Opozicija mora pripremiti alternativni plan ukoliko Demokratska partija socijalista (DPS) nastavi da odbija formiranje tehničke vlade koja bi pratila sprovođenje izbornog zakonodavstva. Odlaganjem razgovora opozicionih lidera o modelima pritiska na vlast, vladajuća koalicija dobija prostor za odlaganje pregovora o rješavanju političke krize u državi.
Izvršni direktor Centra za građanske slobode (CGS) Boris Marić ističe da opozicija mora imati strategiju za zajedničko delovanje, ukoliko želi da natjera vlast na pregovore.
“Opozicija bi proces trebalo da vrati na nivo unutaropozicionih pregovora, gdje bi se prvo uradila analiza stanja, iznijeli jasni stavovi svih subjekata, pa odredila moguća zajednička platforma za pregovore sa DPS-om. Naravno, morali bi imati i alternativni plan u slučaju neuspjeha pregovora”, kazao je Marić.
Formiranje tehničke vlade je od februara postavljeno kao jedan od uslova opozicije da učestvuje u izbornim reformama. Nakon što su se predstavnici dijela opozicije vratili u Odbor za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, nastavak izbornih reformi uslovljen je početkom dijaloga o tehničkoj vladi do 22. oktobra. Predsjednik Odbora Branimir Gvozdenović je prošle nedjelje kazao da je za vladajuću koaliciju neprihvatljiva ideja o formiranju tehničke vlade, aludirajući na opozicioni Sporazum o budućnosti kojim je predviđeno da po trećinu vlade građanskog jedinstva čine vlast, opozicija i nezavisni eksperti. Nakon što je Gvozdenović pojasnio da će na Odboru razmatrati svaki predlog opozicije, samostalni poslanik Neđeljko Rudović kazao je da će tom skupštinskom tijelu biti dostavljen predlog o formiranju tehničke vlade. Izvršni direktor Centra za političku edukaciju Dragiša Janjušević smatra da opozicija mora odgovoriti na odbijanja DPS-a da počne pregovore.
“Opozicija bi morala da ima jedinstvenu platformu ili strategiju u kojoj bi bio minimum zajedničkog interesa ili konsenzusa ukoliko nema tehničke vlade, jer očigledno je da DPS vuče sve poteze na račun nejedinstva opozicije. Još je očiglednije da će, ukoliko ne bude tehničke vladekao garanta implementacije reformisanog izbornog zakonodavstva, sve reforme ostati samo na papiru”, kazao je Janjušević.
Zbog odbijanja DPS-a da pregovara o tehničkoj vladi, Demokratski front i predstavnici koalicije “Da svako ima” odbili su da učestvuju u izbornim reformama, dok su Demokrate najavile da neće glasati za izmjene zakona ako se ne dogovori model za implementaciju iza koga će stati opozicija. Poslanik Socijaldemokratske partije (SDP) Raško Konjević najavio da će priustvovati sjednicama Odbora, ali da neće u njima učestvovati, dok je predsjednik pokreta URA Dritan Abazović pozvao opoziciju da pripremi alternativno djelovanje ukoliko ne bude tehnčke vlade. Predstavnici vladajuće koalicije su, u međuvremenu, ponovili da vlada može biti formirana samo nakon izbora i da neće prihvatiti uslovljavanja. Janjušević upozorava da DPS koristi opozicionu razjedinjenost.
“Upravo na toj razjedinjenosti DPS će obesmišljavati koncept bojkota narednih izbora. Ukoliko jedan od najjačih opozicionih subjekata odustane od bojkota na izbore će izaći svi. Da ima opozicionog jedinstva u odgovorima na aktuelni politički trenutak, DPS bi pažljivo vukao poteze upravo zbog bojazni od bojkota izbora. Brisel i Vašington bi sigurno imali proaktivniju ulogu u rješavanju ove krize”, tvrdi Janjušević.
Vlast izbjegava pritisak stranaca
Janjušević smatra da DPS pokušava da dobije na vremenu i pored eventualnih upozorenja stranih partnera.
“Sigurno je da je DPS dobio upozorenje sa međunarodnih adresa da mora doći do formiranja tehničke vlade, ali ukoliko postoji velika netrpeljivost i nejedinstvo opozicije, ako su se ugasili građanski protesti, onda je DPS u situaciji da igra na dobijanju vremena. To znači da će pokušati da izbjegne formiranje tehničke vlade ili ako baš mora to će realizujovati u poslednjem trenutku kao u slučaju vlade izbornog jedinstva”, kazao je on.
Vlada izbornog jedinstva formirana je 2016. a u njoj su predstavnici opozicije pokrivali četiri ministarstva. Nakon pola godine koalicija predvođena DPS-om formirala je vlast dok su izbori održani u sjenci afere “državni udar”.
Treba kontrolisati i državne institucije
Marić ističe da tehnička vlada sama po sebi nije dovoljna za stvaranje fer izbornih uslova. On smatra da opozicija mora da se fokusira i na kontrolu državnih institucija uključenih u izborni proces.
“Veliku pažnju i jasan pristup treba usmjeriti na prečišćavanje biračkog spiska, kao i na poziciju Državne izborne komisije (DIK), Agencije za sprečavanje korupcije (ASK), RTCG, Tužilaštva i Uprave policije. Opozicija mora naći načina da udruži snage ako želi da bude konkurentna DPS. U društvu postoji potencijal za promjene, ali za iskorišćavanje tog potencijala potrebna je snaga. Opozicija je može imati samo u udruženoj akciji, dok isparčana opozicija ima problem konkurentnosti. To DPS stavlja u mnogo povoljniji položaj i pored trajuće društveno-političke krize i lošeg ekonomskog stanja”, tvrdi Marić.
Bonus video:
