Rad Vlade u magli: Mnogo sjednica, malo presova

Vlada Milojka Spajića održala je za stotinu dana rada 15 redovnih i 14 telefonskih sjednica, ali je nakon njih organizovano svega sedam konferencija za medije.

Izvršna vlast je odmah po konstituisanju ukinula prenose sjednica uživo, na televiziji i Jutjubu, poručivši da će umjesto toga redovno organizovati konferencije za novinare.

Spajić je na jednom od presova, komentarišući odluku o ukidanju prenosa koju je bila uvela Vlada Dritana Abazovića, rekao da “cirkus koji se prije dešavao nema više potrebe da se ponovo dešava”, kao i da pristup njegovog prethodnika nije doprinosio transparentnosti. Istakao je da on i Vlada ništa ne kriju od javnosti.

Iz Vlade su “Vijestima” početkom decembra saopštili da su odlučili da se prenosi zamijene pres-konferencijama nakon sjednica, kad to zahtijeva dnevni red.

Spajićev kabinet tog principa pridržavao se u početku - nakon prvih šest redovnih sjednica, održano je pet presova. Međutim, od sedmog do 15. zasjedanja predstavnici medija imali su samo dva puta priliku da nakon sjednica pitaju nešto članove Vlade.

“Vijestima” iz izvršne vlasti nisu odgovorili na pitanja zašto nema konferencija za medije i zbog čega je u posljednja dva mjeseca bilo više telefonskih nego redovnih sjednica.

"Pritisnuti Vladu da ispuni obećanje"

Istraživač javnih politika u NVO Institut alternativa (IA) Marko Sošić, navodi da mediji moraju da se izbore za mogućnost da pitaju.

“Niko nije u boljoj poziciji od njih da to učini - umjesto lamentiranja, treba vršiti pritisak na članove Vlade i natjerati ih da sprovedu ono što su obećali”, kazao je “Vijestima”.

On je istakao da je mogućnost postavljanja pitanja i traženja detaljnijih obrazloženja nakon sjednice koristan instrument otvorenosti, kao i da je loše što za to nema više prilika.

Osim manjka konferencija za medije, primjetan je i rast broja telefonskih sjednica. Do 11. decembra prošle godine, Spajićev kabinet je imao tri takve sjednice, a od tada - 11. U istom periodu održano je devet redovnih zasjedanja.

Sošić ocjenjuje da je s aspekta otvorenosti svejedno u kojoj formi se sjednice održavaju.

“Uživo, porukama preko ‘WhatsAppa’ ili video-pozivom - za nas je važno da li je objavljena dokumentacija o kojoj se raspravljalo i zaključci koji su usvojeni”, navodi sagovornik.

Dodaje da je, zasad, dobro što izvršna vlast uglavnom objavljuje materijale sa sjednica na isti način, bez obzira na format održavanja.

Sošić naglašava da je očigledno da je izvršna vlast napustila praksu koju je uveo prethodni generalni sekretar Vlade, da se pod posebnom stavkom objavljuju nazivi tačaka dnevnog reda koji su pod oznakom tajnosti.

Vlada je na 15 održanih sjednica imala 18 tačaka označenih stepenom tajnosti - “interno”.

“Umjesto toga, sada se te tačke sasvim uklanjaju iz zapisnika, a u dnevnom redu stoji samo oznaka tajnosti. To znači da smo se vratili na nazadnu praksu da građani ne mogu znati u potpunosti ni o čemu je Vlada na sjednici raspravljala”, dodaje on.

Iz naziva se zaključuje sadržaj "tajnog" dokumenta

Iz Generalnog sekretarijata Vlade (GSV) “Vijestima” su saopštili da se nazivi materijala koji su označeni stepenom tajnosti ne objavljuju, jer se najčešće iz naziva može zaključiti šta je sadržina “tajnog” dokumenta.

“Odlukom o objavljivanju materijala... određuju se vrsta materijala sa sjednice Vlade Crne Gore koji se objavljuju na veb portalu Vlade i propisuje način i postupak njihovog objavljivanja”, objasnili su iz GSV-a.

Oni su kazali da je odlukom propisano da je materijal - predlog dnevnog reda sjednice Vlade, materijal koji Vlada razmatra na sjednici za koji nije određen odgovarajući stepen tajnosti u skladu sa zakonom i verifikovani zaključak Vlade donijet povodom razmatranja materijala koji je objavljen.

“Nadalje, način i postupak označavanja tajnosti podataka propisan je Uredbom o načinu i postupku označavanja tajnosti podataka. Članom 2 stav 1 navedene uredbe propisano je da se dokument koji sadrži tajni podatak označava stepenom tajnosti, iznad naziva dokumenta, na vrhu svake stranice po sredini”, istakli su.

Dodali su da je Zakonom o tajnosti podataka propisano, između ostalog, da su tajni podaci oni čijim bi otkrivanjem nepoznatom licu nastupile ili mogle nastupiti štetne posljedice za bezbjednost i odbranu, vanjsku, monetarnu i ekonomsku politiku Crne Gore.

“Saglasno navedenom, imajući u vidu da se na dnevni red sjednice stavljaju materijali, odnosno dokumenta koje Vlada razmatra na sjednici, materijali koji su označeni određenim stepenom tajnosti, dakle i naziv materijala se ne objavljuje, budući da se najčešće iz naziva materijala može zaključiti šta je sadržina dokumenta koji je označen stepenom tajnosti”, zaključili su iz GSV-a.

Sošić: Na djelu pokazati duh otvorenosti

Marko Sošić kaže da smatra da bi bilo dobro da Vlada napravi iskorak i ažurira Odluku o objavljivanju materijala sa sjednice. Navodi da je ta odluka stara više od deceniju, te da bi ažuriranjem izvršna vlasti i na djelu pokazala “duh otvorenosti”.

“Prije svega kroz regulisanje objavljivanja cjelovitog dnevnog reda, ali i kroz objavljivanje osnovnih informacija o radu Vladinih radnih tijela (komisija). Bilo bi neophodno prepoznati uticaj novih tehnologija koje se već koriste za održavanje sjednica i regulisati njihovu upotrebu”, ističe Sošić.

Vlada radila prekovremeno

Od formiranja Vlade Milojka Spajića prošlo je 14 sedmica, ne računajući period novogodišnjih i božićnih praznika (od 1. do 8. januara). Poslovnikom o radu Vlade propisano je da se njene sjednice održavaju, po pravilu, jednom nedjeljno, na dan koji odredi premijer. Vlada je održala 15 redovnih sjednica, što znači da je radila “prekovremeno”.