Iako su rezultati lokalnih lista i inicijativa dobri za dalju konsolidaciju demokratije, na budućnost političkih procesa u lokalnim zajednicama i dalje će mnogo više uticati političke centrale iz Podgorice, poručio je direktor Društva za istraživanje politike i političke teorije Vladimir Pavićević.
On je time komentarisao dobre rezultate građanskih inicijativa na lokalnim izborima u Boki, koje ukazuju na nove tendencije u političkom prostoru. Fenomen snaženja lokalnih političkih grupacija sagovornik posmatra kao još jednu formu kroz koju se, kaže, vidi velika zainteresovanost građana za politiku.
„Građani Crne Gore tradicionalno su veoma zainteresovani za politiku. Očigledno je da kod jednog broja njih imamo pojavu izraženog političkog aktivizma na lokalu. Kad uporedimo broj i uspješnost tih inicijativa s rezultatima partija koje djeluju na nivou države, ove druge su, ipak, dominantne. Takvo stanje nije stvar političke logike, već je posljedica definisanog izbornog i političkog sistema, navika....“, kazao je Pavićević za „Vijesti“.
Najveće iznenađenje na nedavno održanim lokalnim izborima u Herceg Novom priredila je Novska lista, koja je „porasla“ za oko 2.000 glasova u odnosu na izbore iz 2017. godine, pa će u lokalnom parlamentu imati sedam odbornika, četiri više nego u proteklom sazivu.
Pavićević smatra da je Novska najveći pobjednik izbora i da je njihov rezultat utoliko zanimljiviji zbog činjenice što nisu novajlije u politici.
„Oni su prethodno učestvovali u nekoliko izbornih ciklusa. U prethodnom mandatu bili su u vlasti, i građani su ovog puta ocjenjivali kako su se oni ponašali dok su bili tu. I evo, rezultat je jasan – građani su ih nagradili ne zato što su novi lokalni pokret, već zbog toga što su očigledno zadovoljni njihovim djelovanjem u prethodne četiri godine“, navodi naš sagovornik.
Odbornik i član Predsjedništva Novske liste, Jovan Subotić, kaže da je zasićenje građana postojećim partijama bilo razlog osnivanja te liste 2012. godine.
„Velike partije s centralama u Podgorici jednostavno ne odrađuju ono što je za nas na lokalu bitno, pa smo formirali alternativu. Novska je vremenom ojačavala svoje redove i došlo se do dobitne kombinacije – da budemo kontrola onog što se radi u gradu, ali i da usmjeravamo politike na državnom nivou da djeluju ka lokalnim samoupravama“, kazao je on „Vijestima“.
Subotić ističe da su do odličnog rezultata u Novom došli strpljivim radom.
„U vlast smo ušli nakon pet godina postojanja. Potpuno smo se posvetili građanima i činjenici da lokalna samouprava treba da bude njihov servis. Ušli smo među građane, notirali njihove probleme, radili s njima, ulagali napore da se lokalni budžet koristi za razvoj grada... Cilj je bio približiti im lokalnu samoupravu, odgovoriti na probleme i otvoriti kanale komunikacije, što je rezultiralo velikim povjerenjem na izborima“, objašnjava on.
Rezultatu Novske prethodila je pobjeda građanske liste „Narod pobjeđuje“ na lokalnim izborima u Tivtu, održanim 30. avgusta prošle godine. Lista koja je formirana u martu 2020. osvojila je na izborima 13 odborničkih mjesta od ukupno 32.
Predsjednik Opštine Tivat i nosilac liste „Narod pobjeđuje“ na izborima, Željko Komnenović, rekao je „Vijestima“ da ga raduje trend uspjeha lokalnih inicijativa.
„Mislim da je dobar i za demokratiju u Crnoj Gori, ali i za gradove u kojima su takve liste postigle uspjeh. Politička priča u našoj državi počinje da se vraća korijenima, odnosno samom građaninu“, kaže on.
I Komnenović smatra da je zasićenost građana partijama jedan od razloga sve boljeg pozicioniranja građanskih lista na lokalnoj političkoj sceni. „Godinama gledamo manje-više ista lica, što kod birača može da izazove zamor. Mislim da neke partije na državnom nivou nemaju dovoljno senzibiliteta za lokalne probleme. Ideje iz kampanje je mnogo lakše ostvariti ako ih budu sprovodili ljudi s lokala, bez centrala u Podgorici. Stoga je prirodno da birači traže novu perspektivu. Bez decentralizacije nema boljitka Crnoj Gori“, uvjeren je on.
Uspjeh lokalnih lista je odgovor na zasićenje građana partijama
Na izborima u Tivtu jedan mandat osvojila je i grupa birača „Goran Božovic – časno i odgovorno za bolji Tivat“.
Lokalne liste učestvovale su i na martovskim izborima u Nikšiću i na avgustovskim u Budvi, ali se njihovi rezultati ne mogu porediti s onima iz Tivta i Herceg Novog. U Nikšiću su u koaliciji s Demokratama – koje će s Demokratskim frontom formirati vlast u tom gradu – nastupili Plenum 083 i pokret „Ne damo Nikšić“, na čijem čelu je bila Gordana Radović, savjetnica premijera Zdravka Krivokapića. U Budvi je na izborima učestvovala grupa birača „Nova Budva“, koju je predvodio Ilija Gigović, ali ona nije uspjela da pređe cenzus.
Nestranačke organizacije su i prethodnih godina učestvovale na lokalnim izborima, a najzapaženiji rezultat ostvarila je grupa birača „Biram Bar“, koja je 2018. osvojila pet mandata u tom gradu i postala dio tamošnje vlasti. Lista koju je predvodio biznismen Radomir Novaković Cakan nedugo zatim se registrovala kao partija, a u julu 2019. je preimenovana u „Biram Crnu Goru“. Prošle godine su otvorili kancelariju u Podgorici, najavljujući učešće na parlamentarnim izborima, ali se to nije desilo.
Pavićević kaže da se interesovanje pojedinaca za političko djelovanje isključivo u svom gradu, može podvesti pod jednu vrstu lokalpatriotizma.
„Koji podrazumijeva da su ljudi posebno posvećeni boljem rješavanju problema na lokalu. To znači da postoji snažno identifikovanje sa svojom lokalnom zajednicom, a onda i želja da se na najdirektniji način utiče na razvoj svog grada. Moguće je da je to jedan od razloga da i građani na izborima onda glasaju dobrim dijelom za takvu vrstu političkog djelovanja“, zaključuje on.
Građanske inicijative daju rezultate
Pavićević podsjeća da nisu rijetke situacije u Crnoj Gori da se građani posebno angažuju samo u svojoj opštini i da taj angažman ima značajan politički uticaj.
„Nekad se to ispolji kroz građanske inicijative poput one u Baru povodom sječe čempresa ili na Žabljaku kad su se građani pobunili protiv gradnje u Nacionalnom parku “Durmitor”. Postoje i slučajevi da to bude direktno lokalno političko organizovanje kroz formiranje lokalnih izbornih lista ili političkih formacija kao što je bio slučaj na prethodnim izborima u Kolašinu i u drugim opštinama, a evo sad imamo primjere u Tivtu i Herceg Novom. Zanimljivo je da takve lokalne inicijative sve ćešće imaju dobre rezultate“, podvlači sagovornik „Vijesti“.
Bonus video:
