Izmjene zakona kojima je predviđeno formiranje opštine Zeta nijesu u skladu sa zakonom i Ustavom tako da je neustavno sve što iz njih proističe, smatraju sagovornice “Vijesti”.
Skupština je 17. avgusta glasovima Demokratske partije socijalista (DPS), GP URA, Socijaldemokratske partije (SDP), Socijaldemokrata, Bošnjačke stranke (BS) i albanskih partija usvojila izmjene Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore i Zakona o Glavnom gradu čime je Zeta postala 25. crnogorska opština.
Nijesu usvojena tri amandmana Demokratskog fronta kojima je, na zahtjev mještana Zete, predviđeno se teritorija buduće opštine proširi na dio Dajbaba s Kućama Rakića i Žabljak Crnojevića. Iz DF-a su amandmane obrazložili time da bi uz ova naselja, buduća opština bila ekonomski održivija.
Iz GP URA su uoči glasanja saopštli da su glasanje o “zetskim zakonima” uslovili organizovanjem mjesnog referenduma u Dajbabama, u naredna dva mjeseca, kako bi se građani direktno izjasnili da li žele da budu sastavni dio Opštine Zeta. Stavljanje “zetskih zakona” u proceduru izazvalo je proteste mještana Zete koji nijesu zadovoljni teritorijama koje bi obuhvatala buduća opština.
Izvršna direktorica Akcije za socijalnu pravdu (ASP) Ines Mrdović rekla je da Zakon o lokalnoj samoupravi jasno kaže da se “na mjesnom referendumu građani sa dijela teritorije opštine izjašnjavaju o pitanjima iz nadležnosti lokalne samouprave”.
”Ako Dajbabe ostaju u sastavu Glavnog grada, onda se mjesni referendum može odnositi samo na pitanja u vezi sa Glavnim gradom, a nikako i na pitanja u vezi s mogućom ‘novo ustanovljenom’ opštinom Zeta, jer neće biti dio njene teritorije. Dakle, ne postoji zakonski osnov da se na mjesnom referendumu mještani Dajbaba izjašnjavaju da budu dio opštine Zeta (ako se ona ustanovi), te je potpuno nerealno da oni (uz poštovanje zakona) mogu dobiti takvu mogućnost. Sve ostalo je politička manipulacija”, rekla je “Vijestima”.
Izvršna direktorica CEGAS-a Marija Popović-Kalezić kazala je da su zetski zakoni izglasani, ali nijesu u skladu sa zakonom i Ustavom.
”Nakon toga možemo očekivati sve naredne političke manevre koji će se jednako svoditi na nezakonita postupanja. Bez povlačenja protivpravnih zakona ne može postojati prava. Iz neprava se pravo ne može izvesti”, rekla je ona za “Vijesti”.
Ona je pitala kako održati izbore bilo lokalne ili neke druge ako nema potrebnih sudija Ustavnog suda za praćenje i legitimnost izbornog procesa i zakonodavstva.
Ustavni sud funkcioniše u krnjem sastavu, sa četvoro sudija jer je troje otišlo u penziju. U septembru još jedan sudija stiče uslov za penziju, tako da Ustavni sud ostaje s troje sudija, odnosno bez kvoruma za rad, jer Skupština nikako da izabere nove.
Za 23. oktobar raspisani su izbori za odbornike u Baru, Bijelom Polju, Danilovgradu, Golubovcima kao opštini u sastavu Glavnog grada, Kolašinu, Plavu, Plužinama, Pljevljima, Podgorici, Rožajama, Šavniku i Žabljaku.
Zbog osamostaljivanja Zete, moraće da se mijenja više odluka, a vjerovatno i ona o raspisivanju izbora u Glavnom gradu i gradskoj opštini Golubovci, ako predsjednik potpiše izmjene o teritorijalnoj organizaciji i o Glavnom gradu.
Predsjednik Crne Gore je, prema Ustavu, dužan da proglasi zakon u roku od sedam dana ili da ga vrati Skupštini na ponovno odlučivanje.
Jedan broj NVO je odmah nakon usvajanja “zetskih zakona” pozvao je Mila Đukanovića da ih vrati Skupštini jer se izglasavanjem ovih akata “izborna jedinica mijenja u sred izbornog procesa”.
Prava Crna Gora podnijela je inicijativu Ustavnom sudu, a to je najavio i Demokratski front.
Ranije su ministarstva finansija i ekonomskog razvoja ukazala na niz nedostataka u Studiji opravdanosti izdvajanja Zete kao posebne opštine zbog čega je Ministarstvo javne uprave konstatovalo da taj dokument treba inovirati.
Ines Mrdović kaže da se, prema svim raspoloživim parametrima, može zaključiti da je nova opština ekonomski neodrživa i da će biti još jedna koja će se “nakačiti” na Egalizacioni fond.
Navodi da je studija u dobrom dijelu zasnovana na proizvoljnim, ali u određenim segmentima i na zastarjelim podacima.
”Na primjer, u studiji je prikazano da je sada prosjek godišnjeg prihoda od naplate poreza na nepokretnosti oko 380 hiljada eura, a onda projektujete 600 hiljada prihoda kada Zeta postane samostalna. To je čista proizvoljnost i nerelevantnost. Ili, radi se kalkulacija prihoda od prireza porezu na dohodak, a koriste se podaci Monstata o broju zaposlenih iz 2011. godine, a do danas je broj zaposlenih mogao da padne (ili bude veći). Slično je s utvrđivanjem prihoda od motornih i ostalih vozila. Ako je cilj da se uradi kvalitetan dokument, onda su se morali uzeti najnoviji podaci od Uprave prihoda, a ne da se koriste ‘bajati’ pokazatelji”, navela je.
Dodaje da je posebno sporno što studija navodi da je ekonomski opravdano da Zeta bude opština, a ne projektuje ni centa izdataka za kapitalne investicije.
”Pa, zamislite fiskalnu održivost neke opštine kada nije u stanju sama da sagradi nijednu ulicu, zgradu ili šta god, već u potpunosti mora da se oslanja na državu ili međunarodne donatore!? Na bazi tako upitnog dokumenta donijeta je odluka o samostalnosti Zete u parlamentu i to sve u vrijeme već raspisanih lokalnih izbora za Glavni grad, pa davanje statusa opštine Zeti u ovom času može direktno ugroziti garantovano političko pravo građana Zete da biraju i budu birani”.
Donošenje zakona podređeno partijskim interesima
Ines Mrdović kaže da je neshvatljivo i krajnje poražavajuće da se nakon već raspisanih izbora, koji uključuju i Glavni grad i gradsku opštinu Golubovci, i dok traju izborne radnje, donosi zakon, kojim se mijenjaju granice izbornih jedinica kroz stvaranje nove opštine.
”Opšti princip demokratski razvijenih zemalja jeste da se ni u izbornoj godini ne mijenjaju zakoni u vezi s izborima, a kamoli u toku izbornih perioda. Ovo je trula odluka i pokazuje da je na sceni jedan od najmračnijih perioda u istoriji crnogorskog parlamentarizma, gdje je donošenje zakona u potpunosti podređeno partijskim interesima.”
Bonus video:
