Orden Legije časti, to veliko francusko odlikovanje, ne dodjeljuje se danas tako često ljudima sa Balkana, osobito onima koji stižu sa Zapadnog Balkana, pa je važno da se naglasi da je 30. maja u Jelisejskoj palati jedan Balkanac zaslužio to priznanje od zemlje kulture - Francuske na najplemenitiji način - posredstvom književnosti, umjetnosti koja najviše povezuje ljude, najviše im pruža, najviše ih dotiče.
U svečanom salonu, u prisustvu premijera Albanije, Edija Rame i njegove pratnje, izvjesnog broja ministara i značajnih političkih predstavnika ljevice, brojnih prijatelja i gostiju, u prijateljskoj atmosferi, predsjednik Francuske Republike, Fransoa Oland, uručio je Legiju časti Ismailu Kadareu, jedinom slavljeniku toga dana. To je poseban znak pažnje, jer je običaj da se odlikovanja dijele istovremeno povećoj grupi dobitnika.
Predsjednik Francuske se obratio Kadareu riječima: “Vi ste strastveni zastupnik kulture Evrope, pa sam rekao premijeru da je sreća što postoje Evropljani koji još ne pripadaju Evropi, a koji vole Evropu. Vi ste istovremeno i Albanac i Francuz, Evropljanin po srcu, a univerzalan po duhu. Vi ste fantastični pisac istorije Balkana”.
Zatim je Oland nabrojao veliki dio njegovih knjiga, kao što su “General mrtve vojske”, “Kameni grad”, “Bubnjevi kiše”, proprativši ih opširnijim komentarima i rekao da je to proza čiji je kontekst istorija Albanije i optužba na račun totalitarizma koji su imali veoma značajan međunarodni odjek.
Autor romana, novela, eseja, poezije i pozorišnih komada Ismail Kadare je najčitaniji albanski pisac u inostranstvu. Njegove knjige su prevedene na 39 jezika i bio je na listi za Nobelovu nagradu više puta. Ali je zato Kadare prvi strani dobitnik Bukerove nagrade.
Kako su njegove knjige bile subverzivne u odnosu na komunistički režim od od 1944. do 1991, Ismail Kadare se osjećao ugroženim i bio je prinuđen na egzil. Dobio je politički azil oktobra 1990. u Francuskoj. Danas sa 80 godina, on provodi svoj život između Francuske i Albanije.
U svom odgovoru Kadare je rekao: “Gospodine predsjedniče, veoma me dirnula tako velika čast, kao i vaš impresivni govor koji ste mi danas uputili. Zahvaljujem Vama, zahvaljujem Francuskoj”.
Među gostima je bilo ljudi raznih nacija i porijekla, ali mi Balkanci smo bili u prednosti što je dobitnik bio iz naših krajeva, što je bio centar pažnje jedne velike zemlje i svakako smo bili ponosni na njegov uspjeh. Možemo samo da poželimo da ljudi iz ostalih balkanskih zemalja zasluže takva odlikovanja na radost njihovih sunarodnika.
Bonus video:
