Proizvodnja hrane ima važnu ulogu u ekonomiji Crne Gore, što potvrđuje njeno učešće u bruto društvenom proizvodu (BDP) koje je 2014. godine iznosilo 9,71 odsto, ocijenjeno je na sjednici Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije Privredne komore Crne Gore.
Kako je sapopšteno nakon sjednice, s obzirom na realizovane investicije u ovom sektoru tokom 2014. i 2015. godine, procjenjuje se da će se trend rasta učešća tog sektora u BDP nastaviti.
“Vrijednost proizvedene hrane iznosila je 561 milion eura, a prednost domaćeg agrara su proizvodnja raznovrsne hrane visokog kvaliteta, posebno organske”, istakla je sekretarka Odbora Lidija Rmuš, prezentujući informaciji o privrednim kretanjima.
Ona je navela da su u prošloj godini završeni poslovi vezani za ispunjavanje mjerila koja je Evropska komisija postavila za otvaranje pregovora u poglavljima 11 - Poljoprivreda i ruralni razvoj, 12 Bezbjednost hrane, veterinarstvo i fitosanitarni nadzor i 13 - Ribarstvo.
Rmuš je podsjetila da je u 2015. godini, kroz Agrobudžet za podsticanje razvoja poljoprivrede, opredijeljeno oko 23 miliona eura, a preko MIDAS projekta isplaćeno je 6,4 miliona za 651 poljoprivrednika.
Prema njenim riječima, kroz IPARD-like1, 291 poljoprivredni proizvođač dobio je bespovratnu finansijsku podršku u vrijednosti od 5,2 miliona eura.
“Javni poziv za IPARD-like 2, namijenjen za preradu, u vrijednosti od 5,2 miliona eura bespovratne podrške otvoren je 31. marta i trajaće tri mjeseca. Sa Abu Dabi razvojnim fondom ADMAS potpisan je ugovor o kreditu od 50 miliona USD, i do sada su potpisana četiri ugovora o kreditiranju crnogorskih kompanija”, navela je Rmuš.
Na sjednici je saopšteno da je krajem 2015. usvojen IPARD program do 2020. godine u iznosu od 39 miliona granta za proizvodnju hrane, čija će ralizacija početi ove godine.
Prodaja i otkup proizvoda poljoprivrede, šumarstva i ribarstva u 2015. godini iznosila je 31,6 miliona i veća je 3,8 odsto u odnosu na ostvarenje iz 2014. godine .
Uvoz poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u 2015. godini je iznosio 468,3 miliona eura i manji je za 2,9 odsto, dok je izvoz bio 59,4 miliona i u odnosu na prošlu godinu bilježi pad za 36,5 odsto.
“U uvozu kao i ranijih godina, najviše učestvuje svježe i rashlađeno meso, zatim pića, mlijeko i mlječni proizvodi i voće i povrće. U 2015. najviše smo izvozili piće, suhomesnate, dimljene i sušene proizvode i cigarete, a ovi proizvodi čine preko 60 odsto izvoza”, saopštili su iz Privredne komore.
Na sjednici je saopšteno da proizvođačima hrane probleme stvaraju spora naplata potraživanja, neadekvatna finansijska podrška banaka i velika konkurencija uvoznih proizvoda.
Privrednici Suad Višnjić (Višnjić commerce), Branko Pejović (Zrnožit) i Nedeljko Čović (Bonesa) ukazali su na visoke cijene analiza za uvoz sirovine koje su veće nego u regionu, što poskupljuje poslovanje.
Predstavnica Centra za ekotoksikološka istraživanja (CETI) Danijela Šuković saopštila je da cijene odražavaju troškove analiza.
Ona je kazala da CETI, uvažavajući potrebe privrede za čestim kontrolama, od marta primjenjuje novi cjenovnik kojim su cijene niže za 50 odsto, i pozvala sve zainteresovane subjekte da sa njima potpišu pojedinačne ugovore.
Predsjednik Odbora poljoprivrede i prehrambene industrije Milutin Đuranović ocijenio je da je to veoma pozitivno, i poručio da se “svi moramo tržišno ponašati”.
Ivan Mijušković je ukazao na problem plasmana proizvoda po izuzetno niskim cijenama, bilo da se radi o robi iz uvoza, navodeći da takav način trgovine predstavlja damping, ili nerealno niske cijene (sa negativnim maržama) radi pridobijanja potrošača.
On je ukazao na potrebu donošenja zakona o dampingu, kao i antimonopolskog zakona.
Potpredsjednica Komore Ljiljana Filipović, komentarišući predloge privrednika, kazala je, između ostalog, da nigdje u svijetu ne postoji zakon o antidampingu.
Kako je navela, u okviru Zakona o spoljnoj trgovini definisane su zaštitne mjere i postupci koji prethode njihovom uvođenju.
Filipović je saopštila da najmanje 50 odsto proizvođača koji posluju u toj djelatnosti treba da podnese dokumentovani zahtjev nadležnom ministarstvu kako bi tada, nakon izvršenog postupka ispitivanja, zaštitne mjere moge biti uvedene.
Što se tiče izuzetno niskih cijena pojedinih artikala na domaćem tržištu, prema važećem Zakonu o zaštiti konkurencije, saznanja su da nema zloupotreba dominantnog položaja, već da se radi o radnjama konkurencije radi pridobijanja potrošača.
Agrobudžet za ovu godinu predstavila je direktorica Direktorata za poljoprivredu i ribarstvo u Ministartvu poljoprivrede u ruralnog razvoja, Danijela Stolica, navodeći da on iznosi 22,67 miliona EUR, od čega je za mjere tržišno-cjenovne politike opredijeljeno 5,7 miliona, a za mjere ruralnog razvoja oko 8,7 miliona.
“Podrška opštim servisima u poljoprivredi iznosi 1,22 miliona, za socijalne transfere opredijeljeno je 3,3 miliona, za ribarstvo 348 hiljada, za operativni program zdravstvene zaštite životinja 1,2 miliona i program fitosanitarnih mjera 190 hiljada eura”, navela je Stolica.
On je pojasnila da su premije u stočarstvu i one za mlijeko ostale na prošlogodišnjem nivou, ali su povećane premije za kvalitet.
Stolica je dodala da se podrška proizvođačima daje za opremu za čuvanje mlijeka i to u iznosu 50 odsto od investicije.
“Ministarstvo je nastavilo podršku iz nacionalnog budžeta za nabavku stočnog fonda i to u vrijednosti 700 hiljada eura. Postoji poseban program za sektor pčelarstva. Takođe je i za maslinarstvo značajnije povećana podrška u odnosu na ranije, jer nam je cilj milion stabala masline, i to je oblast u kojoj najprije možemo biti konkurentni”, kazala je Stolica.
Generalni direktor Direktorata za IPARD plaćanja u Ministartvu poljoprivrede u ruralnog razvoja, Blagota Radulović, predstavio je IPARD LIKE 2 koji je dostupan prerađivačkom sektoru, navodeći da je tim projektom predviđeno da investicije za te svrhe iznose od 25 do 250 hiljada eura.
“Na sjednici je inicirano je da i za privrednike važi isti princip kod plaćanja struje kao za građane, odnosno deset odsto niži račun za uredne platiše. Takođe je predloženo da se izjednači cijena vode za građane i privredu”, dodaje se u saopštenju.
Bonus video:
