Standard većine zaposlenih u Crnoj Gori prošle godine je bio na nižem nivou nego 2016, a najteža situacija u pogledu zarada i uslova rada bila je u sektorima trgovine, ugostiteljstva i građevinarstva, saopšteno je iz Saveza sindikata (SSCG).
“Najteža situacija u pogledu zarada i uslova rada je u trgovini, ugostiteljstvu i građevinarstvu, gdje veliki broj zaposlenih prima minimalne zarade”, kazali su predstavnici SSCG agenciji Mina-business.
Oni su naveli da su zarade zaposlenih u javnom sektoru ostale na nivou iz 2016, ali je zbog inflacije njihova kupovna moć umanjena.
"Prosječna zarada zaposlenih u obrazovanju godinama je ispod prosječne na državnom nivou. Slična je situacija i sa službenicima u državnoj upravi. Pri svemu ovome treba imati u vidu da je kvalifikaciona struktura zaposlenih u tim sektorima iznad prosječne u državi”, rekli su iz SSCG.
Oni smatraju da se poboljšanje položaja zaposlenih može očekivati kroz realizaciju strateškog razvojnog cilja predviđenog Programom ekonomskih reformi u narednom periodu, koji podrazumijeva više stope ekonomskog rasta i njihovu održivost, što za posljedicu ima rast životnog standarda.
"I pored činjenice da smo po visini zarada prvi u regionu, kao kandidat za ulazak u EU, ne možemo biti zadovoljni kada smo po bruto domaćem proizvodu i stvarnoj individualnoj potrošnji po stanovniku, prema standardu kupovne moći na polovini nivoa EU”, naveli su iz SSCG.
Oni su saopštili da se problemi s kojima se suočavaju zaposleni u Crnoj Gori, između ostalog, odnose se na visinu plata, jer se u nekim sektorima zloupotrebljava institut minimalne zarade, na koju su osigurani svi zaposleni bez obzira na nivo stručne spreme.
"Tu je i kašnjenje u isplati zarada, prekovremeni rad koji se ne plaća i koji je postao je pravilo, uskraćivanje slobodnih i dana godišnjeg odmora, rad za dane praznika i potpisivanje bjanko otkaza prije zasnivanja radnog odnosa”, rekli su iz SSCG.
Oni smatraju da je za rješavanje tih problema neophodno jačanje socijalnog dijaloga na svim nivoima, od preduzeća, do lokalnog i nacionalnog.
Iz SSCG su kazali da nije bilo značajnijih promjena u broju zaposlenih po sektorima djelatnosti u prošloj godini u odnosu na 2016, što znači da nije bilo nekog većeg otpuštanja.
"Precizne podatke o broju radnika koji ostaju bez posla nije moguće dati zbog izraženih oscilacuja kod broja zaposlenih koji su sezonskog karaktera, kao i fleksibilnosti u pojedinim sektorima kao što su turizam, trgovina, građevinarstvo, saobraćaj i poljoprivreda”, naveli su iz SSCG.
Oni su dodali da je zbog toga neophodna veća angažovanost sindikata u preduzećima i na granskom nivou, kao i zaključivanje granskih ugovora gdje nijesu potpisani.
"Neophodno je poštovanje preporuka sa ministarskog sastanka članica EU za oblast zapošljavanja i tržišta rada, ne samo u dijelu koji se odnosi na izmjenu radnog zakonodavstva kako bi se uvela dalja fleksibilnost tržišta rada, već i u povećanju sankcija za neprijavljeni rad. Neophodno je bolje usmjeravanje aktivnih politika za radnike koji su u riziku da ostanu bez posla i osnaživanje učešća na tržištu kada je riječ o starijoj populaciji”, rekli su predstavnici SSCG.
Oni su kazali da su problemi isplate zarada prisutni kod oko 35 hiljada zaposlenih, kao i da bi za rješavanje tih problema radnici trebalo prvo da se obrate Inspekciji rada, a kada je u pitanju javni sektor Upravnoj.
"Radnici zaštitu mogu ostvariti i preko Agencije za mirno rješavanje radnih sporova, a na kraju mogu potražiti i sudsku zaštitu. Inspekcija rada obavlja nadzor kod poslodavaca, te nad sprovođenjem odredbi Zakona o radu, Opšteg kolektivnog ugovora i drugih propisa i opštih akata”, objasnili su iz SSCG.
Oni su navei da je Inspekcija rada nadležna i za pojedinačne slučajeve na osnovu podnošenja individualnih zahtjeva za inspekcijsku kontrolu i za postupanje po osnovu anonimnih pritužbi.
Iz SSCG su podsjetili da u Predlogu zakona o radu, na inicijativu te sindikalne organizacije, platna lista ima snagu izvršne isprave, što bi trebalo da skrati put za naplatu zaostalih zarada.
"Zaposleni treba da zaključi ugovor o radu i da ima pisani obračun zarade koji ima snagu vjerodostojne izjave, ukoliko mu poslodavac ne isplati platu. Zakonski okvir postoji, a neophodna je bolja kontrola i veća ovlašćenja Inspekcije rada i Poreske inspekcije”, saopštili su iz SSCG.
Oni su dodali da ustavni i zakonodavni okvir predviđa princip jednakih zarada za javni i privatni sektor.
"Privatni sektor ima obavezu da poštuje odredbe Zakona o radu i kolektivnih ugovora, ali u praksi se dešavaju druge stvari, jer poslodavci bez obzira na finansijsko stanje nastoje da izbjegnu propisane obaveze ili rade na granici zakonskog minimuma”, kazali su iz SSCG.
Oni su naveli da Poreska uprava reaguje jedino ukoliko je ugovorom o radu, koji zaposleni potpisuje sa poslodavcem, utvrđena zarada u minimalnom iznosu, a isplaćen je veći neto iznos.
"Tada Poreska uprava preduzima zakonom propisane mjere iniciranjem prekršajne odgovornosti prema poslodavcu, uz nalog za otklanjanje nepravilnosti”, kazali su iz SSCG.
Oni su dodali i da zaposleni u javnom sektoru imaju potpisane granske kolektivne ugovore, gdje su precizirani rokovi za obračun i isplatu zarada, koji se uglavnom i poštuju.
Bonus video:
