Crna Gora je kolateralna žrtva pristupanja NATO-u, jer zbog situacije u Ukrajini i činjenice da su u fokusu Alijanse sada interne stvari, nije dobila poziv za članstvo, smatra profesorica zagrebačkog Fakulteta političkih nauka, Lidija Čehulić Vukadinović.
Trećeg dana seminara “Evroatlantizam – sigurna luka“, koji je okupio studente svih univerziteta Crne Gore i Fakulteta za državne i evropske studije, Čehulić Vukadinović je govorila je na temu „Proces integracije Zapadnog Balkana u NATO i EU - perspektive i iskustva“.
Čehulić Vukadinović smatra da je Crna Gora "kolateralna žrtva pristupanja NATO, jer je još 2008. godine trebalo da dobije akcioni plan za članstvo (MAP), što se nije desilo zbog tadašnje situacije u Gruziji”.
“Isto se desilo i na poslednjem Samitu u Velsu, kada je Crna Gora trebalo da dobije poziv, koji nije uslijedio zbog situacije u Ukrajini i činjenice da su, u fokusu NATO-a, sada interne stvari”, rekla je ona.
Govoreći o kriterijumima koje su post-socijalističke države morale dostići da bi postale članice EU i NATO, Čehulić Vukadinović je navela da su reforme i dostizanje kriterijuma neophodne zbog promjene mentalnog sklopa odnosno društvene svijesti.
Kako je saopšteno iz Vlade, ona je ukazala da u NATO i EU ne ulazi samo vlast ili Vlada, već društvo u cjelini, zbog čega je važno da svaki pojedinac razumije procese.
"Nivo javne podrške za članstvo u NATO u Crnoj Gori ne razlikuje se od nivoa podrške u drugim državama neposredno prije poziva za članstvo. Važno je informisanje građana kako bi razumijeli proces i zašto je važno biti član evroatlantske porodice naroda”, kazala je Čehulić Vukadinović.
Ona smatra da Evropska unija i NATO moraju biti proaktivniji i pokazati bolje razumijevanje aktuelne situacije, jer je u njihovom interesu da svaki novi kandidat bude što spremniji.
Čehulić Vukadinović je navela da svako „otvaranje vrata“ nameće podizanje ljestvice i teže kriterijume za članstvo.
“Svakom narednom kandidatu se nameću novi uslovi. Države bivše Jugoslavije, izuzev Slovenije, igubile su deset godina za reforme”, rekla je Čehulić-Vukadinović navodeći da je Slovenija prvo postala članica NATO, a potom EU.
Ona je dodala da je NATO savez država,i da se zato lakše postaje član, »dok je EU nadnacionalni savez i iziskuje sveobuhvatniju pripremu kandidata«.
"Prvo se postaje članica NATO, onda članica EU. Ulaskom u NATO država se ne odriče suvereniteta, kao kod EU, gdje se određeni dijelovi suvereniteta prenose na nadnacionalne organe EU”, naglasila je Čehulić Vukadinović.
Kako je dodala, članstvo u EU je »fino brušenje članstva u NATO, zaokruživanje reformi do kraja”.
Govoreći o neutralnosti Srbije, Čehulić Vukadinović je kazala da Srbija donošenjem deklaracije u Skupštini nije proglasila neutralnost, »jer bi u tom slučaju napustila i Partnerstvo za mir. Srbija nastavlja da sarađuje sa NATO-om”.
Profesor Milan Podunavac sa Humanističkih studija Univerziteta Donja Gorica govorio je o različitim vrstama uticaja na proces deparlamentarizacije nacionalnih političkih sistema.
On je istakao da savremeni konstrukt javnog upravljanja ima izrazito tehonokratski karakter, i da postoji demokratski deficit u evropskim društvima.
Prema njegovim riječima, posljednja faza kroz koju prolaze tranzicione zemlje na putu evropskih integracija, može se okarakterisati kao nestabilizovani sistem, koje karakteriše nepovjerenje u partijske sisteme, parlament i ostale ključne političke subjekte.
Ocjenjujući crnogorski politički sistem po obnovi nezavisnosti, Podunavac je kazao da pokazuje snažnu stabilnost.
Profesor Nebojša Vladislavljević sa Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Beogradu smatra da osim pozitivnih posljedica evropskih integracija, postoje i određeni izazovi.
"Kao što su tendencija dominacije izvršne vlasti nad ostalim granama vlasti, hiperprodukcija zakona koja ima za posljedicu nezadovoljavajuću javnu raspravu, nedovoljan nivo specijalizacije parlamentaraca, kao i nedovoljnost podzakonskih akata i propisa, koji ostavlja prostor za ad hok rješenja", naveo je on.
Boris Bastijančić sa Fakulteta pravnih nauka UDG objasnio je prirodu i karakter poslaničkih mandata, ali i posebno interesantnu vezu političkih partija i poslanika.
On je ocijenio da, u tom smislu, treba otkloniti prepreke koje bi omogućile građanima da budu nosioci suverenosti.
Nikoleta Tomović sa Humanističkih studija UDG, ocijenila je da utvrđivanja ravnoteže između komunitarnog i međuvladinog principa saradnje i nakon donošenja Lisabonskog ugovora predstavlja ključni izazov.
Bonus video:
