U Terminalnoj kontroli letjenja Podgorica (TKL) 15. novembra prošle godine desio se ozbiljan vanredni događaj – potpuni prekid napajanja električnom energijom, zbog čega taj segment Kontrole letjenja Srbije i Crne Gore (SMATSA) nekoliko sati nije bio u stanju da obavlja svoju misiju.
Informacija koju su “Vijesti” dobile od izvora bliskog TKL Podgorica, u međuvremenu je zvanično potvrđena iz SMATSA, ali i iz Agencije za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV). Iz te dvije institucije tvrde da uprkos vanrednom događaju, sigurnost letjenja u Crnoj Gori u vrijeme kada je TKL Podgorica bila van pogona, nije bila dovedena u pitanje.
U vazduhoplovstvu se inače, ovakav vanredni događaj klasifikuje kao tzv. “ATC zero event” odnosno situacija kada Kontola letjenja (Air Traffic Contrrol) iz bilo kojeg razloga, nije uopšte u stanju da sigurno pruži usluge kontrole vazdušne plovidbe ili upravljanja kretanjem vazdušnog saobraćaja. U takvim okolnostima preduzimaju se posebne mjere i razrađene procedure u širem sistemu kontrole letjenja nad određenim područjem čiji je dio u “ATC zero” statusu, kako bi se sa što manje posljedica po redovnost aviosaobraćaja, vanredni događaj što prije prevazišao.
Iz Agencije za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore koja je “vrhovna vazduhoplovna vlast” u državi, potvrdili su “Vijestima” da je 15. novembra prošle godine TKL Podgoriuca bila u “ATC zero” statusu, ali nisu željeli saopštiti prirodu incidenta koji je privremeno prouzrokovao da TKL Podgorica nije mogla pružati svoje usluge.
”U skladu sa regulatornim zahtjevima, ACV je u obavezi da obezbijedi povjerljivost podataka koji se odnose na događaje u civilnom vazduhoplovstvu. Imajući to u vidu, želimo da Vas informišemo da smo upoznati sa navedenim događajem koji je nastao kao posljedica prekida napajanja električnom energijom, a nadležne službe Agencije su odmah uspostavile koordinaciju sa pružaocem usluga po tom pitanju i prema dobijenim informacijama, nije bilo uticaja na sigurnost letjenja. Dodatno, istakli bi da je navedena situacija trajala manje od dva sata, te da nije bilo značajnog uticaja na odvijanje redovnog aviosaobraćaja na Aerodromu Podgorica, odnosno došlo je do odlaganja samo jednog slijetanja vazduhoplova koji je prethodno bio rerutiran”, odgovoreno je “Vijestima” iz ACV-a na čijem je čelu direktor Zoran Maksimović.
Iz ACV-a nisu konkretno odgovorili na pitanja šta je uzrok vanrednog događaja u TKL Podgorica, kao i što je po njihovim saznanjima, SMATSA u međuvremenu preduzela da se tako nešto više ne ponovi.
U Kontroli letjenja Srbije i Crne Gotre (SMATSA) iz Beograda, “Vijestima” su potvrdili da je 15. novembra prošle godine u intervalu od 10.17 do 11.55 časova po lokalnom vremenu, došlo do “restrikcije na pružanje ATS usluga u kontroli letjenja TKL Podgorica, kao posljedice problema u distribuciji elektro-energetskog napajanja objekta TKL Podgorica, kome je prethodio prekid napajanja električnom energijom kompleksa aerodroma u Podgorici”.
”Navedeno je za posljedicu imalo privremeni gubitak napajanja sistema, koji nemaju obezbijeđeno višestruko elektro-energetsko napajanje u periodu od 09:17 do 10.55 UTC. Za vrijeme trajanja događaja primijenjene su propisane procedure i postupanja u skladu sa tehnologijom rada u nepredviđenim situacijama. Ni u jednom momentu nije bila ugrožena sigurnost odvijanja vazdušnog saobraćaja u prostoru nadležnosti, pri čemu je jedan vazduhoplov derutiran na alternativni aerodrom na zahtjev posade, nakon čega je po uspostavljanju napajanja, obavio slijetanje na podgorički aerodrom”, saopštili su iz SMATSA.
Agregati se nisu upalili nakon nestanka struje, za rješenje potrebno više od milion eura
Inače, svaki segment kontrole letjenja morao bi da ima rezervne izvore napajanja električnom energijom koji po automatizmu preuzimaju na sebe tu ulogu u slučaju da iz bilo kojih razloga prestane da funkcioniše primarno (redovno) napajanje strujom. Međutim, dizel-agregati TKL Podgorica koji su, kada je 15. novembra zakazalo primarno napajanje električnom energijom cijelog podgoričkog aerodroma i zgrade TKL, trebali da obezbijede elektrosnabdijevanje kontrolorima leta, su “ispali”, pa je TKL ostala potpuno bez napajanja, odnosno bila je u tzv. black-out statusu. Takvo nešto se, po pravilu, inače nikada ne bi smjelo desiti.
TKL Podgorica preko svojih aerodromskih kontrola letjenja u Podgorici i Tivtu, vodi aviosaobraćaj na malom području iznad južnog dijela i primorja Crne Gore, odnosno u zonama ova dva aerodroma od zemlje do nivoa leta FL 145, odnono visine od 14.500 stopa (4.250 metara). Uključujući i vazduhoplove koji lete za ili sa obližnjih aerodroma Tirana u Albaniji i Dubrovnik u Hrvatskoj, kroz operativni prostor TKL Podgorica u sezoni, prolazi i do 5.000 vazduhoplova mjesečno. Inače, terminalna kontrola letjenja tj. prostor u kome avioni polijeću sa aerodroma ili vrše prilaz za slijetanje, smatra se najkompleksnijim oblikom vršenja ovog posla.
Prema nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, problem koji se desio 15. novembra naveo je SMATSA da obezbijedi dodatna sredstva koja će Planom investicija te kompanije za 2023. biti investirana u TKL Podgorica, pa je za otklanjanje problema koji su uzrokovali black-out, opredijeljeno 1.152.000 eura.
Bonus video:
