Bankarskom ombudsmanu se u toku prošle godine obratilo ukupno 456 klijenata, žiranata i građana, dok je 56 prigovora, koji su se uglavnom odnosili na banke, procesuirano, saopštio je bankarski ombudsman, Halil Kalač.
"U prošloj godini je u odnosu na 2013, zabilježeno sedam odsto manje posjeta bankarskom ombudsmanu. Ukoliko se taj broj tretira kao uzorak, može se konstatovati da je u prošloj godini bilo sedam odsto manje povreda finansijskih prava klijenata i žiranata nego 2013. godini”, rekao je Kalač agenciji Mina-business.
On je kazao da se od ukupnog broja prigovora, 75 odsto odnosilo na klijente, a 25 odsto na žirante. Od 56 procesuiranih zahtjeva 47 se odnosilo na banke, šest na mikrofinansijske institucije (MFI), a tri na Ministarstvo finansija.
Kalač je dodao da su 43 odsto procesuiranih prigovora podnijeli klijenti banaka i MFI, a 13 žiranti.
"Zakon o potrošačkim kreditima, koji je počeo sa primjenom početkom prošle godine, u značajnoj mjeri je pobošljao informisanost građana u poslovanju sa bankama i MFI. Građani su informisaniji o mogućnosti da zaštitu finansijskih prava prvo traže prigovorom banci i MFI, pa tek onda kod nadležnih organa i bankarskog ombudsmana”, naveo je Kalač.
"U prošloj godini, kao i 2013, nije bilo prijave krivotvorenja žiranstva, što govori da je ta pojava kod banaka znatno suzbijena"
On je rekao da se brojni interni postupci vode kod banaka i MFI, koje prigovore klijenata blagovremenije rješavaju u odnosu na prethodne godine.
"U prošloj godini, kao i 2013, nije bilo prijave krivotvorenja žiranstva, što govori da je ta pojava kod banaka znatno suzbijena. Brojni postupci za zaštitu finansijskih prava kod sudova su u toku, zbog krivotvorenja žiranstva u periodu kreditne ekspanzije”, saopštio je Kalač.
Kada je riječ o prigovorima klijenata, on je naveo da su ih podnosili građani i preduzeća. Prigovori građana, koji su procesuirani, odnosili su se kredite, račune, depozite i platne kartice.
"Većina prigovora kada su u pitanju krediti odnosila se na period kreditne ekspanzije od 2006. do 2009. godine. Kada su u pitanju platne kartice, prigovori su se odnosili na visinu kamate i druge troškove kod kreditnih i debitnih kartica”, naveo je Kalač.
On je dodao da je kod tekućih računa građana najviše prigovora bilo na visinu kamate kod dozvoljenih minusnih stanja, a kod depozita na staru deviznu i dinarsku štednju i tačnost i redovnost obračuna kamate na depozite.
Kalač je saopštio da se najviše prigovora na zajmove odnosilo na stambene, potrošačke i overdraft kredite.
"Kada su u pitanju stambeni krediti, radi se o hipotekarnim, koji su indeksiranim u švajcarskim francima. Kod tih stambenih kredita, osnovna primjedba je da je Hypo Alpe Adria banka (HAAB) plasirala bankarski poroizvod visokog rizika, a da o tome nije u dovoljnoj mjeri obavijestila potencijalne klijente, kao i da je ugovorima u tim kreditnim aranžmanima sav rizik prebacila na njih i njihove jemce”, objasnio je Kalač.
On je dodao da klijenti nijesu razumjeli korišćenje tog bankarskog proizvoda i visok rizik koji ga može pratiti.
"Kao posljedica rasta kursa švajcarskog franka u odnosu na euro, nastao je visok obračun valutnih razlika, koji su uvećali glavnicu kredita, što je izazvalo veći iznos kamata i dovelo da povećanja duga, tako da i poslije višegodišnjeg izmirenja obaveza klijenti duguju više nego kada su regulisali kredit”, naveo je Kalač.
"Kada su u pitanju potrošački krediti, prigovori su se odnosili na visinu kamatne stope i drugih troškova koji prate korišćenje zajma. Klijenti su se žalili i na jednostrani raskid ugovora, neprihvatanje reprograma i pokretanje postupka za naplatu potraživanja iz fiducija i hipoteka, preko javnih izvršitelja"
On je rekao da je HAAB odbila prigovore klijenata na visinu obračuna duga i nije prihvatila preporuku bankarskog ombudsmana za rješavanje tog problema, zbog čega su klijenti podnijeli kolektivnu tužbu nadležnom sudu.
"Kada su u pitanju potrošački krediti, prigovori su se odnosili na visinu kamatne stope i drugih troškova koji prate korišćenje zajma. Klijenti su se žalili i na jednostrani raskid ugovora, neprihvatanje reprograma i pokretanje postupka za naplatu potraživanja iz fiducija i hipoteka, preko javnih izvršitelja”, saopštio je Kalač.
On je dodao da su se prigovori na overdraft kredite, odnosno dozvoljeni minus na tekućim računima građana, odnosili na visinu kamatne stope koje su banke obračunavale.
"Pokazalo se da je ta vrsta kredita i korišćenje platnih kartica, najskuplji bankarski proizvodi kod nas”, rekao je Kalač.
On je kazao da su se klijenti prošle godine žalili i na visoke kamatne stope kod kredita odobrenih privredi i građanima.
Prema podacima CBCG, prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa na ukupno odobrene kredite u oktobru kod banaka bila 9,28 odsto, a kod MFI 26 odsto.
Kalač je saopštio da je procesuirano 11 prigovora koji su se odnosili na račune građana.
"Oni se odnose na blokadu više od 50 odsto primanja, neinformisanost o stanju računa, visinu provizije za njegovo održavanje i zatvaranje. Prigovori korisnika računa odnosili su se i na visinu kamatne stope na odobrena minusna stanja na tekućim računima, koja je visoka i kretala se i iznad 20 odsto na godišnjem nivou”, rekao je Kalač.
On je dodao da su procesuirana i četiri prigovora na depozite, koji su se odnosili na staru deviznu štednju, oročenu štednju i tačnost obračuna kamate u odnosu na oročenje. Procesuirano je i šest prigovora na platne kartice, koji su se odnosili na dug, visinu troškova održavanja i visinu kamatne stope.
Prigovori žiranata su se, kako je naveo Kalač, odnosili na kreditne aranžmane u kojima su bili jemci, uglavnom u periodu kreditne ekspanzije, a njihova realizacija je u toku.
"Žiranti su prigovarali jer vraćaju tuđi kredit, a po tom osnovu su im blokirani računi sa prihodima, tako da su dovedeni u tešku materijalnu situaciju. Banke i MFI ne čine sve da te kredite naplate od klijenata, nego ih naplaćuju od žiranata”, saopštio je Kalač.
On je dodao da su se prigovori odnosili i na nedostupnost informacija o klijentu, dokumentacije i ugovora o kreditu, o visini duga klijenta i drugim žirantima po kreditu.
Od ukupno 13 procesuiranih postupaka, žiranti su u najvećem broju postupaka prigovarali zbog blokade zarade ili penzije više od 50 odsto, kao i zbog blokade odobrenog minusa na tekućem računu.
"U dva postupka, žiranti su prigovarali na žiranstvo i odobravanje kredita na osnovu krivičnih radnji, prevare, falsifikovanja i zloupotrebe isprava, iz perioda kreditne ekspanzije”, kazao je Kalač.
"Opšti je utisak da su kamatne stope visoke i da su nepovoljni uslovi kredita za pokretanje novog biznisa, brži ekonomski oporavak i otvaranje novih radnih mjesta”
On je saopštio i da se najviše prigovora preduzetnika odnosilo na kreditne aranžmane iz perioda kreditne ekspanzije, čija je realizacija u toku.
"Primjedbe su se odnosile i na neprihvatanje reprograma kredita po nepovoljnijim uslovima od stanja iz ugovora o kreditu. Preduzetnici su se žalili i na visoke kamatne stope na novoodobrene i kredite u otplati”, kazao je Kalač.
On je dodao da su se preduzetnici i preduzeća žalili i na neodobravanje novih kredita, na blokadu računa i pogoršanje stanja nelikvidnosti.
"Opšti je utisak da su kamatne stope visoke i da su nepovoljni uslovi kredita za pokretanje novog biznisa, brži ekonomski oporavak i otvaranje novih radnih mjesta”, zaključio je Kalač.
Bonus video:
