Pitanje osnivačkog uloga Investiciono-razvojnog fonda (IRF) od 7,93 miliona eura u javnom preduzeću Regionalni vodovod - crnogorsko primorje ne može i ne smije biti riješeno na teret državnog budžeta, već kroz odnos dva preduzeća, ocijenio je nekadašnji predsjednik skupštinskog Odbora za finansije i budžet, samostalni poslanik Aleksandar Damjanović.
Državna revizorska institucija (DRI) je u kontrolnoj reviziji Regionalnog vodovoda ukazala da je nepotreban izdatak za državni budžet od 7,93 miliona, uvećanim za kamate (ako se ne radi o jednokratnoj isplati) isplata osnivačkog uloga IRF-a postupku transformacije Regionalnog vodovoda iz JP u društvo sa ograničenom odgovornošću (DOO) koji je u toku, a gdje bi Vlada bila jedini vlasnik.
Da li će Ministarstvo finansija sugerisati Vladi da se poštuje ova preporuka i da se državnom budžetu uštede milioni eura ili je ovaj trošak projektovan u planovima Ministarstva finansija u izradi budžeta za narednu godinu pitanje je na koje “Vijesti” do objave ovog teksta nijesu dobile odgovor iz resora kojim rukovodi ministar Darko Radunović.
Vlada je lani donijela odluku o transformaciji preduzeća prema kojoj je ona jedini osnivač preduzeća, dok je u julu ove godine razmotrila informaciju o aktivnostima za početak rada DOO sa predlogom Statuta, ali taj proces još nije okončan.
“Dobro je da Vlada nakon transformacije preduzeća bude jedini osnivač, jer je ona vlasnik i IRF-a, dok se kroz partnerstvo sa IRF-om otvaraju vrata djelimičnoj privatizaciji Regionalnog vodovoda za čim nema potrebe”, ocijenio je Damjanović.
IRF nije konsultovan
IRF, na osnovu zaključka Vlade 2008. i 2010.godine, ima dva uloga u vlasništvu JP u ukupnom iznosu od 7,9 miliona i po tom osnovu, kazali su u IRF-u “Vijesitma” imaju u kapitalu Regionalnog vodovoda na kraju prošle godine 12,1 odsto udjela.
“Vlada je 2017. godine donijela odluku o osnivanju DOO i to društvo je definisano kao kao jednočlano. U čitavom postupku pripreme i cijele procedure IRF nije konsultovan, niti informisan o postupku osnivanja jednočlanog društva. Ni u dokumentaciji koja je procesuirana prema Vladi nema iznosa od 7,9 miliona eura kao učešća IRF-a u Regionalnom vodovodu, niti prijedlog kako da se riješi taj dio kapitala IRF-a koji je neosporan. IRF je u više navrata upozoravao Regionalni vodovod i nadležna ministarstva o problemu izostavljanja 7,9 miliona eura”, kazali su u IRF-u.
Objasnili su da su u cilju zaštite svog dijela predložili dva rješenja: da IRF bude i dalje jedan od osnivača u transformaciji sa kapitalom vrijednim 7,9 miliona ili da Vlada ili Regionalni vodovod vrate taj novac IRF-u.
Damjanović je ocijenio da je kontrolna revizija DRI i polemika koja se otvorila između te institucije i Regionalnog vodovoda ukazala na ogromne sistemske probleme funkcionisanja većine državnih i “uglavnom od strane vlasti politizovanih institucija” te na nesagledive štete koje se na taj način nanose državi.
“Pitanje isplate za osnivački ulog IRF-a je vrh ledenog brijega zakulisanih odnosa koji traju od osnivanja preduzeća 2008. godine na osnovu odluke Skupštine koja je obesmišljenom kontrolnom funkcijom u ovom sazivu dodatno produbila evidentnu štetu. Ovom revizijom se bavi tužilaštvo i preduzeće je u fokusu javnosti više od dvije godine kada je DRI objavio reviziju poslovanja za 2016. Tome treba dodati i dešavanja prije kulminacije “slučaja” bez kojih nije moguće cjelovito sagledati aktuelnu problematiku. Od 2011. je u skupštinskoj proceduri “visio” predlog zakona o regionalnom vodosnabdijevanju crnogorskog primorja koji tadašnja vlast zbog međusobnih obračuna nije htjela da stavi na dnevni red. Više puta sam to tražio, a 2015. i postavljao poslaničko pitanje ukazujući na negativne posljedice tog stanja. Konačno donošenje zakona 2016. je doprinijelo kašnjenju u transformaciji preduzeća, u a taj proces još nije formalno zaokružen”, naglasio je Damjanović.
Odbori obesmislili kontrolu
On je ocijenio da su nadležni skupštinski odbori za turizam i ekonomiju obesmislili skupštinski nadzor na koji su obavezni kada su u pitanju negativni izvještaji DRI.
“Povodom revizije DRI održana su dva “konsultativna”, a ne kontrolna saslušanja u Odboru za turizam. Prvo u decembru 2017. je rezultiralo bez suštinske kontrole i ozbiljnih preporuka i sa poražavajuća dva-tri stava, o potrebi “zajedničkih sastanaka”. Drugo, ponovo konsultativno saslušanje u decembru 2018. biti upamćeno u skupštinskoj istoriji kao primjer najveće sprdnje sa kontrolnom ulogom parlamenta jer je trajalo 20 minuta, a ko želi da zna šta su “rezultati” zapisnik sa te sjednice je dostupan na sajtu Skupštine. Svoju “aktivnu” ulogu ima i Odbor za ekonomije koji se uobičajeno pravi “mrtav” ne našavši za shodno da održi kontrolno saslušanje bar zbog spornih 7,9 milona eura. Najčudnije djeluje do sada nezapamćen po žestini, kritični ton kontrolne revizije DRI, a u konačnom izvještaju DRI konstatuje da je preduzeće ostvarilo dobre rezultate i u potpunosti ili djelimično realizovalo 29 od 32 preporuke, što je i po priznanju DRI odličan rezultat”, kazao je Damjanović.
Damjanović je dodao da ne treba zaboraviti kontradiktorne presude crnogorskih sudova i krajnje diskutabilnu odluku Apelacionog suda kojom je presuđen spor sa austrijskim Štrabagom na štetu preduzeća vrijednu 12 miliona, a sada se čeka konačna odluka Ustavnog suda “kome se uobičajeno ne žuri”.
Preče su korisne odluke od političkih obračuna
Damjanović smatra da prepiska DRI i Regionalnog vodovoda i svojevrsni “spinovi” skreću temu sa suštinskih pitanja koja traže ozbiljnu raspravu, a tiču se štetnih zakonskih rješenja iz 2016. kojima su investitori za hotele sa pet zvjezdica oslobođeni naknade, čime je javno preduzeće za nepune dvije godine primjene oštećeno najmanje 1,5 miliona eura.
“Uz to, tu je i strateško pitanja poslovanja, jer preduzeće još ne flašira vodu i nema izvoz, a o tome svi govorimo punih deset godina. Na kraju, građani imaju pravo na kvalitetnu i jeftinu vodu, pa je neophodno da se otvoreno razgovara i o konceptu centralizacije i poslovnog povezivanja regionalnog i sedam lokalnih vodovodnih preduzeća. To iz razloga što država nema luksuz da vodom na primorju istovremeno gazduje čak osam vodovodnih preduzeća, a da ceh takvog gazdovanja i njihovih međusobnih odnosa, kao i unutrašnjih dubioza, plaćaju građani u kroz visoke cijene vode, a često i problematičnog kvaliteta sa lokalnih izvorišta”, istakao je Damjanović.
On je dodao da je neophodno da se, umjesto političkih obračuna, riješi goruće pitanje posljedica kontrolne revizije DRI, da nadležni organi što prije obave svoj dio posla i donesu odgovarajuće odluke za to strateško preduzeće.
Bonus video:
