Revizorska kuća “HLB Mont Audit” otkrila je više nepravilnosti u finansijskom izvještajima Željezničke infrastrukture, a uprava kompanije odlučila se na neuobičajan pristup - da ne konstatuje taj izvještaj već da bira novog revizora.
Problem je što je prema izvještaju revizora netačan ukupan kapital kompanije, preuveličan iznos prihoda i profita sa kojim se hvalila uprava kompanije, pogrešno utvrđene poreske osnovice...
Odbor direktora ove državne kompanije prvo je 24. maja usvojio odluku o dnevnom redu za Skupštinu akcionara za 27. jun u kojem se nalazio predlog odluke o neusvajanju izvještaja nezavisnog revizora “HLB Mont Audit” i predlog odluke o izboru novog revizora.
Kada je objavljen taj predlog dnevnog reda, “Vijesti” su poslale pitanja ŽICG zbog čega predlažu neusvajanje izvještaja revizora i biranje novog.
Odbor direktora zatim 5. juna mijenja odluku o dnevnom redu, pa navodi razmatranje izvještaja nezavisnog revizora “HLB Mont Audit”, ali ostaje odluka o izboru novog revizora.
Odbor direktora zatim 6. juna donosi predlog odluke o izboru novog revizora “ABC Global” iako nije sprovedena procedura javne nabavke.
Raspoređuju dobit na osnovu netačnog izvještaja
Na ovaj način Skupština će prvo usvojiti svoje sporne izvještaje, pa na osnovu njih usvojiti odluku o raspodjeli dobiti, pa tek onda razmatrati izvještaj revizora i izbor novog. Uprava je predložila i da Skupština akcionara da saglasnost da se članovima uprave za dobre rezultate isplaćuje i varijabilna nadoknada.
Na pitanje “Vijesti” zbog čega Odbor direktora ŽICG predlaže neusvajanje izvještaja nezavisnog revizora, iz kompanije su odgovorili da su se “na osnovu predatog revizorskog izvještaja od ‘HLB Mont Audit’ koji se u najvećoj mjeri oslanja na status imovine društva”, obratili Revizorskom odboru i Državnoj revizorskoj instituciji za dobijanje stava o načinu knjiženja imovine.
“DRI je potvrdila da evidencije državne imovine vodi privredno društvo koje je koristi, kao i način evidentiranja ulaganja, obračun amortizacije i slično. Odbor direktora je dana 16. 5. 2023. donio Zaključak, na osnovu Mišljenja revizorskog odbora i stava DRI o evidenciji državne imovine kod javnih akcionarskih društava u većinskom vlasništvu države, da ne prihvati Izvještaj nezavisnog revizora ‘HLB Mont Audit’”, naveli su iz ŽICG.
“Vijesti” su odgovore dobijene od ŽICG proslijedile revizoru “HLB Mont Audit”, zatraživši komentar s obzirom na to da je vrlo neuobičajena situacija da kompanija nakon što dobije kritički izvještaj revizora predlaže njegovo neusvajanje i izbor novog revizora.
Nije sporna samo imovina
“Odgovor uprave ŽICG na vaše upite, sa kojim ste nas djelimično upoznali u dostavljenom imejlu, nije u skladu sa činjeničnim stanjem i primjedbama revizora iznijetim u izvještaju. Naime, Izvještaj revizora se “ne oslanja u najvećoj mjeri na status imovine društva”, kako se u odgovoru ŽICG navodi, već je u istom naveden veći broj nepravilnosti (11 nepravilnosti), zbog čije se značajnosti revizor uzdržao od izražavanja mišljenja, u skladu sa zahtjevima Međunarodnog standarda revizije (MSR). Utvrđene nepravilnosti u reviziji finansijskih iskaza ŽICG za 2022. godinu se samo jednim dijelom odnose na evidentiranje tuđe imovine (zemljište i građevinski objekti) u poslovnim knjigama ŽICG kao sopstvene, što nije u skladu zahtjevima Međunarodnih računovodstvenih standarda (MRS). Takvo pogrešno evidentiranje je imalo za posljedicu i pogrešno knjigovodstveno evidentiranje ulaganja u ta sredstva, te obračun amortizacije, pri čemu je iznos te amortizacije knjižen kao sopstveni trošak, što nije u saglasnosti sa MRS”, saopštio je revizor u odgovoru “Vijestima” navodeći da u tom smislu trebalo i shvatiti preporuku DRI.
Revizor navodi da su osim ovih utvrđene i druge nepravilnosti: računovodstvene politike koje je donijelo i usvojilo rukovodstvo ŽICG nijesu u skladu sa zahtjevima MRS 8, nije vršena adekvatna ispravka vrijednosti potraživanja od kupaca starijih od jedne do preko dvije godine, obračun amortizacije za poreske svrhe nije vršen u skladu sa pravilnikom što je imalo za posljedicu pogrešno utvrđivanje poreske osnovice u poreskoj prijavi za 2022, obračun privremenih poreskih razlika nije vršen iako je to predviđeno zahtjevima MRS 12 što je imalo za posljedicu pogrešno utvrđivanje finansijskog rezultata za 2022. godinu, obračun efekata transfernih cijena i transakcija između povezanih pravnih lica 2022. godinu nije vršen iako je to predviđeno odredbama Zakona o porezu na dobit pravnih lica i Uputstvom o bližem načinu utvrđivanja transfernih cijena i transakcija, što je, takođe, imalo za posljedicu pogrešno utvrđivanje finansijskog rezultata za 2022. godinu.
Milionske “fundamentalne” nepravilnosti
“Da se radilo samo o prethodno navedenim nepravilnostima, revizor je mogao izraziti mišljenje sa rezervom, ili neko drugo modifikovano mišljenje, ali, utvrđene ostale nepravilnosti, koje navodimo u nastavku, posmatrane zajedno sa prethodno navedenim nepravilnostima uslovile su uzdržavanje od izražavanja mišljenja. Riječ je o nepravilnostima fundamentalnog karaktera, koje su prožimajućeg i mogućeg kumulativnog efekta na finansijske izvještaje ŽICG za 2022. godinu”, naveo je revizor.
Kao jednu od tih nepravilnosti fundamentalnog karaktera, revizor navodi da je Vlada prošle godine uplatila ŽICG 5.108.888 eura za otplatu dospjelih kreditnih obaveza prema Češkoj eksportnoj banci, Evropskoj banci za obnovu i razvoj i Evropskoj investicionoj banci, a da je kompanija taj novac evidentirala kao prihod iako to nije prihod.
Revizor kaže i da od ŽICG nije dobio odgovarajući dokument o ovoj uplati, već je na njegov zahtjev kompanija uputila dopise Ministarstvu kapitalnih investicija (MKI) i Upravi za željeznice, u kojima je traženo da se izjasne o namjeni uplaćenog novca.
Uprava za željeznice je odgovorila da nema ovlašćenja da se izjasni o načinu tretiranja ovih sredstava, već da je to isključivo u nadležnosti MKI i Vlade, kao i da je sličnih uplata bilo i 2009. i 2014. kada su konvertovane u akcijski kapital ŽICG.
Revizor navodi i da mu je iz ŽICG saopšteno da odgovor od MKI nije dostavljen do 26. 04. 2023. godine kada je revizor uručio izvještaj.
“Prema nezvaničnim informacijama koje su bile dostupne revizoru, ŽICG je od Ministarstva finansija dana 06. 04. 2023. godine dobila mišljenje po predmetnoj uplati, ali, to mišljenje nije dato revizoru na uvid”, naveo je revizor.
Druga fundamentalna nepravilnost je što je ŽICG u 2022. godini iskazalo prihod od 3.941.200 eura po osnovu uplate tog novca iz državnog trezora od 26. 12. 2022. godine.
Ova uplata realizovana je po Zaključku Vlade iz decembra 2022. godine, kojim je usvojena Informacija o problemima tekućeg održavanja javne željezničke infrastrukture i nakon što su Uprava za željeznice i ŽICG sačinili aneks ugovora o nabavci materijala i opreme neophodnih za održavanje.
U aneksu piše da će ovi radovi biti izvedeni u periodu od 1. maja do 1. avgusta 2023. godine, međutim revizor navodi da je ŽICG ovu uplatu u izvještaju iskazala kao prihod u 2022. godinu, a ne kao “razgraničena sredstva koja će se realizovati u 2023. godini kada bi ih nakon nabavke i izvedenih radova, trebalo oprihodovati”.
Ove nepravilnosti, kako smatra revizor, imale su za posledicu i značajne greške u utvrđivanju i objelodanjivanju kapitala ŽICG za 2022. i ranije godine.
“Tim prije, što je ŽICG i uplate od Vlade izvršene za otplatu dospjelih obaveza prema inostranim bankama knjigovodstveno evidentirala na isti način. U periodu od 2016. do 2022. godine ove uplate iznose 26.910.226 eura”, navodi revizor moguću ukupnu grešku u procjeni kapitala.
Spornu imovinu može isknjižiti samo Vlada
Iz ŽICG navode da državna imovina koju koriste čini 95 odsto stavke nekretnine, postrojenja i opreme u bilansu stanja, koja je evidentirana kao akcionarski kapital prilikom osnivanja kompanije.
Oni su kazali da je to problem koji ne mogu sami da riješe bez odluke Vlade o isknjižavanju imovine i smanjenju akcionarskog kapitala. Kazali su da su u vezi s tim pitanjem do sada uvijek od revizora dobijali “mišljenje sa rezervom”, a da su tokom 2021. sproveli kompletnu zakonsku proceduru po pitanju statusa i procjenu navedene imovine, koja nije rađena od 2011, zbog čega su za 2021. dobili pozitivno mišljenje.
U vezi sa drugim primjedbama, kazali su da se odnose na sredstva koja im država opredjeljuje za vraćanje kredita i načina njihovog evidentiranja, ali taj dio nisu komentarisali.
Revizora ne zovu na Skupštinu
Iako prema statutu ŽICG revizor ima pravo da prisustvuje godišnjoj Skupštini akcionara i da daje objašnjenja i odgovore na postavljena pitanja u vezi sa ocjenama i mišljenjem datim u revizorskom izvještaju, na njegov zahtjev da prisustvuje Skupštini zakazanoj za 27. jun nije dobio odgovor.
Kako navodi, nije dobio ni odgovor od Revizorskog odbora da li su razmatrali njegov izvještaj o reviziji. Dobio je informaciju da je Odbor direktora ŽICG 6. juna za novog revizora imenovao “ABC Global”, bez prethodno sprovedenog postupka javnih nabavki, iako je to zakonska obaveza.
Bonus video:
