Izuzetno problematično nasljeđe bivših vlasti uslovljava da se nova vlast konstantno nalazi na dvostrukom kolosjeku, odnosno između otklanjanja naslijeđenih dubioza i snažne razvojne paradigme koja mora biti u fokusu Vlade, ocijenio je bivši poslanik Aleksandar Damjanović.
On je kazao da se na prvom kolosjeku otklanjaju naslijeđene dubioze, prazna državna kasa, najmanje 100 miliona “novih” obaveza u svega par kompanija iz oblasti saobraćaja, ozbiljne indicije za niz kriminogenih radnji i kršenja propisa u brojnim sferama društvenog i ekonomskog života i potreba da se takve stvari zakonski procesuiraju.
“Sve to troši ozbiljnu energiju za ono što bi figurativno bio drugi, odnosno prvi kolosjek, a to je snažna razvojna paradigma koja mora biti u fokusu Vlade, oživljavanje zamrle privredne aktivnosti, podrška privredi, ozbiljne domaće i strane investicije, prije svega u oblasti energetike, poljoprivrede, saobraćaja i digitalnog sektora”, rekao je Damjanović agenciji Mina-business komentarišući 100 dana rada Vlade.
On je saopštio da je opšti utisak da su dinamika formiranja Vlade nakon izbora, i tri mjeseca „praznog hoda”, onemogućili da se neke stvari urade brže i efikasnije, pa se radilo koliko su objektivne okolnosti dozvolile.
“Tu prije svega mislim na kadrovske promjene u kompanijama sa većinskim državnim vlasništvom, uglavnom problematičnim subjektima, koje su uslovljene zakazivanjem i održavanjem skupština akcionara”, kazao je Damjanović.
Takođe, kako je dodao, bivša Vlada nije ispunila svoju zakonsku obavezu i nije u zakonskom roku predala predlog budžeta Skupštini, koja bi tada, u zajedničkoj amandmanskoj proceduri sa novom Vladom, korigovala taj predlog i u skladu sa političkim i ekonomskim prioritetima donijela budžet za tekuću godinu.
“Jedan od faktora koji je usporio očekivanu dinamiku promjena jeste i ne baš dobra saradnja parlamenta, odnosno parlamentarne većine i Vlade, koja je dovela do veoma tanke zakonodavne aktivnosti prethodnih mjeseci, što negativno utiče na dinamiku institucionalnih, pa i neophodnih kadrovskih promjena”, smatra Damjanović.
Prema njegovim riječima, kada se sve to ima u vidu, i kada se zna da je preduslov svih uslova za ekonomski razvoj i povećanje životnog standarda građana, najbrži mogući adekvatni zdravstveni odgovor na pandemiju koronvirusa po kojoj je Crna Gora u neslavnom svjetskom vrhu, jasno je s kakvim se izazovima srela nova vlast.
“Takođe, bez dobre saradnje Vlade i parlamenta, kao i adekvatnih promjena u tužilačko-sudskom aparatu i ostalim institucijama neće moći da se ide naprijed dinamikom koju zaslužuje većina građana naše države koja je glasala za promjene prošlog avgusta”, naveo je Damjanović.
On je, komentarišući Vladin potez o zaduženju države putem emitovanja euroobveznica u iznosu od 750 miliona eura, kazao da je bivša vlast ispraznila državnu kasu i novo zaduženje je bilo neminovno.
“Imajući u vidu da nam je nedavno snižen kreditni rejting, jasno je da bi odlaganje zaduživanja dovelo do veće cijene duga, a emisija obveznica je svakako dala prostora za kratkoročnu konsolidaciju javnih finansija i stvaranja pretpostavki za nesmetano izmirenje budžetskih obaveza”, objasnio je Damjanović.
Svakako, najprije onih poput redovnog servisiranja zarada i penzija, a bez radikalnih mjera njihovog smanjivanja. Javni dug je, kako je naveo, na duži rok neodrživ, a zaduživanje će u narednom periodu biti sve teže i sve skuplje.
“Prosto, Crna Gora mora da nađe ravnotežu između onoga što se stvara i onoga što se troši u našoj zemlji. Uvjeren sam da Vlada sagledava taj problem i da je svjesna rezervi koje će, bez radikalnih mjera u dijelu isplata zarada i penzija, odnosno novog velikog zaduživanja dovesti do ozdravljenja javnih finansija”, rekao je Damjanović.
On je ocijenio da je radikalna borba protiv korupcije i kriminala, koji su u tolikoj mjeri narasli u Crnoj Gori da direktno utiču na ekonomske tokove i umanjuju privredni rast, jedan od prvih prioriteta.
“Borba protiv sive ekonomije, njeno svođenje na prihvatljiv evropski nivo, pravednije i neselektivno oporezivanje, odnosno veći porezi za one koji imaju više i zarađuju više, racionalizacija budžetskih rashoda i smanjivanje enormnih troškova za razne konsultantske usluge, troškove materijala i energije i brojne druge neracionalnosti o kojima bi mogli do sjutra, rezerve su koje se moraju iskoristiti kako bi potrebe novog zaduživanja bile isključivo u zoni neophodnog razvoja i investicija u privredne kapacitete”, smatra Damjanović.
On je, govoreći o gašenju nacionalnog avio-prevoznika, kazao da se nakon višegodišnjeg, na tržišnim principima neodrživog poslovanja MA, morala podvući crta.
“Ne samo što je zbog crnogorskih zakona i evropskih pravila bilo nemoguće nastaviti sa politikom državne podrške bez koje MA nije mogao da preživi, već što bi se u kratkom roku sa takvom podrškom stvorile nove ogromne dubioze pa bi ceh koji bismo svi zajedno na kraju platili bio mnogo veći”, ocijenio je Damjanović.
On je naveo da se postavilo i pitanje treba li Crna Gora da i dalje bude vlasnik avio-kompanije, imajući u vidu evropska iskustva koja ukazuju da neke, bogatije države, nemaju svoju nacionalnu avio-kompaniju, ili imaju zajedničke kompanije sa susjednim državama.
“Vlada je procijenila da je potrebno i dalje imati kompaniju u državnom vlasništvu i ušlo se u model pravljenja nove kompanije, svakako, koristeći i nasljeđe, sad već bivšeg MA, otkup aviona iz lizinga, stručno i tehničko osoblje, kao i naslijeđene procedure”, kazao je Damjanović.
Prema njegovim riječima, imajući u vidu naslijeđene obaveze i činjenicu da je kapital bivše kompanije bio manji od tih obaveza teško se moglo ići na model prebacivanja imovine i obaveza, iako i ovaj sadašnji model nije idealan, i stvara zebnju, prije svega u pogledu rokova kada bi kompanija trebalo suštinski da krene da radi.
“Zbog produženog trajanja pandemije i posljedica koje ona ima na globalni avio-saobraćaj u cjelini, potrebe pripreme takozvane glavne turističke sezone, definisanja optimalne mreže novih avio-linija u regionu i šire, za očekivati je da se ostale neophodne stvari poput licenciranja, dobijanja neophodnih dozvola, kadrovskog ekipiranja i zaokruživanje ostalih neophodnih aktivnosti, završi u naredna dva mjeseca i da avioni nove kompanije polete najkasnije do kraja maja ili početka juna”, objasnio je Damjanović.
U suprotnom, kašnjenje bi, kako je zaključio, koštalo mnogo i ponovo bi aktuelizovalo pitanje da li Crna Gora ima ekonomske moći odnosno luksuz da posjeduje sopstvenu nacionalnu avio-kompaniju.
Bonus video:
