Crna Gora mora nastaviti da uspostavlja trajan proces decentralizacije državnih institucija, odnosno svih vidova političke i ekonomske moći, pa tako i sistem borbe protiv korupcije mora obuhvatiti sve nivoe, poručio je šef Delegacije Evropske unije (EU) u Podgorici, Mitja Drobnič.On je, na nacionalnoj konferenciji koju Centar za građansko obrazovanje (CGO) organizuje u okviru projekta »Korupcija na lokalnom nivou – nulta tolerancija«, kazao da EU podržava ojačan civilni sektor, kao ključnu komponentu bilo kog demokratskog sistema koji podstiče politiku odgovornosti i društvenu koheziju. Prema njegovim riječima, Crna Gora je već pionir učešća civilnog sektora u procesu pregovora sa Unijom."Proces pregovora Crne Gore sa EU doprinosi mijenjanju crnogorskog društva kroz usvajanje evropskih vrijednosti i na njima zasnovanih standarda. Jedna od najznačajnijih vrijednosti koju taj proces unosi je javnost rada državnih organa", rekao je Drobnič.Kako je kazao, transparentnost je ključna pretpostavka u uspostavljanju sistema odgovornosti, izgradnje povjerenja građana u državne institucije i procedure koje sprovode. On smatra da će transparentna javna uprava biti mnogo bliža i dostupnija građanima i zato je, kaže on, bez snažnog razvoja lokalnih samouprava koje imaju demokratsku i ekonomsku samoodrživost, teško zamisliti funkcionalnost demokratije u državi."Neophodno je, ali ne i dovoljno, da Crna Gora ima demokratske i fer izbore. Osim demokratskih izbora, kao osnov funkcionalnosti demokratije Crna Gora mora nastaviti da uspostavlja trajan proces decentralizacije državnih institucija, što znači decentralizaciju svih vidova političke i ekonomske moći",, rekao je Drobnič.Prema njegovim riječima, i sistem borbe protiv korupcije mora obuhvatiti sve nivoe, od vrha države, do svake jedinice lokalne samouprave pojedinačno, koje su građanima najbliže i u kojima se donose za njih najdirektnije odluke. Na lokalnom nivou je, naveo je Drobnič, prioritetno potrebno graditi preventivne mehanizme koji omogućavaju rano otkrivanje korupcije i koruptivnih ponašanja.
"Crna Gora još radi na kreiranju efikasnog sistema borbe protiv korupcije. Institucionalni okvir je u fazi uspostavljanja, a pokrenuti postupci ne predstavljaju dovoljan osnov za potreban napredak u ovoj izuzetno važnoj oblasti za vladavinu prava", kazao je on. Drobnič je dodao da EU na to ukazuje i u izvještajima o napretku. "Zanimljivo je da se jedan broj postupaka u cilju borbe protiv korupcije vodi protiv lokalnih funkcionera, što potvrđuje značaj uspostavljanja efikasnijeg sistema kontrole rada lokalnih uprava", rekao je on. Drobnič je poručio da je važna saradnja lokalnih i centralnih organa u uspostavljanju sistema kontrole javnih nabavki, urbanizma, javno-privatnog partnerstva, zapošljavanja, ali i podsjećanja na rad lokalnih parlamenata i procesuiranje političke korupcije.
Uljarević: VDT neshvatljivo inertan Izvršna direktorka CGO Daliborka Uljarević rekla je da ovakvi projekti doprinose u lociranju, analiziranju i nuđenju rješenja za efikasnu i efektivnu borbu protiv korupcije na svim nivoima. Ona je skrenula pažnju na političku korupciju, navodeći da na lokalnom nivou ima najbanalnije pojavne oblike, u vidu prodaje i kupovine mandata za ostvarivanje političke prevlasti. "Sklonost da se trgovinom mandata mijenja izborna volja neminovno upućuje na dalje produbljivanje koruptivnog ponašanja radi pribavljanja ličnog ili interesa grupe na štetu javnog interesa"."Ovaj sistem može i mora biti visokokontrolisan, sa izraženom političkom voljom da se lokalnim parlamentima omogući puna kontrolna uloga, a ne kao što je to slučaj danas gdje ti parlamenti često nemaju snage ili ne koriste ovlašćenja da bi kontrolisali izvršne organe koje vode predsjednici opština i gradonačelnici", rekla je Uljarević.Prema njenim riječima, akcioni planovi za borbu protiv korupcije na lokalnom nivou imaju brojne nedostatke, a neki od njih se vežu upravo za ove visokorizične oblasti."Urbanizam, zapošljavanje, javne nabavke, javno privatno partnerstvo ili ne postoje kao rizične oblasti ili su površno tretirane. Ne ulazi se u uzroke rizika koruptivnog ponašanja, već se prati obrazac urađen u resornom Ministarstvu unutrašnjih poslova, bez uvažavanja specifičnosti opština", kazala je Uljarević.Ona je ukazala na trenutno dvije najznačajnije institucije za borbu protiv korupcije – Državnu revizorsku instituciju i Vrhovno državno tužilaštvo. DRI, kako je rekla, predstavlja instituciju koja svojim nalazima otkriva istinu o karakteru vršenja vlasti, stvara osnovu za moguće postupke pred pravosudnim organima, iako bi mogla svoja ovlašćenja i šire koristiti."VDT je anesteziran, neshvatljivo inertan. I postupci za koje je podignuta optužnica su uglavnom proizvod krivičnih prijava nevladinih organizacija, medija, pojedinaca, a ne proaktivnog djelovanja Tužilaštva", navela je Uljarević.Prema njenim riječima, sistem borbe protiv korupcije mora imati jakog VDT-a, jer VDT daje pečat borbi protiv korupcije, "a danas je taj pečat obojen neprimjerenim političkim pritiskom, nedostatkom integriteta, stručnosti i hrabrosti, što ozbiljno ograničava borbu protiv korupcije u Crnoj Gori".
Muk: Brojni su problemi lokalnih samoupravaPredsjednik Upravnog odbora Instituta Alternativa Stevo Muk, rekao je da, pored problema slabih ovlašćenja i istovremeno slabih kapaciteta, lokalne samouprave se suočavaju i sa brojnim drugim problemima."Sve lokalne samouprave koje su obuhvaćene istraživanjem u okviru ovog projekta imaju značajna odstupanja u odnosu na visinu planiranih i realizovanih javnih nabavki. Ni u jednoj lokalnoj samoupravi izradi plana javnih nabavki ne prethodi analiza tržišta i procjena stvarnih potreba opština", kazao je on. Prema riječima Muka, kapaciteti lokalnih samouprava za sprovođenje postupaka javnih nabavki su ograničeni, a opštine nerijetko krše Zakon o javnim nabavkama kada je u pitanju korišćenje određenih procedura."Lokalne samouprave u Crnoj Gori su nespremne za javno-privatno partnerstvo, a sprovođenje koncesione politike na nacionalnom nivou, odnosno velika dugovanja koncesionara, negativno se održava i na budžete opština. Dodatno ograničenje predstavlja i nedovoljna transparentnost rada lokalnih samouprava", poručio je Muk. Direktorka Uprave za antikorupcijsku inicijativu, Vesna Ratković, rekla je da je jačanje sprovođenja antikorupcijskih politika na lokalnom nivou, kao i povećanje svijesti građana o važnosti antikorupcijskih mehanizama i postupaka u 14 crnogorskih opština, izuzetno važno za unaprijeđenje efikasnosti rada i integriteta lokalne samouprave, ali i za povoljniju percepciju građana o lokalnoj samoupravi. Prema poslednjem istraživanju Upoznatost sa radom Uprave za antikorupcijsku inicijativu i stavovi javnosti o pitanju korupcije, kako je rekla, 7,1 odsto građana je smatralo da korupcije ima u opštinskim službama, što ih je svrstalo tek na šesto mjesto po prisutnosti korupcije."Međutim, ovaj rezultat sigurno treba da bude još povoljniji i da govori o zadovoljstvu građana ostvarivanjem njihovih prava i obaveza kod organa lokalane samouprave", navela je Ratković.Ona je saopštila da su, u okviru nprojekta, organizovani konsultativni treninzi u 14 opština, panel diskusije, praćena realizacija lokalnih akcionih planova i urađene studije politika na teme prepoznate kao najriskantnije za pojavu i razvoj korupcije na lokalnom nivou.
Bonus video:
