Demokratska partija socijalista (DPS) neće odustati od političke zloupotrebe državnih resursa i pored načelnog zalaganja za reformu izbornog zakonodavstva, tvrde u dijelu civilnog sektora i opozicije.
Uoči stranačkog kongresa, DPS je predložio listu kandidata za nove članove Glavnog odbora (GO) među kojima je značajan broj direktora javnih preduzeća, kao i opštinskih i državnih funkcionera. Sagovornici “Vijesti” smatraju da će to dodatno ugroziti pregovore o jačanju povjerenja u izborni proces.
Predsjednik Upravnog odbora Centra za monitoring (CeMI) Zlatko Vujović upozorava da je DPS partija koja je snažno srasla sa institucijama.
“Korišćenje državnih resursa u funkciji sticanja prednosti u odnosu na ostale partije na izborima je snažno rašireno kod DPS-a i njegovih koalicionih partnera. Stoga i ne čudi da se veliki broj ljudi na čelnim pozicijama u javnim preduzećima, javnim ustanovama našao na poziciji kandidata za izbor članova GO. Zloupotreba državnih resursa na nacionalnom, ali i u rijetkim opštinama u kojima je opozicija na vlasti postala je dio kulture upravljanja. Partije koje su na vlasti smatraju da im institucije pripadaju. Nažalost, to će još dugo biti naša svakodnevica”, tvrdi Vujović.
Iako prema Statutu DPS mjesto u GO po funkciji dobijaju poslanici, ministri, predsjednici opštinskih odbora i gradonačelnici, za članstvo u tom stranačkom organu kandidovani su i brojni drugi državni i lokalni funkcioneri. Na spisku nema bivših gradonačelnika Podgorice Miomira Mugoše i Slavoljuba Stijepovića, protiv kojih je u toku krivični, odnosno istražni postupak.
Na listi kandidata su se, između ostalog, našli direktor Privredne komore Vlastimir Golubović, direktorka Fonda za obeštećenje Đorđina Lakić, pomoćnica ministra prosvjete Arijana Nikolić Vučinić, kao i izvršni direktor EPCG Igor Noveljić.
Za članove GO predloženi su i direktorka podgoričkog Centra za socijalni rad Ana Stijepović, predsjednik Investiciono-razvojnog fonda (IRF) Zoran Vukčević, izvršna direktorica Instituta Igalo Gordana Rajović, direktorica Centra za kulturu u Kolašinu Dragica Ilinčić kao i direktor JU “Dom starih” u Risnu Srđan Dragomanović.
Kandidovani su i direktor Doma zdravlja u Kotoru Igor Kumburović, direktor nikšićke bolnice Ilija Ašanin, načelnica u nikšićkom Zavodu za zapošljavanje Rajka Radonjić, direktorica bolnice u Brezoviku Gordana Reljić, direktor Uprave za saobraćaj Savo Parača, direktor Agencije za civilno vazduhoplovstvo Dragan Đurović, direktor Uprave za imovinu Blažo Šaranović, glavni izvršni direktor Hipotekarne banke Esad Zaimović.
Za članove GO su, između ostalih, predloženi i direktor Poreske uprave Miomir M. Mugoša, direktor CNP-a Željko Sošić, direktor Urgentnog centra Nermin Abdić, direktor JP Čistoća Andrija Čađenović, direktorica podgoričke Gimnazije Zoja Bojanić Lalović kao i direktor JP Deponije Arsenije Boljević, direktor Regionalnog vodovoda Goran Jevrić, Morskog dobra Predrag Jelušić.
Poslanik Demokratskog fronta (DF) Branka Bošnjak upozorava da preplitanje partijskih i radnih obaveza samo potvđuje da je crnogorsko društvo oboljelo od okoštale partitokratije.
“Svi ti direktori nijesu na pozicijama zahvaljujući svojim referancama i stručnosti, već isključivo po partijskoj direktivi. Svako grabi dio kolača vlasti. Nekom zapadne veći, nekom manji, a sve po partijskim zaslugama. A onda se ponašaju kao silan paša u svom ataru i ucjenjuju zaposlene da glasaju DPS kako bi šefu pokazali lojalnost i kako bi se održali na ničim zasluženinim pozicijama”, tvrdi Bošnjak i ističe da je zadatak članova GO da sprovode partijske direktive u državnoj administraciji.
“Zato su i predloženi u novi GO. Poslije svih ovih afera trebaće im mnogo takvih koji će zloupotrebom položaja, zastrašivanjem i ucjenama uticati na podređene da daju glas DPS. U aferi “Snimak” su nazvani autističnim svi oni rukovodioci koji nijesu htjeli da utiču na zaposlene. Tako da oni nijesu slučajno u GO, jer će morati da poslije izbora podnose raport. Manje je bitno kako posluje preduzeće, bitniji je broj plusića kojim se markiraju njihovi glasači”, tvrdi Bošnjak.
Na preplitanje državnih i partijskih interesa upozorila je posmatračka misija OEBS-a, koja je u konačnom izvještaju o predsjedničkim izborima prošle godine ukazala da je predsjednik DPS-a i aktuelni šef države Milo Đukanović tokom kampanje imao institucionalnu prednost.
U izvještaju Evropske komisije (EK) o napretku za 2019. se navodi da nije bilo političkih i sudskih pomaka u vezi sa nezakonitim korišćenjem javnih fondova za potrebe političkih partija.
Predstavnici vladajuće koalicije i dijela opozicije u Odboru za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, između ostalog, razmatraju na koji način da spriječe zloupotrebe državnih resursa u partijske svrhe. Kako bi vratili povjerenje u izborni proces, opozicija insistira na kažnjavanju funkcionera koji poziciju u državnoj administraciji koriste za prikupljanje glasova.
Član Odbora iz Demokrata Momo Koprivica upozorava da su institucije “kolonije funkcionera DPS-a u kojima je partijska knjižica glavni kriterijum”. On tvrdi da funkcioneri vladajuće koalicije u državnim institucijama sprovode partijsku politiku, posebno u izbornom periodu.
“Preko partijskih namještenika na javnim funkcijama, DPS kontroliše zaposlene u javnom sektoru i sprovodi pritisak od skupljanja potpisa za izbornu listu, regrutovanja za partijske skupove, pa do samog glasanja. Ti javni funkcioneri primaju i sprovode direktive opštinskih odbora DPS-a o tome koga će zaposliti ili kratkoročno angažovati”, kazao je Koprivica.
Zakoni i sada postoje, ali se ne sprovode
Vujović smatra da izborne reforme neće smanjiti zloupotrebe državnih resursa u izbornoj kampanji. “Proces izbornih reformi teče prilično sporo, i nažalost na netransparentan način. Očigledno da to odgovara mnogim akterima tog procesa. Nijesam optimista da će eventualne zakonodavne reforme uticati na manji nivo zloupotreba državnih resursa. Nedjelotvornost u tom sektoru je više problem izostanka spremnosti državnih institucija da se uhvate u koštac nego loših zakonskih rješenja. Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK) i državnom tužilaštvu i danas stoji dovoljno mehanizama da se uhvate u koštac sa ovim problemima. To se nažalost ipak ne dešava”, tvrdi Vujović.
Tokom kampanje direktori aktivniji
Koprivica je podsjetio da je od 2016. do 2018. godine u izbornim kampanjama sklopljeno 8.921 kratkoročnih ugovora u institucijama i javnom sektoru, od čega je u kampanji za predsjedničke izbore oko 3100.
“Tada su se partijski funkcioneri najintenzivnije dokazivali svom šefu i to o trošku građana. Upravo zato su Demokrate predložile set rješenja kako da se stane na put partijskom zapošljavanju, počev od izmjena u Zakonu o državnim službenicima i namještenicima, Zakona o sprečavanju korupcije, te Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja. Neophodno je i da se izgrade mehanizmi za snažnu kontrolu i za oduzimanje imovinske koristi stečene putem povreda zakona”, tvrdi on.
Bonus video:
