Izmjenama Zakona o finansiranju lokalne samouprave, koje je Skupština usvojila 30. jula, država je u značajnoj mjeri ostala bez prihoda koji se sada dodatno ustupaju opštinama. Izmjene su usvojene mimo saglasnosti Vlade, i koštaće državni budžet 50 miliona eura.
Cilj izmjena bio je da se opštinama nadoknadi dio prihoda izgubljen zbog smanjenja dažbina iz projekta “Evropa sad”, ali je to urađeno bez potrebne analize jer je opštinama nedostajalo do 20 miliona eura. Sada će novac dobiti i bogate opštine sa primorja i Podgorica, koje nisu imale gubitke zbog “Evrope sad” ili su oni bili minimalni.
Opštinama na jugu i u centralnom dijelu država sada izdvaja 50 odsto poreza na dohodak fizičkih lica, dok je taj porez prije izmjena iznosio između 12 i 18 odsto zavisno od stepena razvoja, dok će opštine na sjeveru dobijati kompletan prihod poreza, umjesto polovinu.
Svim opštinama će se ustupiti i 30 odsto prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica za neprijavljeni prihod, koji bi trebalo da se naplaćuje kada se ispune svi zakonski uslovi.
Uz to, Egalizacionom fondu će ići 20 odsto prihoda istog istog poreza, kao i 20 odsto poreza na promet nepokretnosti, što je duplo veći iznos nego ranije.
Ministar finansija Aleksandar Damjanović je juče kazao, povodom 100 dana Vlade, da je usvojenim izmjenama od države oduzeto novih 50 miliona eura, koje su ustupljene lokalnim samoupravama.
”Podgorici samo 20 miliona eura i to je nešto što ćemo morati da nadomjestimo, nadam se iz domaćih resursa, suzbijanjem korupcije... “, rekao je Damjanović.
Skupština nema kad da čeka Vladu
Predlog izmjene i dopune zakona u skupštinsku proceduru su podnijeli još krajem prošle godine poslanici DPS-a Nikola Rakočević, Petar Ivanović, Marta Šćepanović i Dragica Sekulić, kao i tadašnji poslanik SDP-a Raško Konjević i poslanik Socijaldemokrata Damir Šehović.
Skupština je izmjene usvojila na sjednici prošle subote, glasovima svih 73 prisustna poslanika i vlasti i opozicije.
Predlagači su na Odboru za ekonomiju, koji je prethodio glasanju u Skupštini, ocijenili da usvojene poreske reforme projekta “Evropa sad” proizvode značajne negativne efekte po budžete jedinica lokalne samouprave, prije svega, kroz smanjenje prihoda opština po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica, što je jedan od glavnih prihoda opština.
Naveli su i da je dvije trećina opština korisnika sredstava Egalizacionog fonda, koji najveći dio prihoda obezbjeđuje iz poreza na dohodak fizičkih lica, što dodatno ugrožava lokalne javne finansije, a objasnili su da se ovim rješenjima nastoje nadoknaditi taj novac kako bi im se pomoglo u uspostavljanju stabilnijeg sistem obavljanja javnih funkcija i pružanja usluga građanima i privredi.
Na tom odboru predstavnik Ministarstva finansija kazao je da je uvođenje poreske reforme izazvalo negativan efekat od oko 20 miliona eura na budžete samouprava. Saopštio je da radi na analizama na bazi kojih će definisati rješenja u cilju stabilizacije finansijske situacije opština i sugerisao da Vlada predloži izmjene zakona u ovoj oblasti.
Opštine za tri mjeseca izgubile 2,6 miliona
Zbog primjene projekta “Evropa sad” opštine su za tri mjeseca ove godine izgubile 2,67 miliona eura prihoda, a Vlada je taj novac nadoknadila iz pomenute rezerve.
Od 24 opštine jedino Budva i Tivat nisu dobili novac jer po ovom osnovu one jedine nemaju gubitke. Međutim, ovim izmjenama će i oni dobijat isti iznos novca kao neke manje razvijenije opštine poput Ulcinja ili Nikšića.
Dio projekata “Evropa sad” su izmjene zakona o porezu na dohodak fizičkih lica kojim je uveden neoporezivi dio zarade do 700 eura bruto, što je oko 570 eura neto.
Ovaj dio poreza se dijeli između države, lokalnih samouprava i Egalizacionog fonda, a što je opština nerazvijenija dobijala je veći procenat novca.
U nerazvijenijim opštinama rijetke su zarade preko 570 eura, tako da su opštine izgubile značajan dio prihoda od poreza i prireza na njega. Na zarade preko hiljadu eura uvedena je poreska stopa od 15 odsto, ali to nije pomagalo značajno opštinama naročito onima sa nižim razvojem.
Iz Zajednice opština “Vijestima” je sredinom marta rečeno da nadoknada izgubljenih prihoda opštinama povremenim uplatama iz sredstava tekuće budžetske rezerve nesistemsko, iznuđeno i privremeno rješenje na kojem opštine ne trebaju i ne mogu da zasnivaju svoje poslovanje.
Tada su i istakli da od Skupštine očekuju da usvoji izmjena i dopune Zakona o finansiranju lokalne samouprave kako bi se opštinama dugoročno obezbijedila nadoknada izgubljenih prihoda.
Bivša Vlada tražila da Opštine bolje naplaćuju svoje prihode i smanje broj zaposlenih
Na ove izmjene i dopune Vlada Zdravka Krivokapića je u februaru dalo negativnom mišljenje.
Tada je ocijenjeno da je Ministarstvo finansija, dok se na čelu nalazio Milojko Spajić, uradilo analize efekata izmjena primjene programa “Evrope sad” na stabilnost finansija lokalnih samouprava, te da je preduzelo niz preventivnih mjera koje bi se aktivirale u slučaju problema sa finansiranjem.
Između ostalih, kao jedna od mjera je navedana i tekuća budžetska rezerva od 15 miliona, kojom će se nadomjestiti prihodi opština ako se one umanje.
Iz Vlade su u mišljenju istakli da je neophodno da sve lokalne samouprave poboljšaju naplatu sopstvenih prihoda, ali i racionalizuju broj zaposlenih koji je, kako su ocijenili, u stalnom porastu.
Dodaje se i da i će Ministarstvo finansja u prvoj polovini ove godine pripremiti izmjene i dopune ovog zakona kako bi se obezbijedilo stabilno i održivo finansiranje lokalnih samouprava.
One međutim nisu donešene, već su usvojene izmjene i dopune kojima se tadašnja Vladina administracija protivila.
Bonus video:
