Intervju sa Viorelom Ardeleanuom, ambasadorom Rumunije u Crnoj Gori.
• Vaša Ekselencijo, kako komentarišete sve veće interesovanje građana iz zemalja članica EU u kontekstu evropskih izbora za predstojeće evroparlamentarne izbore?
Ardeleanu: EU je do sada najuspješniji integracioni projekat u svijetu. To je unija 27 država i populacija od oko 450 miliona, integrisanija je od SAD sa stanovišta zajedničkog zakonodavstva. Evropska platforma konsultacija za budućnost Evrope, pokrenuta prije pandemije, unaprjeđuje dijalog između civilnog društva, građana i struktura EU. I posljednji pandemijski kontekst i posljedice rusko-ukrajinskog rata s kojim se Evropa trenutno suočava, predstavljale su ogromne izazove za solidarnost, demokratiju i prosperitet u Evropi. Uvjereni smo da će evropski izbori dokazati da države članice EU uspješno prevazilaze ove izazove.
• Kako Rumunija organizuje ove izbore? Šta mislite, koje su najveće prepreke sa kojima se vaša zemlja suočava?
Ardeleanu: Prije svega, želio bih napomenuti da u nedjelju 9. juna u Rumuniji organizujemo izbore za Evropski parlament i lokalne izbore. To je ogroman logistički i administrativni napor. Rumunija će takođe organizovati, tokom 2024. godine, predsjedničke izbore u septembru i parlamentarne izbore krajem godine. Želim da podvučem stalne napore Vlade i Stalne izborne komisije Rumunije koja promoviše snažnu i pozitivnu kampanju podizanja svijesti javnosti. Ova javna kampanja se promoviše i u okviru rumunske zajednice koja živi u Crnoj Gori.
• Koliko je aktivna rumunska zajednica iz Crne Gore i kako mogu glasati na svim ovim izborima?
Ardeleanu: Želim da istaknem da građani svih država članica, uključujući državljane Rumunije iz Crne Gore, mogu glasati za svoje predstavnike u Evropskom parlamentu u bilo kojoj zemlji EU, na osnovu posebne izborne liste. Dakle, nije neophodno da građani EU idu u svoje zemlje državljanstva ili da dokazuju da imaju boravišnu dozvolu u određenoj zemlji da bi glasali. Na primjer, državljanin Rumunije ili Kraljevine Danske koji trenutno živi u Crnoj Gori, može glasati za Evropski parlament u ambasadi Rumunije ili u ambasadi druge države članice EU iz Podgorice ako je unaprijed izrazio volju da bude upućen u posebne izborne liste, na osnovu njihovog važećeg identiteta ili putnih isprava.
Rumunski građani iz Crne Gore su dobro organizovani u dva udruženja koja su prilično aktivna u promociji rumunske kulture i tradicije. Godišnje organizujemo, zajedno sa počasnim konzulom Rumunije u Danilovgradu i Udruženjem Rumuna Crne Gore, tradicionalnu manifestaciju GASTRO-DAN i ljetni kamp za rumunsku i crnogorsku djecu. Zajedno sa Glavnim gradom Podgoricom, organizovali smo i rumunski gastro događaj, u okviru Proljećnog bazara, sa vinima i prehrambenim proizvodima. Početkom jula u Podgorici će biti svečano otvoren spomenik narodnom pjesniku Rumunije Mihailu Emineskuu, a ulica u Podgorici će dobiti naziv Krajova, glavni grad županije Dolž. Ovo su samo neki od događaja organizovanih zajedno sa rumunskim zajednicama.
• Poznato je da Rumunija i Crna Gora imaju veoma dobre odnose i da je vaša zemlja snažan zagovornik evropskih integracija Crne Gore. Kakva su vaša očekivanja u tom pogledu?
Ardeleanu: Čvrsta podrška Rumunije Crnoj Gori nastaviće se tokom čitavog procesa integracije. Radujemo se što ćemo poslati rumunske eksperte da podijele našu stručnost, kao pouzdanog partnera i susjeda. Nedavne posjete Rumuniji predsjednika Jakova Milatovića i ministra vanjskih poslova Filipa Ivanovića dokazale su da su višestruke veze koje postoje između naših zemalja čvršće nego ikad.
Od januara 2007. godine, kada je Rumunija pristupila EU, Bukurešt je napravio važne reforme u različitim oblastima poput vladavine prava, borbe protiv korupcije, održive i zelene ekonomije. Ali najvažniji aspekt je da je BDP Rumunije danas više od 3 puta veći od BDP-a u 2007. godini. Razmjena najboljih praksi sa Vladom Crne Gore će donijeti pozitivne znakove i učiniti vidljivijim napredak Crne Gore u reformskom procesu neophodna za pristupanje EU. Rumunija je blizak prijatelj Crne Gore, dijelimo iste vrijednosti, pripadamo istom regionu i želimo da Crna Gora što prije postane članica EU. 2028. je izvodljiv vremenski cilj da se Crna Gora pridruži EU i mi to podržavamo.
