Opozicija mora insistirati na održavanju lokalnih izbora u jednom danu, jer se vladajućoj koaliciji time smanjuje mogućnost zloupotrebe državnog aparata za izbornu kampanju. U opozicionim partijama smatraju da bi to omogućilo lakšu kontrolu izbornog procesa, dok u civilnom sektoru ističu da treba biti pažljiv sa uvođenjem novih pravila u izborno zakonodavstvo.
Generalni sekretar Socijaldemokratske partije (SDP) Ivan Vujović smatra da bi održavanje lokalnih izbora u jednom danu trebalo da bude jedan od važnijih zahtjeva opozicije u okviru pregovora o izbornim reformama.
Ističući da sa Crna Gora nalazi u stanju permantnog izbornog procesa, Vujović je kazao da to sprečava normalno funkcionisanje političkog sistema “jer su partije praktično stalno u izbornoj kampanji”.
“Umjesto da se u relativno dugom međuizbornom periodu bave problemima građana, partije se više bave same sobom i sopstvenim rejtingom. Stalni izbori omogućavaju vladajućim partijama da maksimalizuju učinak svog klijentelističkog sistema i raznih izbornih manipulacija najupečatljivije iskazanih kroz afere ‘Snimak’ i ‘Koverta’“, tvrdi Vujović.
Odlukom o formiranju Odbora za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, između ostalog, predviđeno je da to skupštinsko tijelo raspravlja o rješenju prema kojem bi se lokalni izbori u svim opštinama održali istog dana. Opozicija je krajem prošle godine tražila da predsjednički i lokalni izbori u 12 opština budu održani istog dana, ali je tadašnji predsjednik države Filip Vujanović to odbio navodeći da nema razloga za spajanje izbora. Nakon odbijanja zahtjeva opozicije, lokalni izbori u Ulcinju i Beranama održani su u februaru, predsjednički u aprilu, dok su izbori u 12 opština održani u maju.
Evropska komisija (EK) je u izvještaju o napretku upozorila da se lokalni izbori i dalje ne odvijaju istog dana u cijeloj zemlju, već u kontinuitetu.
“To posmatranje izbora čini komplikovanim, čime se ostavlja dovoljno prostora za tvrdnje o nepravilnostima koje se ne mogu nezavisno ocijeniti“, navodi se u izvještaju EK.
Izvršni direktor Centra za demokratsku tranziciju (CDT) Dragan Koprivica smatra da postoji mogućnost za dogovor o istovremenom održavanju lokalnih izbora.
“Dva su osnovna principa za moguće rješenje. Prvi bi bio politički dogovor, utvrđivanje jedinstvenog datuma i potpisivanje neke vrste deklarativnog dokumenta nakon čega bi odbornici u svim opštinama u Crnoj Gori dobrovoljno sebi skratili mandat. Drugi način su potencijalne intervencije u zakonodavstvu – fiksiranje termina parlamentarnih, lokalnih izbora u izbornom zakonu ili zakonodavna intervencija u nekom drugom zakonu i skraćenje mandata svim skupštinama opština“, kazao je Koprivica i istakao da bi zakonodavne intervencije morale biti pažljivo analizirane.
“One mogu voditi i ukidanju mogućnosti vanrednih izbora. Takođe, u slučaju ovih intervencija bi se moralo veoma voditi računa o principima samostalnosti lokalnih uprava i njihovom pravu na donošenje odluka“, tvrdi on.
Odbor bi nakon ulaska predstavnika Demokrata trebalo da nastavi sa radom u septembru, a sredina novembra je rok do kada to parlamentarno tijelo treba da dostavi Skupštini izmijenjene izborne zakone. Izborno zakonodavstvo mora biti izmijenjeno do kraja godine, jer se 2020. održavaju redovni parlamentarni izbori. U odboru zasada opoziciju predstavljaju samo Demokrate i samostalni poslanik Neđeljko Rudović, dok je Demokratski front (DF) zamrznuo rad u tom skupštinskom tijelu, a SDP se još nije izjašnjavao.
Generalni sekretar Demokrata Boris Bogdanović podsjeća da je zahtjev za istovremenim održavanjem lokalnih izbora dio tzv. Briselskog plana koji su predložili lideri Demokrata i pokreta URA sa evropskim zvaničnicima. On smatra da to rješenje mora biti uvedeno u izborne zakone.
“Ne samo da je realno da dio izbornog zakonodavstva bude i odredba o održavanju lokalnih izbora u jednom danu, već je uslov svih uslova, kako nam se ne bi ponovilo sprovođenje izbornog procesa u svakoj od lokalnih samouprava ponaosob. Dosadašnje rješenje omogućavalo je DPS-u da na mali dio biračkog tijela na lokalnom nivou sruči kompletnu svoju izbornu mašineriju, zajedno sa svim državnim resursima i golom silom, pravnim nasiljem i ogromnim finansijskim sredstvima iz crnih fondova“.
Vujović: DPS koristi mašineriju po opštinama
Vujović upozorava da vladajuća koalicija koristi državni aparat tokom izborne kampanje za lokalne izbore, kada se u opštine šalju ministri koji obećavaju ulaganja. Istovremenim održavanjem izbora, smatra on, taj pritisak bi se ublažio.
“Svima je jasno da na lokalnim izborima u jednoj ili dvije opštine mehanizmi zloupotreba kroz koncentraciju državnih i svih drugih resursa imaju za vlast dodatne efekte. EK u svom izvještaju, upravo svjesna ovakve nedemokratske prakse u režiji vlasti, naglašava da sve to dodatno onemogućava efikasnu međunarodnu kontrolu izbora zbog čega imamo toliko i tvrdnji i dokaza o izbornim zloupotrebama“.
Bogdanović: Vlast ne mari za zakone
Podsjećajući na smjenu vlasti u Kotoru, Bogdanović je istakao da je “preuzimanje vlasti pajserima i kupovinom odbornika pokazalo da zakoni u Crnoj Gori boba ne vrijede”.
“Možete imati najsavršenije zakonodavstvo u Evropi, ali ako imate najkriminalniju i najkorumpiraniju vlast na tlu Evrope, onda bez dosljedne i oštre reakcije opozicije i činilaca međunarodne zajednice, svaki izbori gube smisao“.
Bonus video:
