JU “Muzeji i galerije”, u okviru Programa podrške razvoju kulture, u galeriji “Ilija Šobajić” u Nikšiću organizovala je izložbu Antona Lukatelija, slikara i grafičara koji je slikarstvo učio u rodnom Herceg Novom od profesora Čajkova. Autori postavke, koja čini 16 grafičkih listova, su Milosav Milatović i Kristina Radović, istoričarka umjetnosti koja je i otvorila izložbu.
“Lukateli je bio aktivan učesnik NOR-a od 1941. godine pa je i razumljivo što je u njegovom cjelokupnom likovnom stvaralaštvu dominirala ratna tematika”, istakla je Radović.
Prikaz njegovog života i stvaralaštva dao je Nikola Vujošević u knjizi “Memento - crnogorska moderna umjetnost” koji je zapisao da je Lukateli “izgrađivao pacifistički i humanistički odnos i otpor prema svim vidovima ispoljavanja nepravdi i nasilja” tako da je bilo “logično da se njegova stvaralačka energija konsekventno usmjeri u tom pravcu s punim kapacitetom, predano i iskreno, stavljajući dokumentarni tretman ratnih događaja ispred likovne komponente”.
“U predasima borbi pratio je sve što ga je interesovalo i uticalo na njega, pravio skice, portrete, plakate, karikature. Objavljivao je u listu ‘Partizanska riječ’ Prve proleterske brigade i raznim biltenima. Bili su to ciklusi linoreza i crteža jednog dokumentarnog pristupa, s dubokim ljudskim sučutstvom i saosjećanjem u sudbonosnim događajima i čovjekovim teškoćama”, zapisao je Vujošević.
U prvom broju “Pobjede”, koji je izašao 24. oktobra 1944. godine, nalazi se njegov linorez “Kraj”. Jedan je od osnivača Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore i njegov prvi sekretar.
“Na ovim grafičkim listovima prikazani su vrli pojedinci u ratnom vihoru, kao i njihov lik i djelo. Kao takvi oni su oličenje narodne volje za opstankom u surovim okolnostima, u ratnom vihoru. Stilski odišu koliko grubošću toliko i prefinjenošću, a personifikacija su snage i dostojanstva”, istakla je Radović.
Lukateli je sa Milanom Božovićem bio autor prvog socijalnog dinara u Crnoj Gori, a uspješno se bavio i scenografijom. Imao je više samostalnih i bio učesnik više kolektivnih izložbi od kojih je najznačajnija izložba Sveslovenske grafike 1946. godine u Pragu. Preminuo je 1992. godine u Beogradu.
Bonus video:
