Za Crnu Goru će od ključnog značaja biti da u srednjeročnom periodu zadrži čvrst trend smanjenja duga i ostane na reformskom putu, kako bi se održala makroekonomska stabilnost i omogućio snažan i održiv oporavak, ocijenili su predstavnici Svjetske banke.
Šef kancelarije Svjetske banke (SB) za Bosnu i Hercegovinu i Crnu Goru, Emanuel Salinas, kazao je da je pandemija izložila Crnu Goru ključnim osjetljivostima, pa je rješavanje mnogih od njih postalo urgentno.
„To uključuje pažljivo fiskalno upravljanje kroz povećanje efikasnosti javne potrošnje, omogućavanje jednakih uslova za poslovanje privatnog sektora čime će se pojačati preduzetništvo, inovacije i široko zasnovan rast, kao i jačanje institucija uz povećanje njihove odgovornosti“, ocijenio je Salinas.
Iz SB su saopštili da je pandemija Covid-19 uzrokovala duboku recesiju u regiji Zapadnog Balkana, uz smanjenje i domaće i spoljnje tražnje, praćeno pogoršanjima u lancima snabdijevanja, dovodeći do negativnog rasta u svih šest zemalja regije u ovoj godini.
Prema novom Redovnom ekonomskom izvještaju SB, prognozira se smanjenje ekonomskog rasta 4,8 odsto u ovoj godini, što je za 1,7 procentnih poena manje od prognoza iz aprila.
„Drugi, snažan talas pandemije od sredine juna, odgađa ekonomski oporavak u regiji. Ograničenja putovanja i mjere socijalnog distanciranja takođe umanjuju rast u zemljama koje više zavise od turizma“, navodi se u saopštenju.
Projekcije ukazuju da će Crna Gora imati najsnažniju recesiju u regiji Zapadnog Balkana, koja se procjenjuje na 12,4 odsto, uglavnom zbog njene velike zavisnosti od turizma.
„Snažan drugi talas pandemije je imao za posljedicu najlošiju zabilježenu turističku sezonu. Kao posljedica krize, ionako visok javni dug će dostići novi najviši iznos, što zahtijeva čvrsto fiskalno upravljanje i upravljanje dugom u narednim godinama“, rekli su iz SB.
Oni su naveli da pandemija dovodi do novih izazova na tržištima rada u regiji i prijeti da ugrozi napredak koji su zemlje ostvarile u oblasti dobrostanja.
„Do juna je nezaposlenost u regiji porasla za pola procentnog poena, uz gašenje 139 hiljada radnih mjesta. Procjenjuje se da je dodatnih 300 hiljada ljudi postalo siromašno u Albaniji, na Kosovu, u Crnoj Gori i Srbiji, ali je više nego dvostruko manji nego da mjere odgovora na pandemiju nijesu uvedene“, navodi se u izvještaju.
Direktorica SB za Zapadni Balkan, Linda Van Gelder, kazala je da, kao i u većem dijelu svijeta, pandemija Covid-19 i dalje teško pogađa ljude na Zapadnom Balkanu.
“Koliko god da je situacija loša, bila bi mnogo gora da vlade nijesu brzo uvele mjere od samog početka krize. Prvi prioritet je i dalje stavljanje zdravstvene krize pod kontrolu, uz ograničavanje ekonomske štete. Kreatori politika u regiji će se potom morati da se fokusiraju na jačanje svojih ekonomskih osnova za čvrst oporavak”, poručila je Gelder.
Prema izvještaju, svih šest zemalja regije je brzo donijelo politike za zaštitu života i egzistencije.
„Uvođenje širokih programa očuvanja radnih mjesta, uključujući subvencije za zaposlene, je pomoglo na sprečavanju nekih od najtežih uticaja pandemije na zaposlenost, dok su programi socijalne pomoći, kao što su novčani transferi, pomogli zaštiti najugroženije populacije u regiji u svjetlu zatvaranja preduzeća i drugih ograničenja“, dodaje se u izvještaju.
Međutim, uprkos tim mjerama, napredak na aktivaciji radne snage, ostvaren u regiji u nekoliko prethodnih godina, je sada anuliran, a kriza onemogućava ostvarivanje napretka na smanjenju siromaštva.
Na ove izazove se, kako smatraju u SB, nadovezuje povećanje fiskalnih deficita u regiji, s obzirom da vlade, u situaciji pada prihoda, nastavljaju s većom potrošnjom da bi ublažile ekonomsko usporavanje.
„Uz neizvjestan kraj ekonomske krize, vjerovatno je da će pritisak na tržišta rada i prihod potrajati još nekoliko narednih mjeseci“, kazali su iz SB.
U izvještaju se navodi da će brzina opravka, u kratkoročnom periodu, zavisiti od kretanja pandemije i raspoloživosti vakcine, što bi omogućilo normalizaciju ekonomske aktivnost i održivog oporavka glavnog trgovinskog partnera regije – Evropske unije (EU).
Bonus video:
