U biznisu sam da bih bio uspješan. Zato neka uzmu u ruke udžbenike ekonomije i neka dobro zašilje pera. Planiram da napravim puno posla i da zaradim puno novca, izjavio je novi-stari mandatar Milo Đukanović u septembru 2007. godine.
On se iz politike i povlačio dva puta da bi se bavio biznisom u oktobru 2006. i decembru 2010. godine, ali njegov biznis, prema zvaničnim podacima, ne samo da ne napreduje već bi se moglo reći da je u gubitku.
Koliko se zbilja obogatio tokom dvodecenijske vladavine još nije poznato.
Slabi rezultati nastali su iako su dvije kompanije, gdje je suvlasnik Prva banka i Univerzitet Donja Gorica, imali izdašnu i presudnu podršku Vlade, a treća Global Montenegro, koja je vlasnik placa u Budvi, podršku te Opštine koju takođe vode kadrovi čiji je Đukanović partijski šef.
Đukanović je u zvanični biznis sa krupnim ciframa ušao 3. avgusta 2007. godine, kada je njegova firma Capital invest kupila 11.657 akcija Prve banke, čiji je najveći akcionar bio njegov brat Aco Đukanović. Akcije je kupio po cijeni 127,8 eura za 1.489.997 eura, kreditom koji je dobio od londonske filijale grčke Pireus banke.
Vjerovao u Prvu i izgubio
Nominalna vrijednost akcija banke i sada je 127,8 eura, a posljednji put je njima trgovano po cijeni od 84 eura. U julu ove godine bilo je trgovine i po 60 eura. Međutim, Đukanović nije izgubio polovinu novca ulažući u bratov posao, jer je u julu 2008. prodao 2.540 akcija po cijeni od 610 eura, a kupac je, prema raspoloživim informacijama, bio jedan od postojećih akcionara banke.
Đukanović je od ove transakcije dobio nešto više od milion i po eura čime je, kako je sam kazao, vratio dobijeni kredit tako da mu je preostalih 9.117 akcija ostalo kao čista dobit. Međutim, da je i te akcije prodao po toj cijeni zaradio bi 5,5 miliona eura, ali je vjerovao u bratov projekat, pa mu one sada vrijede 775 hiljada eura ili sedam puta manje.
Đukanović je dio akcija prodao dva mjeseca prije nego što je Centralna banka 4. septembra zbog lošeg poslovanja Prvoj banci uvela mjeru zabrane kreditiranja.
Mjesec nakon mjera CBCG Đukanovićeva Vlada predlaže, a Skupština 22. oktobra 2008. godine usvaja Zakona o mjerama za zaštitu bankarskog sistema. Vlada 17. decembra banci daje kredit od 44 miliona eura.
Akcije Prve banke počele su da se kotiraju na berzi po cijeni od 127 eura od juna 2005. godine i trebalo im je dvije godine da laganim rastom dostignu vrijednost od 170 eura. Međutim nakon što Milo Đukanović u avgustu 2007. ulazi među akcionare dolazi do nevjerovatnog rasta akcija i u oktobru iste godine njihova vrijednost doseže čak 1.003 eura. Taj rast je bio vještački ostvaren veoma malim prometom i dirigovan.
Skoro svakodnevno na berzi bio promet od jedne ili dvije akcije koje su prodavane po deset odsto višoj cijeni nego dan ranije što je bio i zakonski limit za jednodnevni rast takvih akcija. Nakon toga uslijedio je narednih godinu lagani pad da bi se nakon Vladinog kredita stabilizovala na 600 eura.
Ta vrijednost je ostala do oktobra 2009. godine jer skoro niko nije ni prodavao ni kupovao akcije. Tada loše poslovanje banke dostiže vrhunac, a vrijednost akcija za šest mjeseci pada sa 600 na svega 52 eura. Prema posljednjem izvještaju sa sajta Komisije za hartije od vrijednosti banka na 30. jun ove godine ima ukupni gubitak od 35 miliona eura.
Pala vrijednost nekretnina, gradnja ne počinje
Drugi Đukanovićev biznis, firmu Global Montenegro osnovao je njegov kum Vuk Rajković početkom 2007, a on se kao suvlasnik priključio godinu kasnije. Najznačajni posao ove firme je kupovina placa u mjestu Podkošljun u Budvi od 20.229 kvadrata.
Prema zvaničnim podacima, Global je za kupovinu ovog zemljišta 26. februara 2007. dobio kredit od 3,1 milion eura od Prve banke, a kasnije i od Hipo Alpe Adria banke koja je u februaru naredne godine na zemljište upisala hipoteku od pet miliona eura.
Opština Budva narednog mjeseca usvaja nacrt, a nakon javne rasprave u avgustu i predlog Detaljnog urbanističkog plana Podkošljun kojim je na parceli Globala, do tada zelenoj površini, predviđena izgradnja 50 vila.
Na dan kada su Vlada i Prva banka potpisale ugovor o kreditnoj podršci od 44 miliona eura, tadašnji premijer Milo Đukanović je izjavio da Global nije cijeli novac od pet miliona potrošio na kupovinu zemljišta i da ih je kvadrat koštao nešto više od 200 eura.
Đukanović je zemljište, za koje tada nije bio usvojen urbanistički plan, kupio u periodu takozvanog ekonomskog buma kada su cijene nekretnina dostigle vrhunac. Prema podacima agencija za nekretnine, sadašnje cijene su za 30 do 50 odsto niže nego tada.
Problem u gradnji osim pada cijene nekretnina je i sudski spor koji je kasnije nastao između porodica Rucović i Boreta koji još traje. Borete tvrde da su Rucovići prodali Globalu i oko 900 kvadrata njihove zemlje.
Međunarodna mreža Projekata izveštavanja o organizovanom kriminalu i korupciji (OCCRP) je u svom istraživanju navela da je Centralna banka u izvještaju iz maja 2007. godine kritikovala povoljne uslove pod kojima je Prva banka odobrila kredit firmi Global Montenegro jer je osnovana tek nekoliko sedmica ranije, nije priložila biznis plan niti je imala informacije o toku gotovine.
"Ovakvo odobravanje dugo ročnih kredita, pri čemu su odobreni uz grejs period (do 12 mjeseci) nije u skladu sa zdravom bankarskom praksom i kontrola naglašava da banka u inicijalnoj fazi odobravanja kredita treba da sagledava kvalitet biznis ideja, prati njihovu realizaciju i na osnovu završenosti pojedinih faza - situacija, pušta tranše kredita", navodi se u izvještaju iz maja 2007. godine.
Prema podacima ko kojih je došao OCCRP Global Montenegro zapravo i nije bio profitabilan. Finansijski izvještaji pokazuju da je prihod ove firme u 2007. godini iznosio 47.000 eura, a profit 1.400 eura.
Đukanović je suvlasnik firme postao zvanično 2008. godine i od tada do kraja 2010. godine firma je poslovala sa gubitkom od skoro 2,2 miliona eura. U tom periodu firma je imala prihod od svega 178.000 eura.
Ostale njegove firme Primari invest i Selekt investments su u međuvremenu likvidirane i nema tragova da su se bavili nekim značajnijim biznisom.
Majstor za dobijanje kredita na neviđeno
Novac za kupovinu akcija Prve banke Đukanović je, kako je naknadno utvrđeno, dobio od grčke Pireus banke preko njene filijale u Londonu. Uprava za sprečavanje pranja novca je u saopštenju 19. avgusta saopštila da se "Capital invest za kupovinu akcija Prve banke, vrijednih milion i po, zadužio kod jedne banke iz Londona i da se iz ugovora, potpisanog 11. jula, vidi da se vraćanja kredita garantuje kupljenim akcijama".
Kasnije je isto to ponavljao Đukanović. Međutim, na osnovu podataka iz registra zaloga Capital invest je tek 11. oktobra, ili dva mjeseca nakon kupovine akcija, registrovao zalog. Capital invest je, prema istim podacima, založio 8.000 akcija Prve banke, a ne 11.657 koliko je kupio na berzi.
Đukanovićev je zvaničnim podacima dobio kredit u julu, akcije kupio u avgustu, a zalog registrovao u oktobru. Ovaj "specijalni" kreditni aranžman novi-stari premijer je obrazložio time da je tokom državničkih poslova ostvario brojna poznanstva i da njemu ne predstavlja problem da dobije kredit iz respektabilnih inostranih banaka.
Pireus banka je u Srbiji 2005. kupila Atlas banku od Duška Kneževića, Đukanovićevog prijatelja. Akcije kod iste banke zalagao je i Kneževićev Fin invest.
U registru za ovaj kredit kao službeni telefon Capital investa upisan je broj 081-205-420, koji je u Advokatskoj komori registrovan na advokata Anu Kolarević, Đukanovićevu sestru. Kao službeni e-mail navodi se anakol@cg.yu, koji je, takođe, pripadao Ani Kolarević.
Istovremeno je među podacima Pireus banke naveden mejl i broj telefona advokata iz Budve Branka Čolovića. I Kolarević i Čolović bili su advokati kompanije Bepler i Džejkobson kolašinskog biznismena Zorana Bećirovića.
Pad broja studenata na UDG
I Univerzitet Donja Gorica, nakon početne euforije, počeo je da ostvaruje slabije rezultate. Prema podacima Zavoda za statistiku UDG je u zimskom semestru akademske 2011/2012. godine na osnovne studije upisao 1.054 studenta ili za 21 odsto manje nego prethodne akademske godine.
Osnivač UDG je preduzeću Univerzitats gdje Đukanović ima 25 odsto udjela a partneri su mu profesori Veselin Vukotić i Dragan Vukčević, kao i poznati građevinski investitor Tomislav Čelebić.
Pad broja upisanih studenata, od čije školarine se ova kompanija i izdržava, je možda i razlog nove, ovaj put finansijske pomoći Vlade, koja je odlučila da UDG pomogne godišnje sa 90 hiljada eura jer je njegove studije - Politehnika, Studije bezbjednosti i Prehrambena tehnologija, bezbjednost hrane i ekologija, proglasila za državni interes pa finansira upis 20 studenata.
Interesantno je da je to Vlada odlučila na posljednjoj sjednici premijera Igora Lukšića, jer bi Đukanović da je to uradio u svom mandatu bio u konfliktu interesa. Država je do sada pomagala UDG jer mu je gledala kroz prste, jer je sam Univerzitet, a i njegovih nekoliko fakulteta počinjalo da radi prije nego što je ministar potpisao dozvolu za rad i licence, a indirektna pomoć je i ranija odluka o izjednačavanju prava studenata sa privatnih i državnog fakulteta na studentske kredite, smještaj u domu i ishranu.
UDG je počeo da radi u septembru 2007. godine, iako je dozvolu za rad dobio u aprilu 2010. godine. Tada su na dva fakulteta za međunarodne finansije, biznis i ekonomiju i Pravnom upisana 222 studenata, a godišnja studija je koštala 1.300 eura. Najavljeno da studente neće opterećivati literaturom, nego će nastava biti kombinovana sa zabavom.
Na listi državnika 20. po bogatstvu
"Tek ću da budem bogat kada budem prestao da se bavim politikom", kazao je Đukanović još 1992. godine.
Iako još nije prestao da se bavi politikom ugledni britanski list "Indipendent" je 19. maja 2010. Đukanovića uvrstio na 20. mjesto liste najbogatijih svjetskih lidera. Taj list piše da je Đukanović sa imovinom od oko 10 miliona funti "misteriozno bogat", ali da "negira tvrdnje da je umiješan u lanac šverca cigareta".
Predsjednik DPS-a posjeduje imovinu koja osim značajne vrijednosti karakteriše veoma bogate ljude. Takva je njegova kolekcija satova.
Pažnju je nedavno privukla fotografija gdje se na njegovoj ruci vidi platinasti sat švajcarskog brenda "Breguet Tourbillon" (Brege Turbiljon) koji košta 91.300 funti ili 106.076 eura.
Galerija
Bonus video:
