Vlada je, u informaciji od 5. jula, koja se našla pred članovima kabineta premijera Zdravka Krivokapića, navela da država kao klijent u hedžing aranžmanu za kredit za prioritetnu dionicu auto-puta Smokovac - Mateševo zavisi od tržišta i da nakon isteka dvije godine može ostvariti ili prihode ili rashode, saopšteno je iz Akcije za socijalnu pravdu (ASP).
„Imajući u vidu da se transakcija zaključuje sa klauzulom obaveznog raskida nakon dvije godine (Mandatory Termination Clause) potrebno je istaći da se nakon dvije godine mora sprovesti ili prekid transakcije uz saldiranje tržišne vrijednosti ili njen nastavak uz određene korekcije cijene“, precizira se u informaciji koja je u posjedu ASP-a, a kako je saopštila pravna savjetnica pri toj nevladinoj organizaciji Ines Mrdović.
Objašnjava se, dodaje ona, da saldiranje može dovesti do toga da, nakon isteka određenih godina - u ovom slučaju dvije godine, država kao klijent ostvari određeni prihod ili rashod zavisno od promjena na tržištu, a to zavisi od četiri ključne varijable: tekućeg kursa euro/dolar, eurske svop (swap) kamatne stope, dolarske svop kamatne stope i marže baznog unakrsnog svopa.
„Da li će se ostvariti određeni prihodi ili rashodi utiču na sve četiri varijable, na koje Država kao klijent u poslu ne može uticati, jer je riječ o parametrima koji su diktirani tržištem“, navodi se u Vladinoj informaciji, kako navodi Mrdović.
Dalje se pojašnjava, kako je navela, da se, ako se transakcija nastavi nakon druge godine, "zadržava prethodno ugovoreni kurs euro/dolar i srednja kamatna stopa (takozvana mid rate), dok se naknada banke (charge) povećava u odnosu na prethodno ugovoreni iznos, zavisno od rizika koji banka procijeni za nastavak transakcije i kreditnog rejtinga zemlje u datom trenutku".
„Da li će strane u poslu produžiti transakciju i nakon dvije godine zavisi od interesa obje strane da se takav nastavak realizuje, a ono što je važno je da nijedna od strana nije obavezna da nakon ovog perioda nastavi transakciju“, ukazuje se u Vladinoj informaciji, kako je saopštila Mrdović.
Tu informaciju pripremilo je Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (MFSS), a ona pokazuje, dodaje Mrdović, da su tokom juna ove godine vođena tri kruga preliminarnih pregovora sa međunarodnim investicionim bankama, tokom kojih je zainteresovanost banaka pala sa najmanje 1,3 milijarde ponuđenog dolarskog iznosa na 699,6 miliona dolarskog iznosa za valutnu razmjenu.
"U prvom preliminarnom krugu (2. juna) interesovanje je iskazalo sedam banaka, ukupan ponuđeni dolarski iznos je oko 1,3 milijarde (jedna banka nije dostavila iznos), prosječna kamata je 0,83 odsto (od 0,73 do 0,96 odsto). U drugom preliminarnom krugu (28. i 29. jun) javilo se pet banaka, koje su ukupno ponudile preko 1,2 milijarde, dok je prosječna kamatna stopa 0,86 odsto (od 0,76 odsto do 1,05 odsto)."
"Treći preliminarni krug (30. juna) donio je interesovanje tri banke, ponuđeni dolarski iznos je 699,6 miliona, prosječna kamata 0,80 odsto (od 0,79 do 0,82 odsto), a nakon toga je Vlada dala „zeleno svijetlo“ da se uđe u zvanične pregovore sa investicionim bankama."
"Informacija detaljnije i hronološki prikazuje da je MFSS obavijestilo 2. juna ove godine sedam investicionih banaka o namjeri da realizuje hedžing, sa zahtjevom da dostave preliminarne uslove, odnosno indikacije (pregovori o hedžingu su inače obnovljeni u martu ove godine, a pokrenuti su od bivše Vlade 2019. godine). Poziv je upućen ka bankama: Deutsche, Goldman, Intesa Saopaolo, J.P. Morgan, Merrill, Societe i CITI Bank".
"Preliminarni uslovi imali su četiri kriterijuma: dolarski iznos koji je banka spremna da ponudi, najduži rok transakcije sa ili bez obaveznog saldiranja na dvije, tri, pet i sedam godina (rok za hedžing), zatim takozvanu mid EUR rate, koja označava srednju vrijednost kamatne stope u eurima u vrijeme transakcije, i konačno all in EUR rate, koja obuhvata konačnu vrijednost kamatne stope, kao zbir mid EUR rate i troškova kreditnog rizika (naknade banke)", saopštila je Mrdović.
U času kada je rađena ta preliminarna ponuda, dodaje ona, devizni kurs euro/dolar iznosio je 1,219. Banke su u tom prvom krugu ponudile hedžing na dvije godine po kamatnoj stopi od 0,73 do 0,96 odsto, na tri godine kamata je već bila veća i prosječno je iznosila oko jedan odsto, ističe Mrdović.
Na pet godina su hedžing ponudile samo dvije banke i to na ukupan iznos od 227 miliona do 336 miliona, a po kamati od 1,19 do 1,24 odsto, dok je na sedam godina zainteresovanost stigla od tri banke, a što je nosilo i veću kamatu - od 1,45 do 1,93 odsto (ponuđeni novčani iznos bio je 416 miliona do 525 miliona), dodaje ona.
MFSS, kako je kazala, tada pominje hedžing kompletnog kineskog kredita od 944 miliona dolara i iznosi projekciju da bi po važećem kursu to bilo 774,4 miliona EUR. „Za navedeni iznos bi se izradio amortizacioni plan koji bi odgovarao amortizacionom planu originalnog kredita sa Exim bankom, na 28 jednakih rata, dok bi se na tako utvrđeni dug plaćala kamata od prosječnih 0,8 odsto, koja bi za cijeli period otplate iznosila oko 45 miliona eura“, kaže se u informaciji.
„Ono što se takođe zapaža je i činjenica da je većina banaka bila spremna da dostavi indikacije za unakrsni valutni swop sa tzv obaveznim prekidom (mandatory termination) nakon dvije ili tri godine, dok su duži periodi ponuđeni samo od dvije banke“, dodaje se, kako navodi Mrdović.
MFSS je 28. i 29. juna, dodaje ona, tokom drugog kruga preliminarnog interesovanja, zatražilo od banaka da potvrde dostavljene indikacije, a jedan od kriterijuma tada je bio maksimalni iznos koji banka može da ponudi uz klauzulu o obaveznom prekidu transakcije od dvije godine (hedžing na dvije godine).
"Ponude je tada dostavilo pet banaka – Societe, Intesa, Goldman, Merrill i CITI bank. Devizni kurs EUR/USD je iznosio oko 1,192. Kako se navodi u informaciji, u periodu između prvog i drugog kruga došlo je do blagog jačanja američkog dolara i mid rate, pa je to uticalo na blago povećanje kamatnih stopa."
"Dana 30. juna MFSS sprovelo je i treći prelimarni krug, a ponude su tada dostavile tri banke – Societe, Goldman i Merrill. Ukupan iznos za hedžovanje bio je 699,6 miliona, ali je i u tom trenutku MFSS pominjalo hedžing od svih 944 miliona USD kineskog kredita."
"Tek u informaciji od 9. jula pominje se da ukupno trenutno stanje duga kineskog kredita iznosi 818 miliona USD, od čega je sa tri banke u međuvremenu hedžovano 699,6 miliona, te je MFSS uputilo novu ponudu ka tri banke i sa Deutsche hedžovalo ostatak do 818 miliona."
"Hedžing aranžmani ugovoreni su sa Goldman bankom na 175 miliona USD, Merrill 314,6 miliona, Societe 210 miliona, a Deutsche 118,3 miliona dolara. Kamatna stopa je od 0,83 odsto do 0,89 odsto", zaključuje Mrdović.
Bonus video:
