Nacionalni avio-prevoznik “Montenegro erlajns” (MA) za 3,6 miliona eura koliko je avansno dobio od Nacionalne turističke organizacije (NTO) 2017. godine imao je obavezu da za taj novac promoviše državu kao turističku destinaciju putem društvenih mreža, specijalnom časopisu “Luxury inflight”, da brendira svoje poslovne prostorije, predstavništva i avione, daje podršku u organizovanju studijskih posjeta novinara i turoperatora, da informiše potencijalne turiste o turističkoj destinaciji posredstvom svojih info pultova, flajera, foldera za karte, da svoje rezultate o ispitivanju tržišta dostavlja NTO... Ovaj novac je uplaćen sa namjenskog na žiro račun.
To piše u Ugovoru o poslovno-tehničkoj saradnji u vezi sa aktivnostima na promociji Crne Gore kao turističke organizacije koji su nacionalni avio-prevoznik, čiji su avioni prizemljeni od kraja decembra prošle godine, i NTO sklopili u prvoj polovini 2017. godine. “Vijesti” imaju uvid u taj ugovor koji je sklopljen na period od četiri godine, a koji za javnost nije bio dostupan, kao i dio prateće dokumentacije. Ugovor su potpisali direktorka NTO Željka Radak Kukavičić i bivši direktor MA Živko Banjević.
Nova Vlada je skinula oznaku tajnosti sa ovog ugovora.
Pošto je ugovor sa MA i NTO potpisan na period od četiri godine i cijeli novac avansno uplaćen, a avioni MA prizemljeni, NTO neće moći da dobije za dio novca usluge definisane ugovorom. Ono što se zvanično zna iz izvještaja Državne revizorske institucije (DRI) da je MA avansno opravdao 1,24 miliona eura za 2017. i 2018. godinu.
Ukupna pomoć koju je MA dobio od države u 2017. godini, kako je saopštio na premijerskom satu premijer Zdravko Krivokapić, bila je 9,49 miliona eura, od čega je iz budžetske rezerve isplaćeno 4,29 miliona, a 5,2 iz budžeta Ministarstva saobraćaja.
Uzdržanost DRI
Da je MA dobijao novac od NTO objelodanjeno je u revizorskom izvještaju o njegovom poslovanju 2018. godine koji je uradila revizorska kuća MV “Konsalt” iz Podgorice. U tom izvještaju pisalo je da je MA imao obavezu prema NTO za primljeni avans, a nije bilo podatka zašto je NTO dala taj novac MA.
DRI je u reviziji završnog računa budžeta za 2018. godinu na osnovu dokumentacije koju su dobili tokom revizije utvrdio da je MA opravdao 1,24 miliona eura od čega se na 2017. godinu odnosi 385 hiljada eura, a ostatak od 864 hiljade na 2018. godinu. DRI je tada preporučio da NTO i MA periodično usaglašavaju avansnog plaćanja u pismenoj formi koja potvrđuju da su fakture u vezi sa realizovanim aktivnostima u skladu sa iznosom opravdanog avansa.
DRI je i u reviziji posljednjeg završnog računa budžeta za 2019. godinu navela da NTO nije dostavila dopunjeni izvještaj o realizaciji avansa MA zbog čega se vrhovna revizija uzdržava od mišljenja po ovom pitanju.
Radak Kukavičić nije objasnila javnosti sa koje je budžetske stavke isplaćeno MA 3,6 miliona eura, a podaci o toj uplati nijesu bili dostupni u finansijskim izvještajima NTO. Bez odgovora su i ostala pitanja odakle NTO novac kada je imala manji budžet na godišnjem nivou od ove jedne avansne uplate.
Prema zavodnom pečatu koji se nalazi na dokumentaciji ovaj ugovor je u MA zaveden 1. marta 2017. godine.
“Obje strane obavezuju se da će u strogoj tajnosti čuvati odredbe ugovora, kao i sve informacije, dokumenta i materijale u vezi sa ugovorom, osim ako se objavljivanje ne traži po zakonu, u skladu sa administrativnim rješenjem ili sudskim nalogom ili u okviru pravnog postupka”, definisano je ugovorom.
Zaključak Vlade
MA je ugovorom bio obavezan da dostavi NTO plan marketinških aktivnosti za 2017. godinu najkasnije do marta te godine, kao i da za svaku narednu godinu dostavlja isti plan do kraja novembra tekuće godine, kao i da podnosi izvještaje u vezi sa tim šta je radio do kraja februara tekuće godine za svaku prethodnu godinu.
U preambuli ugovora je navedeno da će ova saradnja doprinijeti promociji Crne Gore kao turističke destinacije i rastu broja turista i ostvarenih noćenja što će se pozitivno reflektovati na cjelokupnu turističku privredu i ekonomski razvoj, te da MA “iskazuje spremnost da stavi sve svoje kapacitete u funkciju razvoja crnogorskog turizma i crnogorske ekonomije”. U preambuli se za osnov ugovora uzima i Vladin zaključak iz februara 2017. godine.
Tim zaključkom koji je dostupan na sajtu Vlade, između ostalog, definisano je da “ministarstva turizma, finansija i NTO u najkraćem roku sagledaju mogućnost obezbjeđenja dodatnog novca u budžetu za pojačanu marketinšku podršku i aktivnosti na pormociji Crne Gore, sa akcentom na korišćenje kapaciteta Javnih preduzeća Morsko dobro, Nacionalni parkovi, Regionalni vodvod i MA”.
Budžet NTO za 2017. godinu je bio 1,87 miliona eura što je za oko 1,7 miliona manje od cijelog iznosa avansne uplate Montenegro erlajnzu.
Koliko je koštalo reklamiranje kod nacionalnog avio-prevoznika
Prema podacima iz dokumentacije u koju “Vijesti” imaju uvid, navodi se da je u 2019. godini brendirano pet aviona lijepljenjem naljepnica na spoljnoj strani aviona sa lijeve i desne strane kod prednjih glavnih vrata sa logom i sajtom NTO i to je za tu godinu koštalo 240.000 eura, a za devet mjeseci prošle godine po istom je osnovu potrošeno po 180.000 eura.
Dalje, brendirani su zaglavci na sjedištima aviona što je koštalo u 2019. godini 180.000 eura i još 135.000 eura.
Prema računici MA, brendiranje prostorija u 2019. godini je koštalo 108.000 eura
“Tokom 2019. godine u poslovnim prostojima MA je izložen promotivni materijal. Predstavnici NTO i MA su tokom 2019. godine sukcesivno dostavljali promotivni i propagandni materijal, informativne flajere/mape/brošure koji su distiribuirani u svim poslovnicama” navodi se u dokumentaciji i dodaje da je za tu godinu brendiranje poslovnica u inostranstvu koštalo 108.000 eura, a brendiranje aerodromskih šaltera 84.000 eura.
U časopisu “Luxury inflight” NTO se promovisala sa tri reportaže u tri broja i to je koštalo 27.000 eura, dok je promocija na online kanalu “montenegroairlines.com” za 2019. godinu koštala 72.000 eura.
U 2019. godini je MA zajedno sa NTO sponzorisao održavanje skupštine “Lufthansa City Centra” u hotelu “Splendid”.
MA navodi da je u cilju promocije NTO i turističke privrede tokom 2019. godine bez nadoknade distribuirao brošuru Skijališta Crne Gore u svojim avionima i u časopisu “Luxury inflight” je besplatno plasirao priču o “Kotor artu”.
Za objave na Fejsbuku i Instagramu dali 105.000 eura
Podaci pokazuju da je 60.000 eura koštala promocija u 2019. godini na Fejsbuku i Instagramu MA, a za devet mjeseci prošle godine 45.000 eura. Reklame su jednako koštale na obje društvene mreže, odnosno, pola sume za određenu godinu je išlo za Fejsbuk i isto toliko za Instagram. MA na Fejsbuku ima 15.000 pratilaca, a na Instagramu oko 7.834 pratilaca.
Bonus video:
