Ukoliko poslanici u Skupštini Crne Gore početkom februara produže mandat odbornicima u opštinama Ulcinj i Berane do planiranih zajedničkih lokalnih izbora tokom ove godine, takve promjene bile bi neustavne.
Mandat odbornicima bi time trajao duže od zakonom propisanog roka - četiri godine, smatra predsjednik Upravnog odbora Centra za monitoring i istraživanje (CeMI), Zlatko Vujović.
Da li bi usvajanje izmjena zakona i time odlaganje lokalnih izbora bilo nezakonito, iz opozicionih partija nisu odgovorili “Vijestima”. Njihovi posanici oštro su kritikovali ranije zahtjeve vladajućeg saveza da se izmjenama istog propisa odloži glasanje na Cetinju, Petnjici i Mojkovcu nakon što su lokalni izbori već bili raspisani za 5. decembar prošle godine.
Iniicijativa je potom povučena a sada je ponovo u skupštinskoj proceduri u drugom obliku i sa drugim potpisnicima.
Naime, poslanici dijela vlasti i opozicije su Predlogom dopune zakona o lokalnoj samoupravi, o kome će se raspravljati 4. februara, tražili da se izbori u 14 opština i Gradskoj opštini Golubovci održe u jednom danu u toku ove godine, i da se odbornicima u skupštinama opština Ulcinj, Berane i Plužine produži mandat do izbora.
Zlatko Vujović je kazao “Vijestima” da, ako bi eventualne promjene Zakona o lokalnoj samoupravi podrazumijevale produžavanje mandata poslanicima, odnosno, odbornicima koje je duže od zakonski propisanog od četiri godine, riječ bi bilo o neustavnim odredbama: “Nemoguće je produžiti mandat. Možete ga skratiti nekim zakonskim tekstom. Meni bi sasvim bilo prihvatljivo da se radi održavanja izbora u jednom danu skrate mandati dijela opština, da bi onda svi bili jednaki, ali ne možete produžavati, jer bi to bilo neustavno. Jasna je ustavna odredba da mandat poslanicima, odnosno, odbornicima, traje četiri godine”.
Savjetnik predsjednika za ustavni sistem i pravna pitanja predsjednika države Boris Bastijančić je krajem decembra saopštio da mandat Skupštini opštine (SO) Berane i SO Ulcinj ističe u aprilu, jer se SO smatra konstituisanom izborom njenog predsjednika. On je podsjetio da je aktuelni saziv SO Berane konstituisan 12. aprila, a SO Ulcinj 25. aprila 2018. godine. Mandat SO Plužine ističe 25. juna.
Vujović je kazao da ako bi se desilo da se, eventualno, promjene dešavaju u okviru ustavnog trajanja mandata od četiri godine, onda bi se u prelaznim odredbama tako nešto moralo precizirati zbog čega se to radi.
”Ali to mora biti u skladu sa Zakonom o izboru odbornika i poslanika. Zakon o izboru odbornika i poslanika je lex specialis kojim se definišu izbori. Pored toga, za njegovo usvajanje, odnosno promjenu, potrebna je dvotrećinska većina. Aktom za koji se traži niža većina ne možete stavljati van snage odredbe. Mora se veoma pažljivo procijeniti što je planirano, ali to mora biti u skladu sa Zakonom o izboru odbornika i poslanika i u skladu sa Ustavom”.
U međuvremenu, predsjednik Crne Gore Milo Đukanović je, u skladu sa važećim zakonom prije dva dana zakazao lokalne izbore u Ulcinju i Beranama za 27. mart. Opštinske izborne komisije po važećem zakonu imaju rok od 72 sata da donesu kalendar rokova za sprovođenje izbornih radnji.
Poslanici koalicije “Crno na bijelo”, Demokratske partije socijalista (DPS), Socijaldemokrata (SD), Socijaldemokratske partije (SDP), Bošnjačke stranke (BS) i dviju albanskih lista, 19. januara su Skupštini podnijeli predlog Zakona o dopunama zakona o lokalnoj upravi, kako bi se izbori u 14 opština i Gradskoj opštini Golubovci održali u jednom danu.
Njime se predviđa da se “prvi naredni izbori za odbornike u skupštinama opština Ulcinj, Berane i Plužine, u skladu s ovim zakonom, održe u 2022. godini istovremeno s održavanjem redovnih izbora za odbornike u Skupštini glavnog grada Podgorica, Skupštini opštine Golubovci i skupštinama opština: Bar, Bijelo Polje, Danilovgrad, Kolašin, Plav, Plužine, Pljevlja, Rožaje, Žabljak i Šavnik.
Prethodno, 16. januara ove godine iz procedure je povučen predlog izmjena istog zakona, koji je bila podnijela Socijalistička narodna partija, što je objašnjeno tehničkim propustima.
Poslanik SNP-a Dragan Vukić kazao je juče “Vijestima” da im izbori odgovaraju kad god da se raspišu, ali da i dalje stoje iza teze da treba da budu u jednom danu jer to je ono sto su tražili u prethodnom periodu kako bi rasteretili građane od stalnih tenzija i političke napetosti.
”Takođe, jedan od razloga je i izborni turizam, da se ne dešava kao što nam se dešavalo - prebacivanje birača iz jednog grada u drugi za lokalne izbore u Mojkovcu, Cetinju i Petnjici”, kazao je Vukić.
Prethodni predlog zakona o dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi, koji su potpisali svi predstavnici vlasti a koji je sredinom 2021. podnijet Skupštini, povučen je iz procedure u novembru iste godine.
To se desilo nakon što koalicija “Crno na bijelo” nije prihvatila amandmane SNP-a koji je trebalo da garantuju da će odluka predsjednika države Mila Đukanovića o raspisivanju izbora na Cetinju, Petnjici i Mojkovcu prestati da važi. Đukanović je, u trenutku skupštinske rasprave, već bio raspisao izbore u tim opštinama.
Vujović je istakao da je stav CEMI-ja kada je to u novembru bio predlog parlamentarne većine isti i sad:
”Idealna situacija, koju potpuno podržavamo i preporuka je Evropskog parlamenta, jeste da se smanji broj izbornih ciklusa i da se održe u istom danu. To bi onda trebalo riješiti da se održe izbori, recimo kad budu u Podgorici, ili drugi kako vrijeme omogućava, ali onda treba u tom danu skratiti mandate svim skupštinama opština i onima u kojima su bili... U BiH se tačno zna, četiri godine unaprijed kad su lokalni izbori u svim opštinama, zna se kad su parlamentarni izbori i svi se prilagođavaju tome”.
On je kazao da treba doći do dogovora koji bi podrazumijevao da se održe izbori u svim opštinama, bez obzira ko je na vlasti, u jednom danu. “To se ne može ad hok ovim rješenjima”.
Predsjednik Skupštine Aleksa Bečić je juče, odgovarajući na pitanja novinara u parlamentu da li očekuje da se odlože izbori u Ulcinju i Beranama kako bi se objedinili sa ostalima, podsjetio da je prije dva-tri mjeseca, parlamentarna opozicija tvrdila da je to neustavno, da to ne poznaje ni pravna ni politička praksa.
”I šta imamo sada? Oni podnose i potpisuju predlog zakona kojim predlažu pomjeranje, odnosno produženje mandata skupštinama opština u Beranama i Ulicinju i objedinjavanje sa redovnim lokalnim izborima krajem maja”, rekao je Bečić u Skupštini.
Bonus video:
