Ministarstvo finansija planira da kroz kreditne pozajmice obezbijedi 180 miliona eura do kraja ove godine o čemu pregovara sa Svjetskom bankom (SB), a podršku za to zaduženje daće i Francuska razvojna agencija (AFD) i OPEC međunarodni fond.
To zaduženje je predviđeno ovogodišnjim budžetom, a novac bi se iskoristio za refinansiranje dugova i stvaranje fiskalne rezerve u narednoj godini.
Informacije o ovoj pozajmici su navedene u nacrtu Fiskalne strategije koja je na javnoj raspravi.
Vlada je proljetos pozajmila na međunarodnom tržištu koroz emisiju obveznica 687,76 miliona eura (750 miliona dolara), a u planu je i emisija obveznica na domaćem tržištu od 50 miliona.
Dug države će za godinu porasti 480 miliona
Sva ova zaduženja, kako se navodi u Nacrtu Fiskalne strategije uticaće na rast državnog duga u ovoj godini. Očekuje se povećanje državnog duga u apsolutnom iznosu u odnosu na kraj 2023. godine za oko 480 miliona eura. Ukupan državni dug (bez depozita), na kraju decembra prošle godine je bio 4,05 milijardi eura, a sa depozitima 3,9 milijardi.
“Kako je Zakonom o budžetu za 2024. godinu predviđena mogućnost za dodatnih 500 miliona eura zaduživanja na domaćem ili inostranom tržištu za potrebe refinansiranja duga i stvaranja fiskalne rezerve, u planu je zaključivanje zajma za razvojne politike (DPL – Development Policy Loan) sa SB. Zajam za razvojne politike odobrava se isključivo u slučaju ispunjavanja prethodnih kriterijuma vezanih za jačanje fiskalne održivosti i omogućavanje održivog i zelenog ekonomskog rasta kroz primjenu strukturnih reformi. Pregovara se o aranžmanu u iznosu do 160 miliona eura i to kroz dvije tranše od po 80 miliona eura u 2024. i 2025. godini. Za navedeni kreditni aranžman sa SB podršku će pružiti i AFD i OPEC međunarodni fond koji bi obezbjedili dodatna novac od po 50 miliona eura pojedinačno. Stoga, kroz ovaj vid aranžmana obezbjedilo bi se ukupno do 180 miliona u 2024. godini”, piše u Nacrtu fiskalne strategije.
Pojašnjeno je da je rast duga u toku 2024. godine uslovljen prvenstveno emisijom obveznica na međunarodnom finansijskom tržištu u iznosu od 750 miliona dolara (687,76 miliona eura), kao i planiranim zaduženjem po osnovu DPL kreditnog aranžmana u iznosu od 180 miliona eura i zaduženjem na domaćem tržištu u iznosu od 50 miliona eura.
“Dodatno, na rast duga uticaće i kreditno finansiranje razvojnih i infrastrukturnih projekata planiranih Zakonom o budžetu i Odlukom o zaduživanju za 2024. godinu u iznosu od oko 70 miliona eura. Istovremeno, projektovana je otplata duga, tokom 2024. godine, u ukupnom iznosu od oko 505 miliona eura”, navodi se u dokumentu.
U naredne tri godine pozajmiće se 2,73 milijardi
U Nacrtu strategije se navodi da je projektovani iznos depozita na kraju ove godine oko 264 miliona eura (bez zlata), koji će se koristiti za otplatu duga u 2025. godini, dok je iznos nedostajućeg novca za narednu godinu godinu projektovan na oko 11, milijardu eura i to za otplatu duga i finansiranje kapitalnog budžeta, predviđeno zaduživanje u 2025. godini iznosiće oko 900 miliona eura.
“U 2025. godini za otplatu duga iz prethodnog perioda potrebno je obezbijediti oko 830 miliona eura, od čega se najveći dio odnosi na isplatu obveznice iz 2018. godine, u iznosu od 500 miliona eura, kao i redovnu otplatu kredita, od kojih najveće obaveze se odnose na kredite kod Svjetske banke (PBG 1 i PBG 2) iz 2018. i 2020. godine, Exim Kina banke iz 2014. godine, Dojče banke iz 2023. godine i MMF-a za finansiranje budžeta usljed COVID-19 iz 2020. godine. U cilju obezbjeđivanja nedostajućeg novca za 2025. godinu, Ministarstvo finansija pregovora sa SB i o mogućnosti da se umjesto druge planirane tranše DPL-a u iznosu do 80 miliona eura, potencijalno dobije garancija SB zasnovana na razvojnoj politici (PBG - Policy based Guarantee) kojom će se obezbijediti osnova za kreditni aranžman u iznosu do 250 miliona eura u 2025. godini”, piše u dokumetu u kome se navodi da naredne godine očekuju povećanje duga u odnosu na kraj ove godine oko 228 miliona eura.
Na kraju naredne godine projektovan je iznos depozita od oko 65 miliona eura (bez zlata), koji bi se koristili za otplatu duga u 2026. godini. Iznos nedostajućih sredstava za 2026. godinu projektovan je na oko 614 miliona eura, i to za otplatu duga i većeg dijela kapitalnog budžeta, stoga je predviđeno zaduživanje u iznosu od 730 miliona eura.
“U 2026. godini za otplatu duga potrebno je obezbijediti oko 353 miliona eura, koji se u najvećem dijelu odnose na redovnu otplatu kredita kod Exim Kina banke iz 2014. godine, isplatu domaće obveznice iz 2019. godine, u iznosu od 50 miliona eura, redovnu otplatu kredita kod Svjetske banke (PBG 1 i PBG 2) iz 2018. i 2020. godine i Dojče banke iz 2023. godine. Međutim, u 2027. godini za otplatu duga iz prethodnog perioda potrebno je obezbijediti oko 972 miliona eura, od čega se najveći dio odnosi na isplatu obveznice iz 2020. godine, u iznosu od 750 miliona eura, redovnu otplatu kredita kod Exim Kina banke iz 2014. godine i kredita kod Svjetske banke (PBG 2) iz 2020. godine. Stoga, projektovano je obezbjeđivanje većeg iznosa depozita u 2026. godini u cilju rasterećenja potreba za zaduženjem u 2027. godini, odnosno stvaranja rezerve u iznosu od oko 181 milion eura”, piše u dokumentu u kome se navodi da se u 2026. u odnosu na godinu ranije projektuje povećanje duga za oko 515 miliona eura.
Sa projektovanim obezbjeđenjem depozita u 2026. godini, od oko 181 milion eura (bez zlata) i nedostajućim sredstavima za 2027. godinu od oko 1.247 milijarde eura, što se prvenstveno odnosi na otplatu obveznica od 750 miliona eura, u 2027. godini predviđeno je zaduživanje u iznosu od 1,1 milijardu eura.
“Tokom 2027. godine očekuje se povećanje državnog duga u apsolutnom iznosu u odnosu na kraj 2026. godine za oko 260 miliona eura”, piše u nacrtu Fiskalne strategije.
Za infrastrukturne i razvojne projekte 1,53 milijarde
U Nacrtu fiskalne strategije se navodi da na dinamiku rasta duga najveći uticaj imaju planirana zaduženja za razvojne i infrastrukturne projekte kroz kreditne aranžmane, poput projekata iz oblasti obrazovanja, zdravstva, odbrane, putne i željezničke infrastrukture, komunalne infrastrukture, energetike, digitalne infrastrukture, zaštitne životne sredine..
“Procjenjuje se da će u naredne tri godine državni dug u apsolutnom iznosu imati trend rasta, uzimajući u obzir da bi se većim zaduženjima obezbijeđivali i depoziti za svaku narednu godinu kako bi se djelimično ublažilo opterećenje budžeta kroz veću zaduženost na godišnjem nivou, posebno u godinama kao što su 2025. i 2027. kada i dospijevaju obveznice u iznosu od 500, odnosno 750 miliona eura”, piše u dokumentu.
Pojašnjeno je da će najveći uticaj na dinamiku rasta duga imati kreditna zaduženja za ulaganje u infrastrukturne i razvojne projekte koji su procijenjeni na oko 1,53 milijarde eura u periodu 2024-2027. godine.
Bonus video:
