Realizacijom AMM projekta za srednjenaponska mjerenja (35 i 10kV), tokom prvog kvartala ove godine, stavljena je tačka na strateški važan projekat za elektrodistributivni sistem Crne Gore koji je, u proteklih devet godina, u tri faze, obuhvatio instalaciju ukupno oko 339 hiljada elektronskih brojila.
Posao vrijedan preko 100 miliona eura finansiran je, uglavnom, iz kredita Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), a radove je, uz puno poštovanje procedura i pravila kreditora, uspješno izvela danilovgradska kompanija Mezon d.o.o. sa partnerima i podizvođačima. Rezultat na kraju, 81,5 odsto potrošača električne energije u našoj zemlji u „sistemu pametnog mjerenja“ na svim naponskim nivoima.
Izvršni direktor kompanije Mezon, Nikola Kovačević, zadovoljan je postignutim rezultatima koji su, kako je istakao, pored velikih benefita za distributivni sistem i potrošače, potvrdili spremnost i sposobnost crnogorskih kompanija i struke da se uspješno uhvate u koštac i sa najsloženijim investicionim poduhvatima kakav je, bez sumnje, AMM projekat, koji predstavlja prvi korak ka uspostavljanju tzv. „pametne mreže“ u Crnoj Gori.
Kovačević je naglasio da je učešće u realizaciji ovog projekta veliko i pozitivno iskustvo za Mezon koje je učinilo da reference kompanije na čijem je čelu sada budu prepoznate i znatno šire van granica Crne Gore.
Gospodine Kovačeviću, koliko je projekat „pametnih brojila“ tj. daljinskog očitavanja i upravljanja distributivnom potrošnjom bio izazovan za Vašu firmu?
Ako se uzme u obzir činjenica da je većina postojećih mjernih mjesta, na samom početku realizacije Projekta, bilo staro koliko i objekti, a neki su bili izgrađeni i nekoliko decenija ranije, i da su se, uglavnom, nalazila na privatnom posjedu, onda je jasno koliko je obiman, složen i zahtjevan posao za nama. Za nas u Mezonu to je bio veliki i inspirativan izazov. Željeli smo da dokažemo da možemo ovako značajan i složen poduhvat da iznesemo sa domaćim snagama, a u saradnji sa referentnim ino partnerima koji su se već sretali sa ovako sofisticiranim projektima i da potvrdimo reputaciju odgovorne i pouzdane kompanije koja raspolaže potrebnim kapacitetima i resursima. Nije bilo ni malo lako, ali uspjeli smo i, gledano sa ove distance, Mezon je postao prepoznatljivo ime za prefesionalnost i kvalitet i mnogo šire od granica Crne Gore. Svakako, tome je u dobroj mjeri doprinio naporan rad, posvećen i odgovoran odnos svih učesnika na ovom projektu. Posebno želim da istaknem veoma korektan odnos investitora, prvo Elektroprivrede Crne Gore, a nakon restrukturiranja nacionalne energetske kompanije, sredinom 2017.godine, i CEDIS-a čije osoblje je doprinijelo da sve završimo u skladu sa očekivanjima i nimalo jednostavnim procedurama i pravilima koje je propisao kreditor, Evropska banka za obnovu i razvoj.
Podsjetio bih da su radnici Mezona, organizovani u dvadesetak ekipa, svakodnevno bili angažovani u 5-6 distributivnih regiona. Ukupan broj radnika, na dnevnom nivou, kretao se između 350 i 400. Ekipe Mezona su u prosjeku na dnevnom nivou obilazile od 120 do 150 objekata i instalirale od 250 do 300 brojila. Kao što sam već rekao svaki od tih objekata je imao drugačije rješenje, drugačiji obim radova i specifikaciju materijala potrebnog da se radovi kompletiraju.
Ugovor o realizaciji projekta „pametnih brojila“ i upravljanja potrošnjom u distributivnom sistemu Crne Gore vrijedan je više desetina miliona eura, šta je sve podrazumijevao i otkud Mezon u toj priči?
Kao što je poznato, sva tri projekta AMM-a na niskom naponu, vrijedna preko 100 miliona eura, finansirala je Evropska investiciona banka za obnovu i razvoj, a njihova realizacija podrazumijevala je poštovanje strogih standarda i propisa. Mezon je pomenute ugovore sklopio kao prvorangirani ponuđač na tenderskim postupcima koje je objavljivala Elektroprivreda Crne Gore, a nakon restruktuiranja kompanije tu ulogu je preuzeo Cedis d.o.o. Obezbijedili smo i strane partnere koji su raspolagali bogatim iskustvom u sličnim poslovima, kao i sve ostale pretpostavke za uspješnu realizaciju posla. Odmah nakon potpisivanja ugovora napisane su i usaglašene sve neophodne procedure i uputstva za realizaciju projekta, što je dovelo do jasne i precizne komunikacije, ne samo na nivou projekt menadžera i rukovodilaca, već i na nivou neposrednih izvršilaca na terenu. Međutim, jedan od najbitnijih elemenata uspješne realizacije ovako složenih projekata je saradnja osoblja investitora i izvođača, a mi smo itekako bili sinhronizovani i usmjereni na ostvarenje cilja. Podsjetio bih da su radovi na realizaciji projekata unapređenja mjerenja u elektrodistributivnom sistemu Crne Gore rađeni po sistemu „ključ u ruke“, što u konkretnom slučaju znači da su veoma stručni i dobro obučeni inspektori angažovani od strane investitora, uz punu podršku zaposlenih u Mezonu, unaprijed jasno definisali dinamiku i obim radova. U zavisnosti od zatečenog stanja, na licu mjesta, definisana su tipska rješenja, opisana u projektnoj dokumentaciji. Imajući u vidu da je svako od pomenutih rješenja specifično i da zahtijeva specifičan materijal, alat, organizaciju rada i vršenja stručnog nadzora nad izvedenim radovima koordinacija ljudi EPCG-a i Mezona imala je ključnu ulogu.To je, na kraju, rezultiralo kvaliteno obavljenim poslom i ne malim benefitima koji su obezbijeđeni za distributivni sistem i potrošače električne energije u Crnoj Gori. Ne treba zaboraviti ni to da je kompanija Mezon obučila veliki broj mladih ljudi koji su dali značajan doprinos u realizaciji ovog projekta. Iako je kadar nešto najznačajnije što jedna kompanija posjeduje, za ovako obimne projekte bilo je potrebno razviti mnoge djelatnosti unutar kompanije, kao što su proizvodnja elektro ormara, vozni park, magacin i unaprijediti softversko praćenje projekata.
Koji su sve benefiti ovih projekata za distributivni sistem i potrošače?
Prema podacima sa kojima raspolažem, modernizacijom i povećanjem efikasnosti sistema mjerenja utrošene električne energije smanjili su se gubici na mreži, pa je u posljednjih devet godina, samo po tom osnovu, ostvarena ušteda od preko 50 miliona eura, što je polovina uloženih sredstava u projekat. U dobrom dijelu konzuma rekonstruisana je nisko naponska mreža i povećan stepen sigurnosti i kvaliteta napajanja potrošača, uvedeno je daljinsko očitavanje i omogućen detaljan i precizan uvid u stanje utroška energije, omogućeno bolje upravljanje snagom i energijom. Takođe, izmještanjem na granicu vlasništva, omogućen je nesmetan i bolji pristup, održavanje i kontrola mjernih mjesta, a realizacija ovog projekta može se posmatrati i kao prvi korak ka uspostavljanju „smart greed“ u Crnoj Gori, s obzirom na to da je mjerenje energije i registrovanje bitnih događaja na mjernom mjestu te prenos tih podatak i njihova dalja obrada, kao i upravljanje prema korisniku osnov za ispunjavanje ciljeva tzv. „pametne mreže“.
Nedavno ste, kao dio konzorcijuma sa kompanijom Enterdat Slovenija, realizovali i AMM projekat za srednjenaponska mjerenja,vrijedan oko 2,6 miliona eura. O čemu se tu zapravo radi i šta znači realizacija ovog projekta za distributivni sistem naše zemlje?
Projekat „Instalacija AMM sistema na srednjem naponu sa praćenjem uklopnih stanja“, predstavlja krunu rada u oblasti mjerenja u distributivnom sistemu Crne Gore, kako za Mezon, tako i za operatera crnogorskog elektrodistributivnog sistema. Ovaj projekat je, prije svega, fokusiran na trafostanice na srednjenaponskom nivou kao i „velike“ potrošače, odnosno potrošače koji su priključeni na srednji napon. U okviru ovog projekta ekipe Mezon-a, zajedno sa ekipama Cedis-a obišle su teren, izradile idejno rješenje i instalirale mjernu i komunikacionu opremu u svim srednjenaponskim trafostanicama u Crnoj Gori, kao i kod potrošača na srednjem naponu. Pored instalacije mjerne opreme, svi prekidački uređaji povezani su na „smart terminale“ i na taj način omogućeno praćenje uklopnih stanja na svim izvodima 10 i 35 kV u Crnoj Gori. Takođe, na serverima kompanije Cedis instalirali smo najsavremeniji AMM sistem i implementirali module za praćenje uklopnih stanja.
Moram reći da je realizacijom ovog projekta na pravi način zaokružen AMM projekat Cedis-a, jer su sada obuhvaćena mjerna mjesta na svim naponskim nivoima (0,4kV, 10kV i 35kV).
Kompanija Mezon postoji već tri decenije i pored projekta unapređenja mjerenja i daljinskog upravljanja potrošnjom u distributivnom sistemu Crne Gore, realizovali ste i još neke za energetski sistem značajne projekte. Kako biste,u najkraćem, opisali reference Vaše kompanije?
Odgovoran odnos prema društvu i zajednici u kojoj poslujemo tri decenije te brojna priznanja i nagrade, rekao bih, najbolje govore o referencama naše kompanije, kao i posvećenosti, stručnosti i kvalitetu rada svih zaposlenih u Mezonu. Sa ponosom ističem da smo dobitnici nagrade Privredne komore Crne Gore za 2013. godinu, da nam je Fondacija za kulturu kvaliteta i izvrsnost iz Beograda ( FQCE) dodijelila i nagradu u oblasti liderstva za 2014. Osnivač i glavni kreator naše kompanije, Radomir Kovačević, 2015. godine, dobio je Nagradu oslobođenja Nikšića, dok je u izboru Direkcije za najmenadžera BiH, jugoistočne i srednje Evrope iz Sarajeva proglašen za najmenadžera 2017. i 2018.godine u kategoriji kompanija iz regiona. I sam sam počastvovan činjenicom da sam, kao izvršni direktor Mezona, laureat nagrade Asocijacije menadžera Crne Gore za mladog menadžera, 2018. godine. Naglasio bih da smo donirali značajna sredstva za poboljšanje uslova u crnogorskom zdravstvu, reprezentativnom sportu te za izgradnju infrastrukturnih objekata, a u kontinuitetu smo prisutni i kao sponzori stručnih i naučnih skupova u organizaciji CIGRE i CIRED-a. I zato posebno smo ponosni na nagradu ISKRA, koja se dodjeljuje za filantropiju i za doprinos na nacinalnom nivou. Dobili smo je 2015. godine i za sada smo jedina kompanija sa domaćim kapitalom koja je dobila ovo prestižno priznanje.
