Očekuje se da crnogorsko Specijalno tužilaštvo sledeće nedelje odluči da li će optužiti novinara Jova Martinovića uprkos apelima budnih čuvara medija koji tvrde da vlasti treba da uzmu u obzir njegov novinarski rad kao moguće objašnjenje za njegove navodne kontakte sa trgovcima narkoticima, piše BIRN.
Martinović, koji radi kao dopisnik za međunarodne medije, uključujući The Economist, Newsday, the Global Post, the Financial Times i BIRN, je u pritvoru od 22.10.2015. pod sumnjom da je umiješan u šemu trgovine drogom.
Martinović, čiji šestomjesečni pritvor treba da istekne 22. aprila, uhapšen je sa još 17 osoba iz Crne Gore u zajedničkoj akciji sa hrvatskom policijom.
Oni se sumnjiče da su članovi kriminalne organizacije i trgovci drogom.
Crnogorski državljanin, Duško Martinović, bivši član međunarodne grupe kradljivaca nakita poznatih kao Pink Panteri, je osumnjičen da stoji iza ove kriminalne bande.
Tokom operacije, policija je organizovala racije u nekoliko gradova u Crnoj Gori i Hrvatskoj, u kojoj je zaplijenila 3,5 kilograma kokaina, 1,5 kilograma heroina i 21 kilogram marihuane. Krivične prijave su podnijete protiv ukupno 29 lica.
Na tužiočev zahtjev za istragom, u koji je BIRN imao uvida, četrdesetdvogodišnji novinar je osumnjičen za „posredovanje u organizovanju kriminalne grupe za šverc narkotika.“
Ako bude pravosnažno osuđen, Martinoviću prijeti zatvorska kazna od dve do četiri godine.
Martinović insistira da nije kriv, navodeći da je njegov kontakt sa ostalim osumnjičenima bio povezan sa novinarskim radom. Njegova porodica i advokat su rekli da ne žele da komentarišu detalje slučaja dok tužilaštvo ne odluči da li da ga optuži sljedeće nedjelje.
Tokom posljednjih 15 godina, Martinović je radio na nekoliko novinarskih istraživačkih projekata koji su bili u žiži interesovanja i objavljeni u nekim od najuticajnijih svjetskih medija, razotkrivajući ratne zločine i organizovani kriminal širom Balkana.
Ali, vlasti u Crnoj Gori insistiraju da njegovo hapšenje nije povezano sa njegovim novinarskim radom.
Martinovićev rad ga je često dovodio u kontakt sa kriminalcima uključujući glavne osumnjičene u slučajevima povezanim sa drogom, bivšim Pink Panterom Duškom Martinovićem, koji je takođe uhapšen u istoj raciji u oktobru.
Tokom posljednjih deset godina, Martinović je nekoliko puta istraživao bandu Pink Panteri, čija je većina članova porijeklom iz bivše Jugoslavije.
Nekih 60 crnogorskih državljana je osumnjičeno za pripadnost kriminalnoj mreži, u koju je navodno uključeno ukupno 800 ljudi koji su direktno ili indrektno povezani sa 370 pljački u 35 država.
Martinović je radio kao producent saradnik na dokumentarcu iz 2013. o bandi, Smash and Grab (Razbij i zgrabi).
Takođe je radio sa medijskom grupom Vice na produkciji dokumentarnog serijala iz 2014. o Pink Panterima i blisko je sarađivao sa Duškom Martinovićem, koji je jedan od glavnih sagovornika u seriji.
Za još jednog osumnjičenog u slučaju šverca droge, Namika Selimovića, se vjeruje da je bio statista u Vice-ovom serijalu.
Tokom 2015. godine, Martinović je nastavio sa svojim kontaktom sa bivšim „Panterom“ Duškom Matrinovićem, u svojstvu lokalnog producenta za planirani holivudski film o njegovom životu.
U vrijeme hapšenja, Martinović je radio kao fikser za francusku produkcijsku kuću, CAPA Presse, koja ga je angažovala za terenske provjere i pronalaženje izvora za dokumentarac pod imenom La Route de la Kalashnikov (Put kalašnjikova).
Dokumentarac, koji je emitovan na francuskom kanalu Canal Plus u januaru, je razotkrio ilegalni šverc oružja sa Balkana u Zapadnu Evropu.
Još jedan osumnjičeni u slučaju sa drogom, Namik Selmanović, je radio sa Martinovićem nakon što ga je francuska produkcija angažovala kao fiksera za film o kalašnjikovu.
Prema dokumentima tužilaštva, u koje je BIRN imao uvida, u vrijeme hapšenja, Selmanović je bio na slobodi i crnogorske vlasti nijesu mogle da ga nađu.
CAPA Presse je poslala pismo crnogorskom tužilaštvu u januaru, izražavajući duboku zabrinutost zbog daljeg držanja Martinovića u pritvoru.
Pismo je potvrdilo da je on radio na dokumentarcu o trgovini oružjem za ovu kompaniju u vrijeme njegovog hapšenja , i da je takođe radio na njihovom filmu o Pink Panterima.
Dunja Mijatović, predstavnica OEBS-a za slobodu medija, kaže da je pisala crnogorskom premijeru Milu Đukanoviću o Martinoviću i da je dobila odgovor u kom se takođe navodi da nije zadržan zbog svog novinarskog rada.
“U pismu [od Đukanovića] se navodi da optužbe protiv Martinovića nijesu povezane sa njegovim novinarskim radom“, Mijatovićeva kaže u izvještaju OEBS-ovom Stalnom savjetu prošlog mjeseca.
Njujorški Odbor za zaštitu novinara rekao je BIRN-u u četvrtak da je pisao crnogorskom Specijalnom tužiocu za organizovani kriminal, u čijoj nadležnosti je slučaj, i pozvao ih da oslobode Martinovića, i izrazio „izuzetnu zabrinutost zbog Martinovićevog produženog i nastavljenog pritvora“.
BIRN je kontaktirao sa specijalnim tužilaštvom za organizovani kriminal, ali oni su odbili da kažu u kojoj fazi je istraga protiv Martinovića i da li je donijeta odluka o njegovoj optužnici.
U srijedu su međunarodni zaštitnici medija Reporteri bez granica rekli Savjetu Evrope da je posao Martinovića podrazumijevao pomaganje u praćenju podzemnih mreža za trgovinu oružjem i interakciju sa članovima kriminalnih grupa na Balkanu.
Kaže se da je „uhapšen 22.10.2015. u vezi sa ovim zadatkom.“
Martinovićev novinarski rad tokom devedesetih ga je takođe dovodio u kontakt sa različitim izvorima, pri čemu su neki možda bili umiješani u kriminalne aktivnosti u nekom momentu.
Radio je na radio dokumentarcu pod nazivom Masakr u Ćuškoj, koji je istraživao ubistva i deportovanja tokom rata na Kosovu koji je doveo do bombardovanja Jugoslavije od strane NATO-a.
Dokumentarac je istraživao masakr 72 civila u kosovskom selu Ćuška i oko njega u maju 1999. i podstakao je nekoliko važnih istraga ratnih zločina koje su dovele do osuda na Kosovu i u Srbiji.
On je takođe radio više od deset godina sa Metom Mekalesterom (Matt McAllester), dobitnikom Pulicerove nagrade, na nekoliko istraga u vezi sa ratnim zločinima i organizovanim kriminalom na Balkanu.
Njegov rad uključuje istraživanje srpskih ratnih zločina tokom ratova u Bosni i na Kosovu i ekskluziv za Global Post o Pink Panterima.
„Hrabar i neustrašiv“ novinar
Nagrađivani novinar Majkl Montgomeri (Michael Montgomery) rekao je za BIRN da je Jovo Martinović odigrao ključnu ulogu u nekoliko istraživanja koje je on radio za američki RadioWorks, BIRN i BBC od 1999. do 2015.
Priče su podstakle međunarodne krivične istrage koje su dovele do krivičnog gonjenja i osuda srpskih i etnički albanskih paravojnih jedinica za ratne zločine.
„Jovo Martinović je jedan od najhrabrijih i neustrašivih novinara-istraživača koje sam ikada upoznao“, kaže Montgomeri.
„Jovo Martinović je jedan od najhrabrijih i neustrašivih novinara-istraživača koje sam ikada upoznao“, kaže Montgomeri
Martinovićev istraživački rad je takođe bio temelj za još jedno istraživanje Montgomerija, koje su mediji intenzivno pratili – navode o trgovini organima i zloustavljanjima od strane Oslobodilačke vojske Kosova.
Kao direktan rezultat, Savjet Evrope je sproveo iscrpnu istragu koju je predvodio Specijalni izvestilac Dik Marti (Dick Marty). Ova istraga je za uzvrat dovela do stvaranja novog specijalnog suda u Hagu za procesuiranje počinilaca zločina protiv civila na Kosovu.
„Do sada nisam javno govorio o Jovovoj ulozi u ovom istraživanju zbog brige za njegovu bezbjednost“, kaže Montgomeri.
On je istakao da je jedna od Martinovićevih vještina ulaženje u trag podzemnim kriminalnim mrežama i interakcija sa članovima ovih grupa radi dobijanja informacija od ključnog novinarskog značaja.
„To on radi, vrlo efektno. Bez Jova, ne bi bilo Martijevog izvještaja i ne bi bilo specijalnog suda u Hagu“, rekao je Montgomeri.
Duboko je uznemiren zbog produženog pritvora Martinovića u Crnoj Gori, zemlji koja teži članstvu u NATO-u.
Bonus video:
