Agencija za zaštitu životne sredine (EPA) dala je saglasnost na Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu za ribarsku luku, koja po planu treba da se gradi na istočnom dijelu rta Đeran u Ulcinju. Luka će biti mješovite namjene, imaće prostor za ribarske, turističke i rekreativne brodove, halu za čuvanje i pakovanje ribe, otvoriće najmanje deset radnih mjesta, a planirana je na prostoru između brda Pinješ i Velike plaže, na ušću kanala Port Milena.
Crna Gora je sa Svjetskom bankom (SB) 2018. godine potpisala Sporazum o zajmu za sprovođenje MIDAS 2 projekta kojim su, između ostalog, planirane aktivnosti na potencijalnoj izgradnji ribarske luke (mjesta prvog iskrcaja ribe) u Ulcinju, Baru i Herceg Novom. Projekat MIDAS 2 (institucionalni razvoj i jačanje poljoprivrede) sprovodi Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
Izgradnja ribarskih luka je jedan od uslova za ulazak države u Evropsku uniju u okviru poglavlja 13 - Ribarstvo, koje je otvoreno na međuvladinoj konferenciji u Briselu 30. juna 2016. godine.
EPA je zadužila Ministarstvo poljoprivrede da prilikom izgradnje lučkog skladišta realizuje mjere zaštite životne sredine, posebno od buke, zaštitu morske vode, flore i faune, zemljišta, vazduha, upravljanje otpadom...
Kapacitet za 79 brodova
Planirano je da luka primi 79 brodova, od čega 60 ribarskih i 19 turističkih ili rekreativnih čamaca. Prema elaboratu, maksimalna dužina plovila koje luka može da primi biće dužine do 20 metara.
Površina kopnenog dijela luke biće gotovo 12 hiljada kvadratnih metara, od čega će gotovo hiljadu kvadrata biti parking. U dokumentu se navodi da će parking imati oko 67 mjesta a planirano je i 60 ormara za skladištenje ribarske opreme. Morski dio zauzeće prostor od oko 23 hiljade kvadrata.
Ističe se da je luka projektovana tako da će basen i pristaništa biti zaštićeni od talasa, a valobrani neće značajnije ometati prenos nanosa duž obale Velike plaže. U elaboratu piše i da se ribolov u Ulcinju najviše vrši na Šaskom jezeru, rijeci Bojani, u kanalu Port Milena i na moru. Dodaje se da se ulovljena riba koristi za sopstvene potrebe, prodaju na pijacama, hotelima i restoranima.
Navodi se da je trenutni godišnji ulov znatno ispod maksimalnog održivog prinosa ili dozvoljenog ribolova, pa će izgradnja nove luke omogućiti dalji razvoj ovog sektora. Iako će se to negativno odraziti na riblji fond, piše i da će regulisani istovar olakšati nadzor i smanjiti vjerovatnoću nezakonitog ribolova. Ovaj sektor kako piše, ima značajan razvojni potencijal, ali pozitivno će uticati na standard ribara i prihode.
Plan je unaprijediti ekološke i društvene uslove kroz razvoj luke koja ima infrastrukturu za sanitet, upravljanje otpadom, stvara razvojne šanse i sprečava zagađenje. Ova luka će imati halu za skladištenje, čišćenje i pakovanje ribe i drugih morskih organizama, ali neće imati pogon za njihovu preradu. Te aktivnosti u toku izgradnje i rada luke stvarati otpadne vode pa je planirana i izgradnja jedinice za predtretman otpadnih voda, kako bi se smanjilo zagađenje.
“Pitanje upravljanja otpadnim vodama je od vitalnog značaja, jer nijedno odgovarajuće postrojenje za prečišćavanje nije u funkciji i to ima direktne posljedice na kvalitet morske vode. Ne očekuju se nikakvi uticaji na kvalitet vode u Parku prirode Solana, jer se ne očekuje da će projekat negativno uticati na kvalitet morske vode na pumpnoj stanici u Solani”, piše u elaboratu.
Među negativnim uticajima koji se očekuju tokom izgradnje, ističu se povećana buka, zagađenje mora i vazduha, ali se navodi da se ti efekti mogu ispraviti. Ističe se da na ovom mjestu nema podvodnih lokaliteta arheološkog i kulturnog značaja, neće se uticati na mrestilište ribe, a u blizini nema ni lokacija akvakulture i spomenika kulture.
U elaboratu piše da je rt Đeran važan jer je jedino stanište ptice morski vranac u Crnoj Gori, i to na liticama u moru nekoliko stotina metara od obale. Navodi se da osim ove, pri gradnji lukobrana treba voditi računa i o gnijezdima evropskog kormorana.
“Građevinski radovi na rtu Đeran mogli bi da utiču na jedino poznato stanište morskog vranca. Međutim, nema dostupnih detaljnih podataka o staništima morskog vranca na rtu”, navodi se u dokumentu.
Bez većih uticaja na biodiverzitet
Podvodnim istraživanjem je utvrđeno da na ovom mjestu nema značajnih morskih vrsta, pa neće doći do većih negativnih uticaja na biodiverzitet. Tvrdi se da su pronađene tipične mediteranske vrste, četiri vrste ribe, dvije bodljokožaca i rakova, tri vrste mekušaca i jedna dupljara, te da nijedna nije zavedena kao zaštićena.
Ističe se da bi gradnja uticala i na kvalitet vode u vještačkom kanalu Port Milena, koji odvodi vodu iz Ulcinjske solane i šireg močvarnog područja u more. U dokumentu piše da se voda iz kanala uliva neposredno pored projekta, ali da se u nju odlaže otpad i ispušta kanalizacija iz uzvodnih kuća i turističkih objekata. Dodaje se da je kontrolom vode na dvije lokacije, utvrđena visoka koncentracija bakterija “Escherichia coli” i “Coliform” fekalnog porijekla, te da će ih biti dok se ne riješi problem opštinski problem prečišćavanja i odlaganja otpadnih voda.
Osim toga, piše i da su se trenutni uslovi na području planirane luke pogoršali, privezni objekti su ruinirani, Port Milena se zagađuje, sistem upravljanja otpadom je manjkav, pristup putevima minimalan, stambeni razvoj dijelom nekontrolisan a postoji i privredni nesklad. Navodi se da se o projektu govori već dvadeset godina te da Opština Ulcinj i dalje nema pravu luku ili marinu, pa se dio čamaca ostavlja i u Port Mileni. Ističe se da je Ulcinj najnerazvijeniji od šest primorskih opština, a privreda mu u velikoj mjeri zavisi od mora i morskih resursa. Vijek luke projektovan je na oko 60 godina.
Bonus video:
