Članovi Demokratske partije socijalista (DPS) biraće stranačko vođstvo elektronski, odnosno pomoću aplikacije koja će garantovati pouzdanost i tajnost tog procesa.
To je predviđeno Odlukom o pravilima, kriterijumima i načinu sprovođenja neposrednih izbora, koju je u četvrtak usvojio Glavni odbor (GO) DPS-a, a u koju su “Vijesti” imale uvid.
Ta partija raspisala je neposredne izbore tog dana i zakazala ih za 28. januar predstojeće godine. Na njima će se birati predsjednik i potpredsjednici DPS-a. To bi trebalo da bude prvi put da se u Crnoj Gori kormilo neke stranke bira neposredno - glasovima članstva, a ne partijskih delegata.
Link i šifra za listić stižu SMS-om
Prema usvojenoj odluci, planirano je da se elektronsko glasanje obavi “pametnim” telefonom, tabletom ili računarom, tako što će na dan izbora svaki član DPS-a dobiti SMS-om link i šifru za pristup platformi za glasanje. Objašnjeno je da se nakon pristupa linku i unosa traženih podataka (ime i prezime, datum rođenja i šifra) otvara stranica s elektronskim glasačkim listićem.
“Gdje se označavanjem željenog polja glasa za željenog kandidata s izborne listi (moguće odabrati/glasati samo jednog kandidata) ili u slučaju da je jedan kandidat, glasa se odabirom polja ‘za’ ili ‘protiv’”, navodi se.
U dokumentu piše da će članu partije, u slučaju da nije u mogućnosti da glasa elektronski, u prostorijama matičnog lokalnog odbora biti “obezbijeđeni uslovi da učestvuje u izbornom procesu”. “Izborna komisija će sprovoditi postupak punog nadzora, i odgovorna je za valjanost izbornog procesa”, poručeno je.
Odlukom o naporednim izborima predviđeno je da za šefa i potpredsjednike DPS-a mogu biti predloženi članovi koji ispunjavaju nekoliko uslova - da su upisani u stranačku evidenciju (zaključno s 25. decembrom) i da su članovi u kontinuitetu u posljednje tri godine, da “ukupnim ponašanjem, stručnim, radnim i moralnim kvalitetima uživaju ugled i povjerenje u široj društvenoj zajednici”, da imaju lični i partijski integritet, prepoznate stručne i organizacione sposobnosti, te “aktivan, savremen i inovativan pristup zastupanju i predstavljanju programskih ciljeva partije”.
Navedeno je i da kandidati “posebno moraju ispunjavati” uslove iz člana 20 Statuta DPS-a, u kom se govori o tome da član stranke zastupa i aktivno sprovodi njenu politiku i odluke njenih organa, da čuva ugled DPS-a, plaća članarinu...
Glavni odbor može dopuniti listu kandidata
Predlog kandidature podnosi se lično ili preko predlagača u prostorijama opštinskog odbora ili se šalje elektronski, i mora, pored ostalog, sadržati potpise članova koji podržavaju kandidata. Za kandidaturu za prvog čovjeka DPS-a potrebni su potpisi najmanje dva odsto od ukupnog broja članova, a za potpredsjednike potpisi najmanje jedan odsto njih. Imajući u vidu da bi, kako su “Vijesti” nedavno objavile, o vođstvu DPS-a trebalo da odlučuje oko 20 hiljada članova, to znači da je za predsjedničku kandidaturu neophodno najmanje 400 potpisa, a za potpredsjedničku najmanje 200. Potpisi se mogu dati samo jednom kandidatu.
Nakon što kandidature budu podnesene, predviđeno je da ih razmotri kandidaciona komisija, koja će izraditi izvještaj sa zbirnom listom onih koji su ušli u trku za stranačke pozicije, i dostaviti ga Predsjedništvu, odnosno GO-u. Predsjedništvo utvrđuje predlog liste kandidata i prosljeđuje ga GO-u na odlučivanje. Članovi tog tijela se izjašnjavaju pojedinačno za svaku predloženu funkciju.
Dokumentom o neposrednim izborima propisano je da GO može dopuniti listu, odnosno utvrditi kandidaturu za predsjednika i potpredsjednike na predlog najmanje 20 članova tog organa. Oni u tom slučaju moraju dostaviti pisani, obrazloženi predlog sa dokazom o ispunjenosti uslova iz pomenutog člana 20 Statuta.
Jednaki uslovi za kampanju
Kad se na stranačkim tijelima usvoji lista kandidata, oni, prema dokumentu DPS-a, mogu organizovati predizbornu kampanju, tj. “aktivnosti u cilju predstavljanja programskih ciljeva i promocije kandidature”. Navodi se da su organi partije na državnom i lokalnom nivou dužni da svim kandidatima obezbijede iste i ravnopravne uslove za predstavljanje.
“Uz saglasje kandidata sa zbirne liste za funkciju za koju su se kandidovali, mogu se organizovati posebne partijske tribine i debate. Organizacija i logistika pada na teret samih kandidata uz raspoloživu podršku partijske infrastrukture (mjesni i opštinski odbori). Generalni sekretarijat partije je u obavezi da na kanalima partijske komunikacije - veb stranica, društvene mreže i sl. obezbijedi objavljivanje kandidature s biografskim podacima za sve kandidate, kao i blagovremene informacije o načinu, mjestu i vremenu svih planiranih promovisanja kandidata”, piše u odluci.
Odlukom o neposrednim izborima propisano je da se u slučajevima kad se glasanjem za potpredsjednike ne obezbijedi izbor najmanje po jednog iz reda manje zastupljenog pola (žena) i manjinskih naroda, za te funkcije izaberu oni koji su imali najviše glasova iz reda kandidata manje zastupljenog pola, odnosno manjinskih naroda
Nakon što se obavi glasanje, izborna komisija DPS-a štampaće detaljnu informaciju, odnosno izvještaj s rezultatima za svaku funkciju, koji će potpisati svi članovi komisije, čime, kako je navedeno u odluci, garantuju vjerodostojnost podataka. Na osnovu toga, biće sačinjen izvještaj s pregledom rezultata koji se preko Predsjedništva dostavlja GO-u.
“Kandidat s najvećim brojem osvojenih glasova je izabran na biranu funkciju danom podnošenja izvještaja izborne komisije na sjednici GO”, stoji u dokumentu u koji su “Vijesti” imale uvid.
Živković još čeka suparnika
Kandidaturu za predsjednika najjače opozicione partije zasad je najavio samo vršilac dužnosti (v. d.) šefa DPS-a Danijel Živković, koji je sredinom novembra saopštio da će je podnijeti jer vjeruje “da bi svako odstupanje s pozicija značilo potpunu neodgovornost i izbjegavanje izazova”. Rekao je da nema saznanja o eventualnim drugim kandidatima za lidera DPS-a, dodajući da bi bilo dobro da ih bude više.
Zasad nema najava o kandidaturama za potpredsjednike. DPS trenutno ima četiri potpredsjednika.
Neposredni izbori unijeti su u Statut DPS-a u januaru 2021, na vanrednom kongresu stranke. Prema tom dokumentu, trebalo je da budu održani najkasnije do 24. januara ove godine, a doskorašnji predsjednik te partije i države Milo Đukanović najavljivao ih je i za 2022. Iz DPS-a su objašnjavali da unutarstranački proces nije sproveden u predviđenom roku zbog priprema za proljetos održane predsjedničke i parlamentarne izbore.
Đukanović je nakon poraza na predsjedničkim izborima i povlačenja sa čela DPS-a najavio neposredne izbore u roku od tri mjeseca od parlamentarnih, održanih 11. juna. No, ni po isteku tog roka nije ih bilo.
Živković je nakon toga tvrdio da je rok zapravo tri mjeseca od proglašenja konačnih rezultata državnih izbora (proglašeni 14. jula), ali unutarpartijski izbori ni tada nisu održani.
Izvor iz DPS-a “Vijestima” je kazao da taj postupak nije mogao biti obavljen tada zbog pitanja popisa stanovništva.
Đukanović je na čelu DPS-a bio od 1998. do aprila ove godine. Nakon njegove ostavke, GO je odredio Živkovića za privremenog šefa. Đukanović je tada kazao da je DPS iznjedrio potpuno novu generaciju ljudi koji su u vrhu stranke, i da je Živković “jedan od najmarkantnijih ljudi te srednje, mlade generacije”.
Živković je prije mjesec dana kazao da su reforme u DPS-u započete još 2016, kad su, kako je naveo, omogućili mlađim ljudima da budu poslanici, a da je sad, kako je istako, “red da nova generacija političara odgovori na izazove pred kojima je naše društvo”.
Članovi biraju i šefove odbora
DPS je u odluci o neposrednim izborima naveo da će se na taj način birati i predsjednici lokalnih odbora.
Za kandidature za predsjednika odbora Glavnog grada i odbora u Nikšiću, potrebni su potpisi najmanje tri odsto od broja članova tih organizacija.
Za kandidature za predsjednika odbora Prijestonice i preostalih opštinskih odbora DPS-a, neophodni su potpisi najmanje pet odsto od broja članova tih partijskih ogranaka.
Pavlović: Možda prvi korak na planu oživljavanja crnogorske političke elite
Politički teoretičar Feđa Pavlović ocijenio je preksinoć na mreži Iks da su DPS-ovi izbori značajna novina u političkom životu Crne Gore.
On je naveo da od uvođenja višestranačja bezmalo sve političke strukture funkcionišu kao de fakto “privatne prćije”, u kojima kadrovsku, a time i svaku drugu politiku, vodi svega nekoliko pojedinaca. Takav sistem zakonomjerno je, kaže, porodio generaciju mladog partijskog kadra “čije su najmarkantnije karakterne crte, čast rijetkim izuzecima, osrednjost i poslušništvo”.
“Ove osobine cijene stranački lideri, ali ih zato birači vrlo brzo prepoznaju i odbacuju - zato je danas toliko malo političara koji u narodu uživaju poštovanje. Demokratizacija načina izbora partijskih rukovodstava, po modelu koji najavljuje DPS, mogla bi biti prvi korak u pravcu revitalizacije crnogorske političke elite”, poručuje Pavlović.
Bonus video:
