Ministarstvo pravde saopštilo je preksinoć “Vijestima” da će rad na osnivanju specijalnog suda uslijediti nakon dobijanja Izvještaja o procjeni ispunjenosti privremenih mjerila (IBAR) u pregovorima s EU, što se očekuje krajem juna, te da će taj posao trajati nekoliko godina zbog, kako su rekli, razumljivih razloga kompleksnosti i cilja da se postigne što kvalitetnije i efikasnije rješenje.
U nadležnosti tog suda, čije je uspostavljanje u više navrata najavljivao ministar pravde Andrej Milović, trebalo bi da budu slučajevi iz oblasti organizovanog kriminala, visoke korupcije i ratnih zločina, odnosno, kako navodi Ministarstvo, postupci iz nadležnosti Specijalnog državnog tužilaštva (SDT).
Ministarstvo kaže da je formiranje specijalnog suda jedan od njihovih najvažnijih dugoročnih planova, da predstavlja “strateški projekat crnogorskog pravosuđa”, a da se osnov za uspostavljanje te institucije nalazi u Zakonu o sudovima.
“Specijalni sud, kad počne s radom, biće ključan u borbi protiv organizovanog kriminala i visoke korupcije, jer će značajno unaprijediti pravosudni sistem naše zemlje”, poručuje Ministarstvo.
Milović ideju o specijalnom sudu zagovara dvije godine, od vremena kad je bio državni sekretar u Ministarstvu pravde u pretprošloj, 42. Vladi. On tvrdi da bi, zbog nagomilanih problema s organizovanim kriminalom i visokom korupcijom, bilo mnogo djelotvornije da se formira takav sud, nego da se borba protiv tih problema bazira na samo jednom odjeljenju redovne sudske instance (specijalnog odjeljenje Višeg suda u Podgorici).
“Nama je potreban novi sud, u čijem sastavu bi sudile najbolje sudije koja ima ova država, ne isključujući i inostrane eksperte za borbu protiv organizovanog kriminala i visoke korupcije, koji bi pomogli u radu suda. Potreban nam je moćan sud, koji bi sudio korumpiranim javnim funkcionerima, tužiocima i sudijama koji su posljednjih 30 godina uništili institucionalni sistem Crne Gore, degradirali javni moral i etiku, a obezbijedili sebi, svojim porodicama i povezanim licima, ogromnu imovinsku korist...”, govorio je Milović.
Uspostavljanje specijalnog suda zagovara i dio nevladinog sektora, koji poručuje da bi taj sud trebalo da odlučuje i u krivičnom i u parničnom postupku, kako bi bio spreman za oduzimanje imovine bez krivične osude, na osnovu iskustva Italije.
“Uslovi za prijem sudija u taj sud trebalo bi da budu suštinski isti kao za veting - da sudija nema skrivenu imovinu ili da to nemaju lica povezana s njim, da nema veza s organizovanim kriminalom i da je donosio presude u skladu sa zakonom”, rekla je jesenas “Vijestima” izvršne direktorica Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) Vanja Ćalović Marković.
Ministarstvo pravde kaže da im je trenutno fokus na utvrđivanju zakona koji su ključni za dobijanje IBAR-a i završnih mjerila u pregovorima s EU. Navode da ti planovi počivaju na konkretnim koracima koji se preduzimaju kroz rad na zakonima o Državnom tužilaštvu, o Sudskom savjetu i sudijama, o oduzimanju imovinske koristi stečene kriminalnom djelatnošću, o sprečavanju korupcije i o Specijalnom državnom tužilaštvu, kao i “kroz intenzivnu komunikaciju s međunarodnim partnerima u ovom procesu, kako bi sve rezultiralo uspjehom”.
“Rad na navedenim zakonima, strategiji pravosuđa, digitalizaciji pravosuđa i drugim započetim projektima ključan je za zatvaranje Poglavlja 23 i dobijanje IBAR-a, što je trenutni prioritet Crne Gore, a koji otvara vrata za daleko bržu realizaciju svih drugih dugoročnih planova, između ostalih, i specijalnog suda”, piše u odgovorima Ministarstva.
Ukidaju žabljački i danilovgradski osnovni sud
Ministarstvo pravde nedavno je objavilo “Plan racionalizacije pravosudne mreže”, kojim je predviđeno ukidanje “malih neodrživih” osnovnih sudova u Žabljaku i Danilovgradu, odnosno osnivanje sudskih odjeljenja pri osnovnim sudovima u Pljevljima i Podgorici, a na području Žabljaka i Danilovgrada.
U dokumentu piše da u Osnovnom sudu u Žabljaku od septembra 2023. godine ne postoji sudija koji obavlja sudijsku funkciju, a da su predmeti iz tog suda delegirani sudu u Pljevljima.
“Takođe, već duži vremenski period ne postoji zainteresovanost kandidata za sudije za Osnovni sud u Žabljaku...”.
U planu stoji da je činjenica da je Osnovni sud u Danilovgradu udaljen samo 17 kilometara od Podgorice, te da je između njih unaprijeđena putna infrastruktura, uticala da se ukine taj sud.
Navodi se da se će zbog spajanja žabljačkog i pljevaljskog suda tekući godišnji troškovi (zarade, putni troškovi, pojedinačni troškovi) smanjiti za preko 66 hiljada eura, a zbog spajanja danilovgradskog i podgoričkog suda za oko 54 hiljade.
Spajanje je planirano za 2025.
Ministarstvo: Drugi Osnovni sud u Podgorici realna potreba
Na pitanje da li je Milović i dalje pri tome da treba osnovati drugi Osnovni sud u Podgorici, te ako jeste, kad planira da preduzme korake po tom pitanju, Ministarstvo odgovara da je osnivanje drugog Osnovnog suda u Podgorici realna potreba “s obzirom na veliki broj predmeta koji sada u prosjeku zadužuje jedan sudija postojećeg suda”.
“A veoma važnu ulogu igra i rast broja stanovnika, kao i shodno tome sve veći obim pravosudnih slučajeva u glavnom gradu. Vjerujemo da bi se i na ovaj način postiglo rasterećenje postojećeg Osnovnog suda, te da bi drugi Osnovni sud značajno doprinio ubrzanju procesa donošenja presuda i smanjenju opterećenja postojećeg sudskog sistema, što bi rezultiralo efikasnijim i pravovremenijim rješavanjem sporova”, ocjenjuje Ministarstvo.
Bonus video:
