Iako je Evropska unija (EU) preporučila u maju ove godine da se uradi sveobuhvatna strategija za podsticanje rješavanja problema nenaplativih kredita (NPL) u Centralnoj banci ( CBCG ) smatraju da se o izradi tog dokumenta treba izjasniti tek kada se vide rezultati primjene Zakona o sporazumnom finansijskom restrukturiranju kredita (ZOSFR).
EU je Crnoj Gori u dijelu ekonomskog upravljanja, na sastanku Savjeta za ekonomska i finansijska pitanja održanog u Briselu u maju ove godine dala tu preporuku. To u cilju da se smanji kreditni rizik u bankarskom sektoru i uklone preporuke za kreditiranje privrede.
“Smatramo da se po pitanju pripreme strategije za podsticanje rješavanja nenaplativih kredita treba odrediti u zavisnosti od rezultata primjene ZOSFR. To pitanje će, s obzirom na ograničeno važenje ZOSFR (do maja naredne godine), biti u fokusu CBCG u predstojećem periodu”, kazali su u vrhovnoj monetarnoj instituciji.
Novi ZOSFR stupio je na snagu u junu ove godine i njime su dodatni podsticaji za kreditore i dužnike. U CBCG vjeruju da će njegova primjena , uz pojačan nadzor supervizije nad kreditnim rizikom banaka i kvalitetom njihovog portfolija dati pozitivne efekte u cilju daljeg smanjenja NPL-a.
“Učešće nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima bilježi snažan kontinuirani pad u posljednjih nekoliko godina (sa 25,9 odsto iz 2011. godini na 7,8 odsto na kraju avgusta 2017. godine) i da je sadašnji nivo NPL-a ispod regionalnog prosjeka. Uz to, od banaka imamo najave realizacije značajnog broja inicijativa za restrukturiranje, što znači da u narednom periodu možemo očekivati dodatno smanjenje nivoa NPL-a” ocijenjeno je u CBCG .
Prema posljednjim podacima vrhovne monetarne institucije na kraju avgusta ove godine nekvalitetni krediti i potraživanja iznose 209,6 miliona eura i predstavljaju 7,82 odsto ukupnih kredita i potraživanja. Ti krediti bilježe smanjenje (od 25,95 odsto) u odnosu na isti period prethodne godine kada su iznosili 283 miliona eura, odnosno 11,37 odsto ukupnih kredita i potraživanja.
“U posljednjih pet godina evidentno je smanjenje ukupnih nekvalitetnih kredita i njihovog učašća u ukupnim kreditima. Ukupni nekvalitetni krediti u januaru 2013. godine su iznosili 457 miliona eura, dok je njihov udio u ukupnim kreditima iznosio 18,46 odsto. Oba parametra su se smanjivala u narednim godinama, tako da su nekvalitetni krediti na kraju 2013. godine iznosili 423 miliona eura, dok je NPL iznosio 17,53 odsto. U 2014. godini nekvalitetni krediti su iznosili 376 miliona eura, dok je NPL iznosio 15,87 odsto. U 2015. godini njihov trend bilježi dalji pad, kada su iznosili 300 miliona eura, odnosno 12,57 odsto. Na kraju prošle godine nekvalitetni krediti su iznosili 249 miliona eura, dok je NPL tada iznosio 10,29 odsto”, kazali su u CBCG .
U vrhovnoj monetarnoj instituciji su rekli da pozitivan trend u smanjenju NPL-a u posljednjih pet godina ohrabruje i opravdava očekivanja za njihovo dalje smanjenje.
“Primjena ZOSFR- a i pojačan nadzor supervizije nad kreditnim rizikom banaka i kvalitetom njihovog portfolija daće pozitivne efekte u cilju daljeg smanjenja NPL-a”, kazali su u CBCG .
Izvjesno je dodatno smanjenje nenaplativih kredita
Na pitanje da li je primjena zakona o restrukturiranju doprinijela smanjenju NPL-a iz vrhovne monetarne institucije su kazali da, uzimajući u obzir da je njegova primjena tek počela, ostvareni efekti se realno mogu sagledavati od početka oktobra i kontinuirano pratiti sve do isteka važenja u maju naredne godine.
“Može se konstatovati sve aktivniji pristup restrukturiranju i sasvim je izvjesno da će u narednom periodu biti ostvareni značajni efekti na smanjenju NPL-a kod banaka. Oni se ogledaju u mogućnostima poboljšanja klasifikacije restrukturiranog kredita, koja za posljedicu ima proporcionalno umanjenje rezervacija banaka za potencijalne kreditne gubitke i direktno smanjenje nivoa NPL-a”, objasnili su u CBCG.
Kako dodaju, efekti restrukturiranja koje CBCG prati kroz uspostavljene mehanizme izvještavanja i kontrole banaka, biće dostupni u javno objavljenim podacima o poslovanju banaka.
“Treba napomenuti da restrukturiranje kredita ima izuzetan značaj ne samo za banke, već i za privredne subjekte i stanovništvo, koji stiču mogućnost rasterećenja od kreditnih obaveza i time uspostavljanje stabilnog finansijskog položaja”, kazali su u CBCG.
Bonus video:
