Garancija države na osnovu koje bi banke u Crnoj Gori iz inostranstva obezbijedile dodatni novac i pristupačniji privredi u ovom trenutku je bolji model od garantnog fonda zato što je za njegovu primjenu potreban duži vremenski period.
To je procjena iz Centralne banke (CBCG).
“Kreiranje Garantnog fonda je ideja koja ima smisla, ali je za njegovu primjenu potreban srednji rok, pošto ovaj instrument podrazumijeva kreiranje organizacije, upravljačke strukture, pronalaženje izvora, kreiranje šeme podjele rizika... Garantna šema u ovom momentu predstavlja efikasniji instrument brze podrške realnom sektoru, a naročito mikro, malom i srednjem biznisu”, odgovoreno je “Vijestima” iz CBCG.
Od banaka se više očekuje
Klub poslanika SDP-a je predložio da Vlada u saradnji sa CBCG i bankama dođe do predloga zakona o garantnoj šemi za podršku mikro, malim i srednjim firmama od 200 miliona eura po povoljnijim uslovima, uz minimalna sredstva obezbjeđenja.
Vlada priprema treći paket mjera podrške građanima i privredi, a ministar finansija Darko Radunović je najavio da je njegov dio bankarski sektor. Od banaka se očekuje da obezbijede više novca za privredu, a to ujedno može biti i državna garancija za obezbjeđivanje novca.
Iz CBCG-a su istakli da u uslovima velike neizvjesnosti i asimetričnih informacija, država ima značajnu ulogu da obezbijedi olakšan pristup dodatnim izvorima za poboljšanje kreditnog potencijala banaka.
Država je 2009. godine dala bankama garanciju za povlačenje novca od Evropske investicione banke (EIB) u iznosu od 91 milion eura. Sada je značajna razlika u odnosu na tu krizu - banke su likvidnije nego ikad, kako su više puta naglasili iz CBCG-a, a i ukupna lanjska dobit im je 50,6 miliona eura.
“Kao i 2009. tako i danas, dobro je da postoji mogućnost da se obezbijedi dodatni novac preko EIB-a. Ali, okolnosti nisu iste. Za razliku od 2009. kada je bila izražena nelikvidnost banaka, danas je fokus na zamagljenoj procjeni kreditnog rizika. Rješenje današnje situacije leži u kombinaciji ovog instrumenta i obezbjeđenja državnih garancija za strateški važne oblasti realne ekonomije. Ta garantna šema bi podstakla pojačanu kreditnu aktivnost, uključujući i obezbjeđenje kreditiranja jednog dijela malog i srednjeg biznisa”, pojašnjeno je iz vrhovne monetarne institucije.
CBCG, kojom rukovodi Radoje Žugić, očekuje uskoro od banaka konkretnu ideju o tipu garancije koji bi na najefikasniji način rasporedio teret kreditnog rizika, a zajedno sa Ministarstvom finansija radi na lobiranju za dobijanje novca kod međunarodnih finansijkih institucija.
MF: Pažljivo osmisliti pomoć
Iz Ministarstva finansija su kazali da je u periodu oporavka potrebno stvoriti ambijent koji će dati zamajac privrednoj aktivnosti i realizaciji investicija, te da tu vide posebnu ulogu bankarskog sektora, koji će kroz namjenske kredite uz podršku države, obezbijediti kvalitetno i brzo snabdijevanje privrede potrebnim novcem.
“U ovom smislu treba biti otvoren za sve opcije podrške. Iskustvo iz 2009. godine, kada su obezbijeđeni povoljni izvori kapitala za bankarski sektor, pokazalo se uspješnim. Međutim, izazovi sa kojima se suočavamo u ovom vremenu imaju drugačije pretpostavke u odnosu na finansijsku krizu 2008-2009. godine, pa je potrebno sa pažnjom dizajnirati sveobuhvatan program podrške koji će dati najveći stepen efektivnosti”, kazali su u tom Vladinom resoru.
Ukazuju da intenzivno razgovaraju sa svim finansijskim partnerima o potencijalnoj podršci koja se može obezbijediti i modelima saradnje i da će kroz rad ekonomskog tima Vlada u narednom periodu prezentovati primjese trećeg paketa mjera podrške privredi. CBCG je sredinom aprila saopštila da je u okviru novih mjera koje razmatra i objezbjeđivanje efikasnog pristupa bankama novim kreditima EBRD-a iz paketa solidarnosti (tri milijarde dolara) i od Međunarodne finansijske korporacije (IFC) koja na raspolaganju ima 160 milijardi dolara.
Erste banka je saopštila da je potpisala aranžman od 30 miliona eura od ukupno 50 miliona, koje je obezbijedila od EIB-a, koji će usmjeriti privredi.
Zaduživanje uz garancije države povoljnije od komercijalnih uslova
Generalni sekretar Udruženja banaka (UBCG) Bratislav Pejaković je na ovu temu odgovorio da u periodu pregovora za obezbjeđivanje dodatnog novca nije primjereno pričati o iznosima i uslovima, kao i da postoji novac za dalju podršku privredi i da banke odgovaraju na tu tražnju u skladu sa standardima poslovanja.
“Imamo najavu od dvije banke da su već obezbijedile oko 80 miliona novih kroz više tranši raznim osnovama za privredu i stanovništvo”, kazao je Pejaković “Vijestima”.
Dodaje da se o dodatnom novcu za potrebe države i privrede pregovara sa više adresa: Svjetska banka, MMF, EIB, EK, Evropska banka za obnovu i razvoj, Razvojna banka Savjeta Evrope...
“Cijena, ročnost, generalno uslovi zaduživanja uz državne garancije su neuporedivo povoljniji od komercijalnih uslova”, rekao je Pejaković.
On je podsjetio da je veliki globalni pritisak na međunarodne institucije i da u samoj EU vode diskusije o modelima finansiranja.
“EU raspolaže raznim linijama pomoći od fonda za prinudne odmore do dugoročnih linija za pomoć privredi. Crna Gora se kvalitetno postavila prema izazovu pandemije... Očekujemo i konkretnu, u skladu sa potrebama trenutka, reakciju EU koja ne bi smjela da izostane, a deklarativno je najavljena. Očekujemo povoljne kreditne linije, koje bi cjenovno i grejs periodom odgovorile optimumu podrške privredi u Crnoj Gori”, istakao je Pejaković.
U Crnoj Gori radi 13 banaka, a postoji zahtjev za otvaranje nove.
Bonus video:
