Crna Gora nastavlja da se suočava sa stranim uticajima koji podrivaju njene demokratske procese i integracije u Evropsku uniju (EU), saopšteno je na konferenciji Digitalnog forenzičkog centra (DFC) i poručeno da borba protiv tih uticaja iziskuje široku saradnju.
Analitičar DFC-a Marko Banović rekao je da je u vremenu kada manipulacije informacijama, istorijski revizionizam i nacionalističke politike služe kao ključni alati stranih aktera u pokušaju da oblikuju političke odluke i smjer države, Crna Gora pokazala posebnu ranjivost na hibridne prijetnje.
Ti napadi, kako je rekao, podrivaju njen demokratski razvoj, građanski karakter i prozapadnu orijentaciju.
„Nažalost, obim i frekvencija dezinformacionih narativa su postali veliki da su mnogi od njih već prihvaćeni u našem društvu“, naveo je Banović.
On je rekao da je uloga DFC-a u otkrivanju tih procesa izuzetno značajna, ističući i da Centar analizama studijama, istraživanjima, edukacijom i monitoringom, neumorno radi na suzbijanju hibridnih aktivnosti koje ugrožavaju demokratizaciju i stabilnost crnogorskog društva.
Prema riječima Banovića, jedna od najvažnijih mehanizama u borbi protiv malignih uticaja je obrazovanje, posebno mladih.
„Kroz naše radionice i edukativne programe jačamo medijsku pismenosti i kritičko razmišljanja, jer je to temelj za izgradnju otpornog i osviješćenog društva. Ulaganjem u obrazovanje jačamo ne samo induvidualni otpor prema manipulacijama, već i kolektivni duh demokratske i građanske Crne Gore“, istakao je Banović.
On je rekao da situaciji u vezi sa stranim uticajem dodatno doprinosi pasivnost pojedinih državnih institucija, kao i ignorisanje i relativizacija problema stranog miješanja od političkih elita.
Banović je rekao da, uprkos izazovima, pritiscima i pokušajima diskreditacije kojima su često izloženi, DFC ostaje posvećen svom cilju.
„A taj cilj je jasan – očuvanje demokratskih vrijednosti, građanskog društva i prozapadne orijentacije Crne Gore“, poručio je Banović.
Šef odjeljenja za javnu diplomatiju u Ambasadi Sjedinjenih Američkih Država u Crnoj Gori, Stiven Drejkorn rekao je da DFC igra važnu ulogu u očuvanju crnogorske demokratske budućnosti i snaženju njenih demokratskih institucija u borbi protiv malignih stranih uticaja.
On je kazao da Crna Gora nastavlja da se suočava sa stranim uticajima koji podrivaju njene demokratske procese i integracije u EU.
„Od kampanja, dezinformacija, do lažnih narativa, akteri povezani sa Rusijom pokušavaju da revidiraju istoriju i polarizuju zajednicu i osnaže podjele u društvu. Koriste na tom putu sofisticirane alate, uključujući društvene mreže, digitalne alate, da rašire nepovjerenje“, naveo je Drejkorn.
On je rekao da je u izvještaju iz ove godine DFC naglasio uticaj Srbije koji je često povezan sa ruskim, a koji se vrši na crnogorski politički i društveni pejzaž.
Drejkor je kazao i da se u dokumentu govori da taj uticaj nije slučajan, već da se radi o proračunatoj geopolitičkoj strategiji koja treba da revidira istorijske i kulturne veze, podrivajući crnogorsku nezavisnost.
On je naveo se radi kroz širok niz taktika – od revidiranja istorije, do korišćenja medijskih kanala i dodao da su napori DFC bili ključni u pružanju otpora tim malignim uticajima, ali da DFC ne može uspjeti sam.
„To iziskuje stratešku, intersektorsku podršku i pristup, kao i zakonske mehanizme koji će učiniti nezakonitim širenje lažnih vijesti i dezinformacija. Ključna preporuka za Crnu Goru je da ojačaju institucionalni okvir“, naveo je Drejkor
On je ponovio da borba protiv stranih uticaja iziskuje široku saradnju između državnih institucija, medija, civilnog društva i međunarodnih partnera.
„Hajde da ostanemo ujedinjeni u kampani protiv dezinformacija i starnih uticaja i posvećeni evroatlantskom putu Crne Gore kao zaštitom mehanizmu za njenu demokratsku budućnost. Narod Crne Gore je odabrao upravo taj put, a mi smo u mogućnosti da se postaramo da nikakvi strani akteri ne mogu poremetiti tu viziju građana“, istakao je Drejkorn.
Izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević je na panelu „Skriveni uticaj i vidljive posljedice – strano miješanje u Crnoj Gori“ kazala je nakon promjene vlasti u Crnoj Gori prije četiri godine na vanrednim parlamentarnim izborima, nije došlo do suštinskih promjena.
„Dobili smo zamjene i dosta neubjedljive. Tako da je danas sve što je bilo loše tokom vladavine prethodnog režima, pojačano, u nekim stvari i agresivnije, vidljivije“, navela je Uljarević.
Ona je rekla da dodatno brine da društvo nije našlo dovoljno načina i snage da pruži otpor onim promjenama koje su zasita došle, a koje ne smatra progresivnim.
„Govorim o etnonacionalizmu, klerikalizmu, onome što su nam donijeli strani uticaji. Nema sumnje, jer empirijska istraživanja pokazuju, da nezadovoljstvo promjenama osjeća većina građana Crne Gore“, rekla je Uljarević.
Govoreći o stranim uticajima, Uljarević je istakla da vidi kontinuiran rast uticaja Srbije i Rusije, i da je sve manje građana koji vjeruju da je EU glavni spoljnopolitički oslonac Crne Gore.
Ona je kazala da se vizija ulaska Crne Gore u EU sistemski podriva i da ni EU nije od pomoći građanski orjentisanom dijelu Crne Gore.
„Tokom procesa dobijanja IBAR-a kriterijumi su sniženi do nedopustivog nivoa, a svi koji se iskreno zalažemo za evropeizaciju Crne Gore ne vidimo da je Crna Gora postala novo drušvo dan nakon što smo dobili IBAR. Demonstrira se jedna krajnja neozbiljnost vlasti“, navela je Uljarević.
Na pitanje u kojoj mjeri je strani uticaj prisutan u Crnoj Gori u ukojim sferama, Uljarević je rekla da nije napravljeno adekvatno mapiranje stranog malignog uticaja, ali da obrazovanje igra ključnu ulogu i da nije iznenađujuće bilo što su partije Demokratskog fronta (DF) insistirale da dobiju resor obrazovanje.
Ona je kazala da se strano miješanje značajno relativizovano uslaskom DF-a u vlasti i dodala da se u poslednje četiri godine pokušava sistemski mijenjati „tkivo crnogorskog društva“.
„Beograd možda jeste odustao od pogleda da Crnu Goru može asimilovati, ali nikada nije promijenio pogled na Crnu Goru kao privremeno oduzetu teritoriju, s tim što je sada zadovoljniji jer na toj teritoriji ima uspostavljenu političku vlast, a rekla bih i kulturnu, obrazovnu“, navela je Uljarević.
Istoričar Miloš Vukanović rekao je da ne postoji društvo u svijetu da nije podložno manipulacijama istorijskih podataka, ali da neka imaju jake institucije i razvijenu kritičku svijest koje potiskuju određene manipulacije.
„Mi živimo i pod uticajem smo tog modela koji se iz Beograda preliva na Crnu Goru koji je razvijen početkom 1990-ih, gdje je Crna Gora interesna, kulturna i svaka druga zona uticaja Beograda“, naveo je Vukanović.
On je rekao da postoji promjena pristupu u odnosu na 90-te godine kada se smatralo da Crna Gora u potpunosit pripada srpskom etničkom, kulturnom području, a da su ipak vlasti u Beogradu shvatile da je Crnu Goru nemoguće asimilovati, makar ne u potpunosti.
„Samim tim ovo što sada vidimo, što je pojačno u poslednje četiri godine, jeste manipulacija istorijskim činjenicama koje treba da naprave određeni prostor u Crnoj Gori koji će biti lojalan više Beogradu nego Podgorici i razjedniti one ideje na kojima je napravljeno crnogorsko društvo“, naveo je Vukanović.
Kako je dodao, sve istorijske manipulacije u poslednje četiri godine su usmjerene da razlože „konektivne veze“ između društva i da od Crne Gore naprave male feudalne posjete i Crnu Goru suštinski naprave disfunkcionalnom državom.
Vukanović je rekao da ne postoji segment crnogorske istorije ili događaj da nije meta revizionizma i dezinformacija.
„Ne smatram da je to problem koliko to da se već tri decenije dešava sistematsko uništenje crnogorskog sakralnog pravoslavnog kulturnog blaga, koje predstavlja nasleđe i ključni dokaz višeslojnih kulturnih uticaja koji su kreirali crnogorsku naciju, crnogorsku ckrvu, sve što je čini zasebnom državom“ rekao je Vukanović.
Profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu Dinko Gruhonjić rekao je da je problem što režim Aleksandra Vučiča više nema prirodnih neprijatelja u Srbiji, i da na njega ne vrši ili se vrši slab pritisak sa zapada.
„Ideologija Vučićevog režima je da se hrane neprijateljima. Ako nemate, prirodnih neprijatelja onda vam ostaju dežurni unutrašnji neprijatelji – medije, civilno društvo, akademska zajednica“, rekao je Gruhonjić dodajući da liči na režim ruskog predsjednika Vladamira Putina.
Gruhonjić je rekao da je Srpska pravoslavna crkva (SPC) glavni politički igrač Srbije i da, gdje god da „srpski svet“ ima mini imperijalizme, širi ih preko SPC - u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, pa i na Kosovu.
Analitičarka DFC-a, Jelena Danilović, predstavila je publikaciju koja sumira sve ono što je DFC tim uradio u proteklih 12 mjeseci.
Bonus video:
