Čovjek žalosno zuri u daljinu, njegove misli zamrznute su iza nebrojenih poteza četkicom, zaključane u mračnom drvenom ramu. Lik na platnu je ili dobitnik Bukerove nagrade, pisac Hauard Džejkobson ili, eventualno, Šajlok, najozloglašeniji lik Jevrejina u svjetskoj književnosti koji je oživio na stranicama najnovijeg Džejkobsonovog romana. Dvosmislenost je namjerna. Slika je jedna u nizu djela Ralfa Hajmansa, koji je naslikao kraljičin portret povodom dijamantskog jubileja, za novitet u Šekspirovoj kolekciji izdavačke kuće “Hogart” (Hogarth) - niza romana koji slave 400. godišnjicu od smrti barda. U projektu nazvanom “Hogartov Šekspir” pisci bestselera preradili su bardova djela u razumljivijoj, proznoj formi.
“Kada pogledam taj portret, pomislim: 'To sam ja, kao Šajlok'", kaže Džejkobson, koji je “Mletačkog trgovca” preselio u češirski Zlatni trougao kao svoj doprinos u seriji romana inspirisanih Šekspirovim djelima - “Moje ime je Šajlok”, (Shylock Is My Name). Hajmansovi modeli su, pored Džejkobsona, i književnici En Tajler, Džilijan Flin, Ju Nesbe, Margaret Atvud i Trejsi Ševalije. Svaki od ovih pisaca preradio je po jedan Šekspirov komad. Knjige će objaviti “Penguin Random House” tokom narednih nekoliko meseci. Ideja za seriju portreta nastala je tokom slučajnog susreta Hajmansa i Džejkobsona na izložbi u Kraljevskoj akademiji Australije, u jesen 2013. godine.
“Počeli smo da ćaskamo, i Džejkobson mi je rekao na čemu radi. Sama činjenica da reinterpretiraju Šekspira me zaista fascinira”, kaže Hajmans. “To je bila divna prilika za dijalog sa vizuelnom tradicijom, kao što pisci kreiraju dijalog sa književnom tradicijom”.
Ovaj umjetnik poznat je po portretima koji objedinjuju subjekt i kontekst. Za ovu seriju portreta, Hajmans je koristio Šekspirove predstave i djela svakog autora.
“Postoji automatska asocijacija vezana za Hauarda i Šajloka; ili za Džilijan Flin, koja je preradila “Hamleta”, i Ofeliju, ako uzmete u obzir vrste heroina o kojima ona piše”, kaže Hajmans. “U 'Nestaloj' (Gone Girl), glavna junakinja je vrlo tragična figura koja u jednom trenutku uranja u vodene dubine. Ili sa Ju Nesbeom, i likom Magbeta, on stalno piše o serijskim ubicama”. Tako je sa Nesbeom, koji je poznat po noir nordijskoj kriminalističkoj prozi, Hajmans želio da stvori “pomalo prijeteći osjećaj”. “Može da se vidi nenamješten krevet. To bi mogao biti Magbet poslije ubistva; to nije eksplicitno”. Hajmans, koji se u velikoj mjeri oslanja na stare majstore u svim svojim slikama, dodaje: “Uvijek postoje dvije nijanse kod Šekspira. Htio sam da slike budu u tom duhu. Šta se dešava u njihovim umovima?”. U slučaju Džejkobsona, Hajmans kaže: “To je teška priča (Mletački trgovac), težak komad, i ne možete o njemu razmišljati, osim u tragičnim okolnostima”.
Trejsi Ševalije, autorka knjige “Djevojka s bisernom minđušom” uhvatila se u koštac sa “Otelom”, a Margaret Atvud je oživjela Šekspirov komad divlje maštovitosti “Bura”, čiju je radnju smjestila u zatvor. Džilijan Flin preradila je “Hamleta” u roman o ubistvu, izdaji, osveti i ludilu.
Scenarista i pisac Dženet Viterson izabrala je “Zimsku bajku”.
“Svi mi imao talismane-tekstove koje stalno nosimo sa nama. Ja sam na mnogo načina obrađivala 'Zimsku bajku' i ovo je sjajna prilika da je uradim kako treba” rekla je ona.
En Tajler joj se pridružila u prepričavanju “Ukroćene goropadi”.
“Ne znam čemu se više radujem, otkrivanju tajni goropadne Kate ili otkrivanju onoga šta drugi pisci rade sa njihovim likovima iz Šekspira”, rekla je dobitnica Pulicera.
Mnogi, međutim, strahuju da bi mijenjanjem forme Šekspirovih komada kompleksan poetski jezik bio izgubljen. Šekspir bi možda bio čitaniji ali bi nestalo uzbuđenje čitanja staroengleskog koje je, smatraju puritanci, ključan dio iskustva.
Vilijem Šekspir napisao je gotovo 40 komada, a nastalo je bezbroj adaptacije njegovih drama kroz stoljeća nakon njega. Džejn Smajli iskoristila je zaplet, strukturu i arhetipske likove iz “Kralja Lira” u romanu “Hiljadu jutara”, koji je doživio i sjajnu ekranizaciju, a Tom Stopard uzeo je dva sporedna lika iz “Hamleta” i napravio zvijezde od njih u svojoj egzistencijalističkoj komediji “Rozenkranc i Gildenstern su mrtvi”. Sam Šekspir je bio zloglasni otimač koji je veoma slobodno pozajmljivao tuđe zaplete, harao grčke tragedije i britanske istorijske knjige, kao i djela svojih suparnika.
Nesbeov Magbet kao korumpirani vođa specijalaca
Rekao sam: 'Ako mogu da dobijem 'Magbeta' učestvujem u priči”, izjavio je Ju Nesbe, najprodavaniji norveški pisac kriminalističkih romana. Nesbea su privukle moralne dvosmislenosti u “Magbetu”, Šekspirovoj tragediji o škotskom plemiću koji, željan moći, ubija kralja, Dankana, po nalogu tri vještice. U Nesbeovoj verziji, koja se dešava u 2017. godini, Magbet je vođa tima specijalaca u mračnom evropskom gradu na obali, u kojem bjesne kriminal i korupcija. Tri vještice prave ilegalne droge, a ne čarobne napitke i obećavaju Magbetu da će napredovati u policijskoj hijerarhiji, ali samo ako ubije Dankana.
“Te klasične predstave, čitaju se kao krimi priče kriminala”, kaže Nesbe.
Bonus video:
