzivnošću svih zainteresovanih strana na način koji će obezbijediti kompetitivnost i legitimitet izbora ključnih organa same Agencije.
To se, dodaju, može postići upravo vezivanjem te Agencije jače za sam Savjet.
„Dalje, CGO je predložio da se učine javno dostupnima radovi svih lica koja su magistrirala i doktorirala na univerzitetima u Crnoj Gori, a što je od presudnog značaja za razvijanje naučnog istraživanja na univerzitetima i potvrde vjerodostojnosti isprava o akademskom zvanju. CGO je predložio i uvođenje obaveze redovnih internih i eksternih revizija visokoškolskih ustanova i objavljivanja istih izvještaja“, navode iz CGO.
Što se tiče predviđenih izmjena Opšteg zakona o obrazovanju, CGO je ponovo predložio da se izmijeni način izbora direktora škola tako da direktora javne ustanove bira i razrješava Školski odnosno upravni odbor javne ustanove, a ne ministar kako je to sada slučaj.
„CGO smatra da je struktura školskog odnosno upravnog odbora reprezentativni skup zainteresovanih strana (tri predstavnika Ministarstva, odnosno tri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik zaposlenih i jedan predstavnik roditelja), te da ni u kojoj verziji nije potrebno da presudnu ulogu u izboru direktora škola ima ministar, nezavisno od toga da li on samostalno donositi tu odluku ili na prijedlog bilo kakve komisije“, kaže se u saopštenju.
CGO je predložio da treba brisati uvođenje zakonskih rješenja u izmjenama Zakona o osnovnom obrazovanju kojim se vrši bilo kakvo ograničenje vođenja upravnog spora, „jer je ustavno i zakonski upravni spor zaštićena pravna kategorija i svako pravno ili fizičko lice ima pravo da ga pokrene ako je bilo nosilac prava i obaveza o kojima se rješavalo u upravnom ili drugom postupku“.
„Zakonom o obrazovanju odraslih definisane su norme koje zatvaraju vrata svim vrstama obuka i učenja koja nijesu licencirana a poznato je da programi neformalnih učenja i obuka koji pruža civilni sektor u Crnoj Gori u velikoj mjeri nijesu licencirani jer se radi o projektnim aktivnostima, a što ne znači da nijesu kvalitetni i korisni. Sporne su i odredbe koje se tiču izvođača neformalnog obrazovanja, jer se izvođači za neformalne programe obrazovanja odraslih ograničavaju da moraju zapošljavati andragoge“, navode iz CGO.
Time se, dodaje se u saopštenju, ide ka kreiranju monopola male grupe ljudi u Crnoj Gori koja bi onda praktično kontrolisala ko će, pod kojim uslovima i za što dobiti licencu, uz otvaranje prostora za sticanje dodatnih prihoda Centru za stručno osposobljavanje, ali i istovremenom kreiranju ozbiljnih, nepotrebnih i neodrživih biznis barijera za sve one koji sprovode neformalno obrazovanje pa stoga ovo nije u javnom interesu.
„Naime, obavezna andragošku osposobljenost za pružaoce obuka, nije međunarodna praksa a nezakonita je sa aspekta opšteg pravnog okvira u Crnoj Gori“, kaže se u saopštenju.
Bonus video:
