Direktori zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori su u ogromnom broju članovi Demokratske partije socijalista (DPS), u tri ustanove su na čelu članovi Socijaldemokratske partije (SDP), dok samo direktor Doma zdravlja u Danilovgradu Željko Barović zvanično nije član stranačkih organa ili stranke.
Upravljanje zdravstvenim ustanovama potpuno je partijski pokriveno, iako se u izvještajima Evropske komisije o napretku godinama ukazuje na problem politizacije državne uprave. Upoređivanjem imena direktora i spiskova partijskih organa uočljivo je da se na čelu zdravstvenih ustanova nalaze odbornici DPS-a, članovi opštinskih odbora i bivši poslanici.
Tako je direktor Doma zdravlja u Podgorici Nebojša Kavarić odbornik DPS-a u Skupštini Glavnog grada, a u prošlom sazivu parlamenta bio je i poslanik. On je na to mjesto došao sa direktorske funkcije u Domu zdravlja, da bi se na čelo te zdravstvene ustanove ponovo vratio nakon isteka poslaničkog mandata.
Kavarić tvrdi da da sebe doživljava kao čovjeka čije je kvalitete “neko prepoznao”, navodeći da može napraviti korelaciju između profesionalnog i političkog života".
"Ono što ruinira profesionalni i lični integritet je polovično obavljanje posla", tvrdi Kavarić pojašnjavajući da politički angažman ima smisla jedino ako dopunjava ono čime se dobro organizovan direktor zdravstvene ustanove bavi.
Upoređivanjem imena direktora i spiskova partijskih organa uočljivo je da se na čelu zdravstvenih ustanova nalaze odbornici DPS-a, članovi opštinskih odbora i bivši poslanici
Iako prema Zakonu o zdravstvenoj zaštiti, zdravstvenih ustanovama odbori direktora biraju direktore zdravstvenih ustanova, u praksi politika ima presudnu ulogu prilikom izbora. Zakonom je predviđeno da Vlada imenuje članove Odbora direktora, u kojima se nalaze dva zaposlena i po jedan predstavnik osnivača, lokalne samouprave i istaknuti naučnik i stručnjak koji doprinose razvoju zdravstvene djelatnosti.
To u praksi znači da je uz predstavnike osnivača i lokalne samouprave, koji su iz vladajuće koalicije, dovoljan jedan zaposleni da bi progurao partijski kadar na mjesto direktora.
Poslanik Pozitivne Crne Gore Srđan Perić upozorava da su takvi direktori obavezni partiji koja ih je „progurala“. Direktori izabrani po partijskom ključu, smatra on, gotovo da ignorišu zakonom uspostavljen sistem upravljanja unutar zdravstvenog sistema, čak i samog ministra.
„Oni od institucije kojom rukovode prave svojevrstan sistem unutar sistema koji je po pravilu veoma zatvoren i centralizovan. Kada nastanu konkretni problemi koji se ne mogu sakriti od javnosti dobijemo partijsku solidarnost koja rezultira zataškavanjem ili to rivalski klan unutar vladajuće stranke shvati kao priliku da nečiju smjenu iskoristi za promovisanje svog kadra“, ističe Perić, član parlamentarnog odbora za zdravstvo, rad i socijalno staranje.
Ističući da politizacija nije samo problem u zdravstvenom sistemu, Boris Marić iz Centra za građansko obrazovanje podsjeća da Brisel godinama traži profesionalizaciju državne uprave i javnih ustanova. Partijski kadrovi su, tvrdi on, prisutni i u državnoj administraciji i u obrazovnom sistemu što otvara prostor za političku korupciju.
„Na čelu zdravstvenih ustanova nalaze se partijski provjereni kadrovi ili kadrovi od značajnog povjerenja vrhu vladajuće strukture. Isto je sa obrazovnim ustanovama, Univerzitetom i drugim državnim organima i institucijama koje bi pri izboru menadžmenta trebale da se rukovode stručnim i profesionalnim kvalitetima“, ističe Marić.
Profesionalci teško stižu do funkcije bez partijske knjižice
Marić pojašnjava da je upravljanje ustanovama partijama važno jer tako u njima kontrolišu zapošljavanje, javne nabavke i nagrađivanje zaposlenih. On upozorava da takav sistem ponašanja stvara negativnu praksu.
Ističući da politizacija nije samo problem u zdravstvenom sistemu, Boris Marić iz Centra za građansko obrazovanje podsjeća da Brisel godinama traži profesionalizaciju državne uprave i javnih ustanova. Partijski kadrovi su, tvrdi on, prisutni i u državnoj administraciji i u obrazovnom sistemu što otvara prostor za političku korupciju
“Sigurno nećete doći u poziciju da rukovodite nekim dijelom zdravstvenog sistema, ma koliko imali prepoznatljive ideje, sposobnosti i profesionalan pristup poslu, ako nijeste partijski afirmisani i pouzdani”, tvrdi on.
Srđan Perić ističe da je Pozitivna podnijela amandman na predlog Zakona o zdravstvenoj zaštitu, koji predviđa da se direktori zdrastvenih ustanova čiji je osnivač država imenuju na osnovu javnog konkursa i podnesenog programa.
“Najveći izazov tek slijedi, jer će proces eliminisanja političkog uticaja u procesu kadriranja u zdravstvu naići na veliki otpor unutar vladajuće koalicije. Smatramo da uz stalan pritisak javnosti i političku volju može da se osujeti ova izuzetno štetna pojava”, smatra on.
Domove zdravlja vode supruge i braća funkcionera DPS-a
Direktorica beranskog Doma zdravlja Zuhra Hadrović, čiji je suprug Fahrudin bivši poslanik DPS-a i predsjednik UO Fonda za zdravstveno osiguranje, tvrdi da je njena porodica opredijeljena za DPS ali da ona nije politički aktivna i da posao radi profesionalno.
Direktor rožajskog Doma zdravlja Hajran Kalač, brat bivšeg gradonačelnika, nije želio da komentariše da li politička angažovanost utiče na rad u toj ustanovi.
Bonus video:
