Crnogorski elektrodistributivni sistem (CEDIS) reagovao je na navode potpredsjednika Opštine Tivat Andrije Petkovića.
"Prije nego činjenično reagujemo na zlonamjerne kritike potpredsjednika Opštine Tivat Andrije Petkovića, dužni smo da objasnimo ko je u energetskom sektoru za šta nadležan. Očekujući od javnih funkcionera koji rade odgovorne poslove da su informisani makar onoliko koliko su to 'obični' građani i Tivta i Crne Gore, obavještavamo gospodina Petkovića da EPCG nije nadležna za elektrodistributivnu mrežu, a samim tim ni za prekide na njoj. Takođe, savjetujemo gospodina Petkovića, kada već uzima za pravo da govori o grijanju fotelja menadžmenta u energetskim kompanijama, o časti tih ljudi i njihovoj stručnosti, da je bolje da vodi brigu samo o svojoj fotelji koja, izgleda, nije rezultat briljantnog znanja i umijeća".
"Radi tačnog informisanja javnosti, Elektroprivreda Crne Gore je proizvođač i snabdjevač električnom energijom dok je CEDIS preduzeće u čijoj je nadležnosti elektrodistributivna mreža.
Kada smo ovo razjasnili, da krenemo dalje. Navedeni prekidi u snabdijevanju električnom energijom na teritoriji opštine Tivat su započeli u petak, 24. maja 2024. godine u 13:08 sati. Uzrok prekida je građevinska mašina, koja je svojim djelovanjem dovela do kidanja dva 35 kV kabla prilikom izvođenja radova na lokalnom putu za selo Tripovići. U pitanju su dva kabla Tivat 1 i Tivat 3 koji se nalaze na kablovskoj trasi 'TS 110/35 kV Tivat (Gradiošnica) – TS 35/10 kV Tivat' i sastoje se od sedam kablovskih žila položenih u istom rovu. Ovo predstavlja, nakon isključenja DV 35 kV Gradiošnica-Tivat-Opatovo, po nalogu Elektorenergetske inspekcije zbog ugroženosti trase, jedinu vezu i to dvostruku za TS 35/10 kV Tivat, a koja je od vitalnog značaja za napajanje korisnika sa teritorije opštine Tivat. Ističemo da svako oštećenje kabla ostavlja trajne posledice i uzrokuje smanjenu pouzdanost istog, bez obzira na intervenciju naših ekipa, što je uslovilo dalje posledične kvarove na kablovskoj trasi.
"Sektor za održavanje 20 kV i 35 kV održava postojeću elektroenergetsku infrastrukturu u svojoj nadležnosti i ovako nastala situacija odredila je dalje postupanje operativnih ekipa Sektora. Urgentno su preduzete mjere na utvrđivanju obima nastalog oštećenja i angažovanju podugovarača za fizičke poslove otkopavanja kablovskog rova.
"Nakon uvida u stanje na kablovskoj trasi koja je pretrpjela visoki stepen oštećenja, ekipe na terenu su u cilju sanacije nastale štete, bile prinuđene da upotrijebe skoro 30 metara kabla i izvrše montažu čak 14 kablovskih spojnica. (u prilogu fotografija br. 1). Nakon završnog ispitivanja i fazovanja, uspostovljeno je napojno stanje u 20:14 časova.
"Dakle, nastala situacija da su djelovanjem građevinskih mašina izvođača radova, angažovanih od strane investitora opštine Tivat, prekinuta oba kablovska voda uključujući i rezervnu žilu, govori o kakvom je napadu na našu postojeću infrastukturu riječ (u prilogu fotografija br. 2).
"Činjenica da je DV 35 kV Gradiošnica-Tivat-Opatovo nalogom elektroenergetske inspekcije od 2015. godine van pogona, daje sliku o ugroženosti i nadzemne i podzemne elektroenetrgetske infrastukture u vlasništvu CEDIS-a na ovom području. Nadležna služba je i ovog puta, na dan 11.06.2024. godine, obišla trasu ovog nadzemnog voda koji je nekad omogućavao alternativno napajanje TS 35/10 kV Tivat i uvjerila se da je dalekovod ugrožen do nivoa da se na nekim djelovima trase, novoizgrađeni objekti za stanovanje približavaju na 40-50 cm rastojanja od provodnika, što je ispod svakog propisanog minimuma bezbjedonosnih rastojanja za ovakav naponski nivo (u prilogu fotografije br. 3,4,5,6).
"Postavljamo pitanje - da li je u ovoj situaciji neovlašćene izgradnje objekata na teritoriji opštine Tivat, moguće upravljanje postojećim dalekovodom? I ko bi mogao ovaj nadzemni vod staviti u pogonsko stanje, a da ne ugrozi živote ljudi sa ovog područja?
"U ljetnjem periodu zbog povećanog broja korisnika na području opštine Tivat i porasta opterećenja mreže, neophodno je da oba kablovska voda Tivat 1 i Tivat 3 budu u pogonu pa svaka nesavjesnost u zoni izvođenja radova na ovoj kablovskoj trasi izaziva probleme u napajanju korisnika.
Dostavljamo podatke i o opterećenjima u ljetnjim mjesecima koja uzrokuju probleme na mreži i to je važan razlog zašto su nam potrebna oba kabla za napajanje Tivta.
"Što se opterećenja tiče, TS 35/10 kV Porto Montenegro, koja se napaja preko TS 35/10 kV Tivat, odnosno preko dva 35 kV kabla koja sam gore pomenuo, nije zabilježila porast opterećenja u protekle tri godine, ali dostiže maksimum od nešto više od 5 MW tokom cijelog perioda. Srednja angažovana snaga se pritom kreće uopsegu od 2.56 MW – 2.73 MW. Određeni porast opterećenja se zapaža u TS 35/10 kV Tivat, sa maksimalno angažovanih 13.54 MW u 2021. godini do 15.92 MW u 2023. godini.
"Oba kabla koja napajaju TS 35/10 kV Tivat su tipa XHP 48 240mm2 čije je maksimalno dozvoljeno trajno opterećenje 541 A, odnosno oko 32 MW, što znači da je jedan kabal i više nego dovoljan za pokrivanje potreba TS 35/10 kV Tivat i TS 35/10 kV Porto i u daljoj budućnosti. Drugi kabal se može koristiti po potrebi, a u standardnom uklopnom stanju je u paralelnom radu radi ostvarenja 'n-1' principa pouzdanosti. Međutim, obzirom na brojna oštećenja kablova usljed nemara trećih lica i brojnih izrađenih spojnica, ovi kablovi se ne smiju opteretiti ni sa približno maksimalnom dozvoljenom strujom. Trenutno podešenje zaštita na ovim vodovima (prekostrujna zaštita prvi stepen, odnosno zaštita od preopterećenja) iznosi 270 A, odnosno 300 A.
"Nije prvi put da ova kablovska trasa bude izložena nesavjesnim građanima, pa je nebrojeno puta ustanovljeno da je ugrožena projektovana pozicija kablovskog voda, nasipanjem i skidanjem zemljanog pokrivača na trasi voda, čak i potpunim otkrivanjem i na površinu vađenim kablovima, zbog čega je kompanija CEDIS u više navrata prijavljivala slučaj ugroženosti nadležnoj inspekciji (u prilogu fotografije br. 7,8,9).
"Slučaj od prije nekoliko godina, kada je zbog ugroženosti predmetnog kablovskog voda na KO Mrčevac i potrebe njegovog izmještanja, za što se dugo čekalo odobrenje za građenje od strane organa lokalne uprave opštine Tivat, dovoljno govori sa kakvim se objektivnim problemima naša kompanija suočava (u prilogu fotografija br. 10,11).
"Ovakve neželjene situacije koje dovode do prekida u snabdijevanju električnom energijom nijesu nikome u interesu, a posebno nijesu našoj kompaniji koja neprestano apeluje na visok stepen odgovornosti investitora u zoni izvođenja građevinskih radova, da se poštuje katastar podzemnih instalacija i da se u slučaju bilo kakvih nedoumica pozove nadležna služba, čiji se kontakt ostavlja investitoru, kako bi sve dileme na licu mjesta bile otklonjene. Takođe, apelujemo i na posebnu pozornost praćenja oznaka kablovske trase koja je vidno istaknuta, kao oznaka koja obavještava da je energetski kablovski vod položen u označenoj trasi (u prilogu fotografija br. 12).
"Upirati prstom na jednu adresu i tražiti krivca u našoj kompaniji, mislimo da nije korektno, kada svi zaposleni daju sve od sebe da se ovakvi problemi ne dešavaju, a operativne ekipe CEDIS-a čine nadljudske napore da ugroženu i napadnutu elektroenergetsku infrastrukturu dovedu u stanje pogonske spremnosti.
"Smatramo da u našoj zajednici sve nadležne instuitucije treba da daju svoj doprinos kako bi kompanija CEDIS nastavila da radi u interesu svojih korisnika, a preduslov je da se postojeća infrastruktura sačuva od nesavjesnih napada i da se nesmetano mogu realizovati investicioni projekti, čija realizacija nalazi na prepreke u vidu dugih procedura pribavljanja svih dozvola i saglasnosti.
Takođe, veoma su tendenciozne tvrdnje da se u Tivtu ne investira u distributivnu mrežu i da, kako kaže gospodin Petković: 'taj sistem datira od 1965. godine', pa je, navodi on, i laicima jasno da ne može da izdrži investicioni bum zadovolji nove potrebe Tivta.
"CEDIS je samo jedna karika u lancu, koji je potrebno da se u cjelosti poveže da bi se ispunili svi preduslovi za izgradnju jednog ee objekta. Pored CEDIS-a u sam proces su uključene nadležne institucije kao što su Opštine, Ministarstva, Uprava za nekretnine, Katastri, kao i pravna i fizička lica.
"U konačnom realizacija investicija u najvećoj mjeri zavisi od dinamike rješavanja imovinsko-pravnih odnosa, što je obično i najveći problem.
"Prilično su dugi i komplikovani procesi koji moraju biti sprovedeni kako bi se jedan energetski objekat izgradio i pustio pod napon, u skladu sa postojećim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata.
"Pored svih navedenih otežavajućih faktora, sa Opštinom Tivat je situacija duplo teža gdje je veoma otežana saradnju sa nadležnim institucijama u Tivtu. Dajemo par primjera ovoj tvdnji:
"- Dugo se čeka na izdavanje Urbanističko-tehničkih uslova tj Odluka o lokaciji (u prosjeku se čeka oko 6 mjesi na odgovor)
"- Dodatno se komlikuju procesi I u situacijama kada za tim nema potrebe. Navodim primjer primjene čl. 74 Zakona o planiranju prostora I izgradnji objekata gdje smo I nakon maratonskih prepiski primorani da umjesto UTU-a pribavljamo Odluke o lokaciji za izgradnju ee infrastructure I na taj način usložnjavamo proces gradnje
"- Imamo primjer da je za jedan objekat izdata građevinska dozvola, na upit CEDIS-a ista nije produžena od strane Opštine I na ponovno obraćanje za izdavanje građevinske dozvole dobili smo odgovor da dokumentacija nije ok iako su za istu predhodno izdali građevinsku dozvolu.
"Ali, i pored ovako otežanih okolnosti uspjeli smo da u predhodnom periodu (3 godine) investiciono uložimo u elektro energetsku infrastrukturu cca 283 700 eura. U toku su aktivnosti na 37 investicionih objekata vrijednosti cca 5M€. Posebno ističemo da smo sklopili Ugovor za izgradnju TS 35/10 kV Tri Krsta na Luštici, vrijednosti cca 1,5M€. U narednom periodu planiramo da pokrenemo aktivnosti na izgradnji TS 35/10 kV Tivat 3 sa uklapanjem u 10 kV I 35kV mrežu, kao i izgradnju 35kV podzemnog voda od planirane TS 35/10 kV Tivat 3 do Rasklopnog postrojenja Opatovo. Takođe se vrše analize mogućnosti zamjene dva transformatora od 8MVA sa dva transformatora od 12.5MVA u postojećoj TS 35/10 Tivat-Centar", navodi se u reagovanju.
Bonus video:
