Dvostruko je veći broj građana koji smatraju da se Crna Gora kreće pogrešnim putem nego onih koji smatraju da se kreće pravim putem, jedan je od ključnih nalaza istraživanja "Poruke izborne volje: Šta građani vide kao javni interes", koji je sproveo Centar za demokratiju i ljudska prava (CEDEM).
Svega šest institucija, i to Srpska pravoslavna crkva, sistem obrazovanja, Delegacija EU u Crnoj Gori, Ujedinjene nacije, zdravstveni sistem i Vojska Crne Gore, bilježe veći stepen povjerenja od nepovjerenja, dok je najveći stepen nepovjerenja u Crnogorsku pravoslavnu crkvu i političke partije.
Iz CEDEM-a su kazali da je cilj analize predstavljanje stavova i percepcije građana u odnosu na ključne probleme u oblasti unutrašnje i spoljne politike Crne Gore. Istraživanje je, kako navode, sprovedeno godinu dana od formiranja doskorašnje vlade Zdravka Krivokapića, kako bi se prikazale težnje i očekivanja građana u vezi sa djelovanjem svih političkih subjekata kao osnove za dalji rad izvršne i zakonodavne vlasti. Najveći broj pitanja je analiziran sa aspekta političke preferencije, te demografskih karakteristika poput pola/roda, godina starosti, nacionalnosti, nivoa prihoda i stepena obrazovanja, kako bi se pružio jasan pregled po svim istraživačkim pitanjima, navode iz CEDEM-a.
"Više nego svaki drugi ispitanik koji podržava prosrpske partije smatra da se Crna Gora kreće pravim putem, kao i skoro svaki treći podržavalac građanskih partija. Najveći broj podržavalaca DPS-a, građanskih i manjinskih partija smatra suprotno. Ljudi iz sjeverne regije Crne Gore i oni koji žive na selu smatraju da se Crna Gora kreće pravim putem. Iako manje od svakog trećeg ispitanika, oni sa visokim obrazovanjem se više slažu da se Crna Gora kreće u pravom smjeru od onih s nižim stepenom obrazovanja", saopštili su iz te NVO.
Kada je u pitanju interpersonalno povjerenje, kao pokazatelj povjerenja građana u riječi, radnje i odluke drugih, ali i njihove spremnosti da djeluju na temelju takvog mišljenja građana, veoma je izražen nedostatak interpersonalnog povjerenja.
Više od 80 odsto građana smatra da fokus Vlade i vladinih institucija treba da bude usmjeren na borbu za bolji životni standard i borbu protiv kriminala i korupcije.
"Gotovo jednak broj građana smatra važnim za napredak Crne Gore depolitizaciju i departizaciju javne uprave i borbu protiv diskriminacije. Dvoje od troje građana procjenjuje da reforma pravosuđa i reforma izbornog sistema treba da budu visoko na agendi bilo koje političke strukture. Ispunjavanje uslova za punopravno članstvo Crne Gore u EU ključnim prioritetom za napredak zemlje smatra skoro 60 odsto građana", dodaju iz CEDEM-a.
Prema mišljenju podržavalaca svih političkih subjekata i apstinenata, ključni prioritet Vlade treba da budu ekonomska pitanja. Nasuprot tome, prepoznavanje važnosti usmjeravanja Vladinih aktivnosti na međunacionalna pitanja i demokratiju u zanemarljivom broju se javlja kod pristalica DPS-a, manjinskih i građanskih partija.
"Reformu izbornog zakonodavstva, reformu pravosuđa, te borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije ključnim ili veoma važnim prioritetom unutrašnje politike u najvećoj mjeri smatraju pristalice prosrpskih i građanskih partija. Ovo pitanje najmanje bitnim za napredak zemlje smatraju podržavaoci DPS-a, manjinskih partija, te apstinenti. Ovi prioriteti su najvažniji prema mišljenju građana sa visokim obrazovanjem, sa većim primanjima, prema mišljenju onih koji su mlađe ili srednje dobi, te onih koji žive u gradu. U najvećoj mjeri, Crnogorci i Srbi podjednako smatraju važnim ove reforme i borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije. Bošnjacima, Muslimanima i Albancima su manje važne nego Srbima i Crnogorcima", navode iz CEDEM-a.
Borbu protiv diskriminacije, kao važnu stavku za unapređenje Crne Gore, u najvećoj mjeri podržavaju pristalice građanskih partija. "Bošnjaci i Muslimani najviše podržavaju ovaj prioritet. Pitanje borbe protiv diskriminacije smatraju ključnim ili važnim u većoj mjeri građani sa visokim nego oni sa niskim primanjima. Istraživanje takođe pokazuje da što je viši stepen obrazovanja, to je ovo pitanje važniji prioritet", navode iz CEDEM-a.
Bez obzira na to kog su političkog uvjerenja, građani u najvećoj mjeri smatraju da je pitanje reforme javne uprave, posebno depolitizacije i departizacije, važno za napredak Crne Gore. "U tome prednjače pristalice građanskih partija, zatim, u nešto manjoj mjeri, oni koji podržavaju prosrpske partije i DPS, dok su pristalice manjinskih partija i apstinenti oni koji se najmanje zalažu za depolitizaciju i departizaciju. Reformu javne uprave najviše podržavaju visokoobrazovani i oni koji žive na sjeveru. Skoro je 20 odsto više Bošnjaka, Muslimana, Crnogoraca i Srba nego Albanaca koji smatraju ovo pitanje ključnim ili važnim za napredak Crne Gore", rezultati su istraživanja.
Glasači ili podržavaoci prosrpskih partija i apstinenti znatno manje nego ostali podržavaju ispunjavanje uslova za članstvo Crne Gore u EU.
"Pristalice građanskih partija u najvećoj mjeri podržavaju ispunjavanje uslova, zatim oni koji podržavaju manjinske partije i na kraju, ali u značajnom procentu, glasači DPS-a. Stepen obrazovanja i visina prihoda su u pozitivnoj korelaciji sa podrškom ispunjenju uslova za članstvo. Građani stariji od 55 godina u manjoj mjeri procjenjuju da je ispunjavanje uslova ključno ili važno za napredak zemlje. Bošnjaci, Muslimani, zatim Crnogorci i Albanci u najvećoj mjeri podržavaju ispunjavanje uslova, za razliku od Srba, koji ispunjavanje uslova za punopravno članstvo u najmanjoj mjeri smatraju ključnim ili važnim."
Skoro dvije trećine građana Crne Gore bira članstvo Crne Gore u EU kao prvi izbor u spoljnoj politici, dok je zanemarljiv broj onih koji smatraju da spoljna politika treba da se usmjeri na približavanje Srbiji odnosno Rusiji. Veći je broj građana koji smatraju da se u potpunosti ili u velikoj mjeri treba oslanjati na EU, kao i onih koji smatraju da Crna Gora treba malo ili nimalo da se oslanja na Kinu, Rusiju, SAD i Srbiju, dodaju iz CEDEM-a.
Građani Crne Gore u najvećoj mjeri su prozapadno orijentisani, odnosno jasno je njihovo opredjeljenje da Crna Gora treba da se oslanja na zapadne partnere u spoljnoj politici, prvenstveno na EU, kada je riječ o spoljnopolitičkom određenju države.
Pristalice prosrpskih partija nijesu zapadno orijentisane, dok su podržavaoci ostalih političkih struktura i apstinenti prozapadne političke orijentacije. Gotovo svaki građanin koji podržava DPS, građanske ili manjinske partije, podržava članstvo Crne Gore u EU. Većina onih koji glasaju prosrpske partije podržavaju članstvo Crne Gore u EU, ali značajno manje u poređenju sa glasačima ostalih političkih partija.
"Podržavaoci DPS-a, građanskih i manjinskih partija snažno podržavaju NATO članstvo, i to najviše građani koji glasaju manjinske partije. Svaki peti apstinent ili pristalica prosrpskih partija daje podršku ideji da Crna Gora bude dio ovog saveza. Srbi u najmanjoj mjeri podržavaju članstvo, dok tri četvrtine Albanaca i više nego svaki drugi Crnogorac pruža podršku članstvu. Skoro svaki Bošnjak ili Albanac podržava članstvo Crne Gore u NATO zajednici", navode iz CEDEM-a.
Najmanju podršku članstvu Crne Gore u NATO-u pružaju građani koji žive u centralnoj regiji.
Istraživanje je sprovedeno u decembru, na uzorku od 1022 ispitanika, a dio je projekta “Vox Populi – Implementation of better choices”, koji je podržalo Ministarstvo spoljnih poslova Italije, u okviru poziva “Bando Balcani”.
Bonus video:
