Državna kompanija Regionalni centar za obuku ronilaca i podvodno deminiranje (RCUD) pokušala je da u savezu sa podgoričkom privatnom kompanijom Akvanaut dobije tender za izvođenje radova na protivminskom pretraživanju terena i uklanjanju eventualno prisutnih neeksplodiranih ubojnih sredstava (NUBS) sa morskog dna na dijelu trade budućeg optičkog telekomunikacionog kabla Crna Gora-Italija, kojeg kompanija Terna Crna Gora namjerava da položi paralelno sa prije nekoliko godina postavljenim podmorskim elektro-kablom koji spaja dvije države.
Ta strategija, prema saznanjima “Vijesti“, nije prošla i rukovodstvo kompanije Terna Crna Gora je posao vrijedan više stotina hiljada eura na kraju povjerilo firmi Hidromont Inženjering iz Podgorice.
Iako na prvi pogled nezavisna pravna lica, RCUD i Akvanaut su itekako povezani - na čelu RCUD-a od njegovog osnivanja 2002. je Veselin Mijajlović, a jedan od stalno zaposlenih ronilačkih instruktora u toj državnoj firmi je i njegov sin Danilo.
Istovremeno, mlađi Mijajlović je osnivač i vlasnik Akvanauta, privatne firme koja se pored ostalog, bavi i izvođenjem podvodnih radova.
Najnoviji posao za Terna Crnu Goru podrazumijeva protivminsku pretragu oko 3.000 metara dužine trase morskog dna na dubini od 50-ak metara blizu trase na Jazu gdje je već položen podmorski elektro-kabal.
Na poziv Terne i njenog glavnog izvođača - italijanske firme Prysmian za izbor podizvođača, javile su se tri zainteresovane lokalne kompanija, među kojima i Akvanaut.
Prema tvrdnjama dobro upućenih izvora “Vijesti“, RCUD je koristeći svoj položaj stručnog konsultanta Terne, pokušao na sve načine da utiče da Italijani na kraju taj posao dodijele Akvanautu.
“Naša ponuda bila je jeftinija i bolja od Akvanautove, ali je onda na scenu stupio stariji Mijajlović kao direktor RCUD-a i saopštio Italijanima kao investitorima da mi navodno, nemamo adekvatnu licencu za te poslove, pa nam je traženo da prezentiramo dokumentaciju da smo registrovani za djelatnost podvodnog deminiranja. Takvu šifru djelatnosti međutim, nemaju ni sam RCUD, ni Akvanaut jer je jedini koji je u Crnoj Gori ovlašten za uklanjenje, transport i uništavanje NUBS, Sektor za vanredne situacije MUP-a i oni jedini smiju da uklanjanju, manipulišu i uništavaju NUBS koja neko drugi otkrije“, kazao je izvor “Vijesti“ iz jedne od kompanija koje su poslale ponude Terni, a od kojih jedna ima i međunarodne reference u toj oblasti, jer je slične poslove otkrivanja NUBS pod vodom već obavljala u Iraku za strane naručioce. To je “Vijestima” i zvanično potvrđeno u MUP-u.
“U skladu sa članovima Zakona o zaštiti i spašavanju 107 i 107a, preuzimanje, transport i uništavanje NUBS-a je u nadležnosti MUP-Direktorata za zaštitu i spašavanje. U tom konteksu, naglašavamo da sve ono što prijave građani, privredni subjekti ili treće lice a vezano je za NUS, predstavnici Odsjeka za NUS izuzimaju, transportuju i u skladu sa procedurama uništavaju”, rečeno je “Vijestima” iz MUP-a.
Naglašavaju da je tako bilo i sa NUBS koja im je svojevremeno, kao novootkrivena na trasi tadašnjeg podmorskog elektro-kabla u izgradnji, prijavio RCUD.
“Posljednji put je to bilo 8. 11. 2016. godine kada je pronađeno šest topovskih đuleta, devet topovskih projektila, jedna topovska granata i četiri minobacačke mine. Sredstva su izuzeta i transportovana do magacina MUP-a, a nakon toga delaborisana u fabrici Poliex - Berane, po tenderu koji je finansiran od strane Vlade SAD i implementiran od strane ITF-a”, objasnili su iz MUP-a.
RCUD je prije nekoliko godina, prilikom polaganja podmorskog elektro-kabla Crna Gora-Italija bio angažovan od Terne.
Prema podacima o poslovanju iz 2017, RCUD je “podvodno protivminsko izviđanje i razminiranje trase morskog kabla-elektrode do dubine 53 metra (površine 145.800 m2) na lokaciji Jaz-Budva”, od kompanije Terna CG prihodovao 845.640 eura i dodatnih ukupno 160.000 eura od kompanije Poliservizi iz Rima za “monitoring radova podvodnog pretraživanja morskog dna i čišćenje čvrstog otpada duž trase morskog kabla elektrode do dubine 53 m (površine 102.000 m2)- protivminsko podvodno pretraživanje, uklanjanje i uništavanje neeksplodiranih ubojnih sredstava”. RCUD je 2017. pružio i 3.500 eura vrijedne “konsultantske usluge iz oblasti nadzora i zaštite na radu prije i tokom izvođenja polaganja i zaštite kabla”.
Četiri godine kasnije, “natezanje“ sa traženjem od ostalih ponuđača dokumentacije koju praktično niko nije mogao obezbjediti dok se Akvanaut pozvao na poslovnu saradnju sa RCUD-om koji se poslovima uklanjanja NUBS iz podmorja bavi već godinama, trajalo je nekoliko dana.
Prema nezvaničnim informacijama, prekratila su ga pitanja koja su tim povodom kompaniji Terna Crna Gora uputile “Vijesti“.
Pored ostalog, menadžment te kompanije smo pitali u kakvim je ona poslovnim odnosima sa RCUD-om, da li je on njen zvanični konsultant u vezi izvođenja podvodnih radova za polaganje optičkog kabla i ako jeste, zašto su se opredijelili baš za tu firmu kao konsultanta.
Ternu Crna Gora pitali smo i da li je upoznata sa međusobnom povezanošću direktora RCUD-a i osnivača i vlasnika Akvanauta kao jednog od potencijalnih izvođača posla koje Terna finansira.
“Kako je moguće da kompanija sa velikim međunarodnim ugledom kakva je Terna, sebe dovodi u sistuaciju da za svoje investicione aktivnosti u Crnoj Gori na poslovima konsultanta i izvođača radova angažuje firme čija su odgovorna lica u očitom konfliktu interesa, a što nameće i sumnju u moguće postojanje koruptivnih aktivnosti prilikom sklapanja ovih poslova“, glasilo je jedno od pitanja na koja iz Terne Crna Gora nisu stigli odgovori.
Na pitanja u vezi svog poslovnog aranžmana sa Ternom i eventualnog dobijanja novog posla sa polaganjem optičkog kabla za Italijane, nisu odgovorili ni iz RCUD-a, ni iz Akvanauta.
MUP: RCUD i Akvanaut nemaju licence
Iz MUP-a su, međutim, potvrdili “Vijestima“ da ni državna, a ni privatna kompanija kojima direktoruju otac i sin Mijajlovići, nemaju licence da na bilo koji način manipulišu sa NUBS koje eventualno otkriju u podmorju ili na kopnu.
“Nemamo podatke da RCUD posjeduje dozvole za skladištenje, delaboraciju i uništavanje NUS-a, a u skladu sa Zakonom o zaštiti Iispašavanju. To je isključiva nadležnost Direktorata za zaštitu i spašavanje. Zašto oni plediraju na tim projektima je pitanje je za nih. Direktorat ne posjeduje podatke da firma Akvanaut doo Podgorica ima dozvolu za skladištenje, delaboraciju i uništavanje NUBS-a. Ponovo napominjemo da su pomenute aktivnosti u isključivoj nadležnosti Direktorata. Što se tiče poslovnih namjera Akvanauta, to je pitanje za menadžment tog preduzeća”, rečeno je “Vijestima” u MUP-u.
RCUD je međutim, to proteklih godina redovno činio i čak pritom vršio krivična djela izazivanja opšte opasnosti jer je stare granate izvađene iz mora, stariji Mijajlović jedno vrijeme skladištio u garažama nekadašnjeg hotela “Park“ u Bijeloj gdje je godinama bilo sjedište te kompanije, odnosno čak držao na otvorenom prostoru, iza velikog betonskog zida u Verigama, neposredno uz trasu lokalnog puta Tivat-Prčanj-Kotor.
Za to Veselin MIjajlović nikada nije odgovarao pred crnogorskim pravosuđem.
Nova crnogorska Vlada inače, namjerava da Mijajlovića koji je kadar DPS, smijeni sa mjesta direktora RCUD-a i da reformiše djelovanje te kontroverzne firme koja je za Mijajlovićevog mandata, nastojala da se pozicionira kao alfa i omega za sve što se tiče ronjenja i podvodnih aktivnosti u Crnoj Gori.
“Više smo nego uvjereni da će se Mijajlovićevim učinkom na čelu RCUD-a i brojnim kontroverzama koje već godinama prate tu firmu i njeno poslovanje, uskoro vjerovatno pozabaviti i reformisano crnogorsko tužilaštvo i pravosuđe“, kazao je početkom februara izvor “Vijesti“ iz Vlade.
Nastupali i kao partneri, gušili konkurenciju
RCUD i stariji Mijajlović kao njegov direktor, ranijih godina su koristeći položaj tada državne javne ustanove, odlučujuće uticali na to ko će sve u Crnoj Gori dobiti licencu za izvođenje podvodnih radova i na taj način, u najvećoj mjeri. sprečavali da poslove koji su se nudili na tržištu u toj oblasti dobije konkurencija privatne firme Mijajlovićevog sina.
Državni RCUD i Akvanaut su, pritom, čak u nekim poslovima koje bi dobijali od raznih privatnih ili državnih investitora nastupali kao otvoreni ili prikriveni partneri.
Takav je slučaj bio prije desetak godina kada je Akvanaut (pokazalo se kasnije loše) sanirao oštećeni dio podvodnog kanalizacionog ispusta u Traštama, pri čemu je za tegljenje velikih novih plastičnih cijevi do lokacije gdje su one potopljene i postavljene na morskom dnu, korišten državni ronilački brod “Explorer“ koji je bio vlasništvo RCUD-a.
Drugi primjer je čišćenje podmorja marine Portonovi od metalnog otpada i eventualnih zaostalih NUBS, a gdje su Akvanaut i RCUD dobili taj posao kod investitora - kompanije Azmont, nastupajući u zvaničnom konzorcijumu.
Bonus video:
