Prihod od imovine i imovinskih prava za 2014. godinu Poreskoj upravi (PU) prijavilo je 6.124 građanina, kojima je po tom osnovu obračunat porez od ukupno 2.419.251,4 eura.
Međutim, broj građana koji je predao prijavu Poresko upravi za istu godinu mnogo je manji od realnog jer bi tu trebalo da budu svi koji izdaju apartmane i sobe turistima, a nijesu registrovani kao pravna lica, kao i oni koji izdaju stanove i kuće podstanarima.
Rok za predaju poreske prijava za 2015. je kraj marta.
Prema popisu iz 2011. godine 18.425 domaćinstava žive kao podstanari ili zakupljuju stan od vlasnika. To je 9,6 odsto od ukupnog broja domaćinstava u Crnoj Gori.
Prema podacima Monstata o smještajnim kapacitetima u turizmu, u avgustu 2014. godine za iznajmljivanje je bilo 25.673 kuće, 225 apartmana i 20.233 sobe. Navedeno je da se ove kuće, apartmani i sobe registrovani kao smještaj u domaćinstvima, odnosno fizičkim licima. Prihod od imovine i imovinskih prava, prema Zakonu o porezu na dohodak fizičkih lica, odnosi se na izdavanje nekretnina (apartmani, stanovi, poslovni prostori, zemljište,...), pokretne imovine (vozila, oprema, mašine, alati...), a tu spadaju i prihodi od vremenski ograničenog ustupanja autorskih prava, prava industrijske svojine i drugih imovinskih prava.
Stopa poreza na dohodak fizičkih lica iznosi devet odsto na razliku između prihoda i ostvarenih priznatih troškova nastalih u istom vremenskom periodu. Kako je navedeno u zakonu, za troškove se priznaju stvarni dokumentovani troškovi nastali u vezi sa ostvarivanjem tih prihoda.
Ako se troškovi ne dokumentuju priznaju se standardni rashodi u visini 30 odsto ostvarenih prihoda od imovine i imovinskih prava. Kod iznajmljivanja soba, apartmana, kuća i stanova za odmor putnicima i turistima kao rashod se priznaje 50 odsto ostvarenih prihoda ako je plaćena boravišna taksa, a 70 odsto se priznaje ako je zaključen ugovor o zakupu sa turističkom agencijom ili lokalnom turističkom organizacijom, i ako je po tom osnovu ostvarena prosječna popunjenost kapaciteta od najmanje 60 dana na godišnjem nivou.
Prema podacima Monstata, većina podstanarskih domaćinstava živi u Podgorici 7.050, Baru 1.749, Budvi 1.526, Nikšiću 1.414, Herceg Novom 1.400,... odnosno u gradovima sa višim iznosom kirije. Najmanje domaćinstava koji su podstanari bilo je u Šavniku 15, Andrijevici 30, Plužinama 35... Ako bi se smatralo da svih 18 hiljada podstanara plaća prosječno kiriju od 150 eura mjesečno, to je promet na godišnjem nivou od 32,4 miliona eura. Ako bi se 30 odsto odbilo kao trošak, porez od devet odsto računao bi se na 22,7 miliona i iznosio bi 2,05 miliona eura.
Ako bi se računalo da se 46 hiljada kuća, soba i apartmana, u vlasništvu fizičkih lica, godišnje turistima izdaje tri mjeseca i da bi prosječan iznos bio 250 eura mjesečno, promet iznosi 34,5 miliona eura. Da su svi prijavljeni za boravišnu taksu i imali priznati rashod od 50 odsto, porez bi bio 1,55 miliona.
Samo iz ove dvije kategorija, računato po minimalnim cijenama porez bi trebalo da iznosi najmanje 3,5 miliona eura, a poreskih obveznika bi trebalo da bude više od šest hiljada.
Koliko ima građana koji izdaju poslovni prostor, zemljište, vozila, opremu,... imaju prihode od autorskih i drugih imovinskih prava nije poznato.
Primjena zakona beznačajna
Vlada je pokušala 2013. godine da uvede red u ovu oblast kroz Zakon o sprečavanju nelegalnog poslovanja kojim je obavezala medije da dostavljaju podatke o klijentima koji objavljuju oglase.
Plan je bio da poreski inspektori kontrolišu da li će izdavaoci nekretnine prijaviti prihod, međutim velikih efekata nije bilo.
Bonus video:
