Narodni muzej Crne Gore priredio je u Umjetničkoj galeriji moderne umjetnosti “Miodrag Dado Đurić” na Cetinju, retrospektivnu izložbu našeg veoma istaknutog umjetnika Mila Grozdanića (Ponori-Otočac, Hrvatska, 1942). Grozdanić je završio (1961) beogradsku srednju Grafičku školu, diplomirao je (1972), a zatim je završio (1974) postdiplomske studije na Akademiji za likovne umetnosti u Beogradu. Do sada je imao više od deset samostalnih, a učestvovao je na preko trista grupnih i kolektivnih izložbi u zemlji i svijetu. Predstavljao je Jugoslaviju, Srbiju i Crnu Goru na reprezentativnim salonima grafike i dizajna. Dobitnik je brojnih značajnih nagrada iz oblasti grafike, slikarstva i grafičkog dizajna. Univerzitet Crne Gore dodijelio mu je (2011) zvanje počasnog doktora. Bio je redovni profesor FLU u Beogradu, a sada je profesor oblikovanja knjige i crtanja FLU na Cetinju. Stalno živi i stvara u Beogradu a povremeno i na Cetinju. Aktuelnu retrospekciju prati veoma sadržajan monografski katalog, sa opsežnim analitičkim tekstom istoričatke umjetnosti Ljiljane Zeković.
U atraktivnom izložbenom prostoru u centru grada, javnosti je prezentirana retrospektivna izložba, pod nazivom “ Misterija civilizacijskog koda”, koja obuhvata dva obimna segmenta tog vrsnog i posvećenog likovno-grafičkog specijaliste. Kada se pažljivo analizira postavka prezentovana na tri etaže, bjelodano je da ta dva segmenta, likovna umjetnost i grafički dizajn, simbiozno formiraju kompaktan likovno-kreativni sublimat, koji je proizašao iz istog koda, a ostvaren je karakterističnim pismom i nadahnutim likovnim diskursom. Zapravo, to je jedinstven i koherentan likovni amalgam, koji je ostvarila izuzetna umjetnička ličnost i prefinjena mešterska ruka. Veoma rijetko se na ovim prostorima može sresti tako znalački uravnotežena i harmonično ukomponovana postavka. Tom besprekornom skladu, istinski doprinos dao je izuzetan kvalitet radova, profesionalna opremljenost, prateće tekstualne sintagme, knjige i katalozi u vitrinama, strogo usmjereni reflektorski snopovi ka djelima, te nazivi i razjašnjavajući podaci uz eksplikate.
Ovom prilikom, radi kontinuiteta, potrebno je podsjetiti, da je u Crnoj Gori, pionirski posao u razvoju primijenjene umjetnosti i dizajna u više oblasti (grafički dizajn, oblikovanje enterijera i opreme, scenografija, kostimografija, kreiranje tekstila i mode i dr), polovinom prošlog vijeka, otpočela je prva grupa visokoškolovanih umjetnika na beogradskoj akademiji, među kojima: Branislav Tamindžić,Velibor Radonjić, Tinda Bulatović, te autor ovog teksta. Svakako, treba naglasiti, da je na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju, (1988) formiran smjer grafičkog dizajna, te da je Mile Grozdanić, na veliko zadovoljstvo, studentima otpočeo da predaje grafičko oblikovanje i tehnološku obradu knjige, tu složenu i zahtjevnu dizajnersku disciplinu. Sa ogromnim iskustvom, uz neiscrpnu energiju i entuzijazam, Grozdanić je nesebično prenosio velika znanja i značajna umjeća mladim generacijam. Zapravo, on je kao istinski umjetnik specijalističke struke, ostavio dubok i široki trag, kreirajući i ostvarujući brojne veoma značajne dizajnerske radove, kako u zemljama okruženja, tako i na ovim našim prostorima.
Mile Grozdanić, kao izuzetno talentovana, veoma stabilna i temeljna ličnost, tokom svog likovnog obrazovanja, prihvatio je od svojih mentora značajna tehničko-tehnološka znanja. Tokom višedecenijskog umjetničkog angažmana, uzdigao svoja kreativna umijeća i realizatorsku virtuoznost do visokog profesionalnog nivoa. Grozdanić je umjetnik širokog obrazovanja i renesansnog usmjerenja, njegova znanja i iskustvenost, kondenzovana su u zavidnom kvantumu. Estetski opseg i izuzetan kvalitet njegovih ostvarenja, naprosto plijene naglašenom duhovnošću i senzibilitetom. Svakako, treba naglasiti da se teško uspostavlja neka čvrsta razdjelnica pomeđu njegovih raznovrsnih kreativnih ostvarenja iz domena grafičkog oblikovanja i njegovih mnogobrojnih slikarskih radova. Takođe, nije dovoljno jasno što je primarno, što je prapočetak, gdje je izvorište, a što je nadgradnja i sublimat. Međutim, slijedeći logiku, nameću se neke konstante u likovnoj i primjenjenoj umjetnosti. U artističko-mentalnom sklopu, stvara se zametak ideje, slijedi grafički zapis, linearna skica, nastaju arealiteti, uplivava hromatika, nastaju varijacije, slijedi selekcija, do konačnog sublimata, do slikovnog oblika i dizajnerskog produkta.
Sa mogućnošću previda, ovom prilikom upravo bih ustvrdio da je u središtu embrionu, prije svega osnovna ideja, crtački zapis, kombinovanje više crtačko-slikarskih tehnika, raznovrsne varijacije formi, oblika, hromatike, do konačnog likovnog eksplikata. Kada se detaljnije analizira njegov cratači i slikarski opseg, evidentno je da je raspon veoma širok, kreće se od izmješteno-objektivističkog, preko asocijativnog, simboličkog, poluapstraktnog do apstraktnog. Prisutna je ljudska figura, antropomorfna glava, korpus, ekstremiteti, ali javljaju se i neke naznake zoomorfnog, abiotičkog i prostorno-ambijentalnog.
U kreativno-likovnoj razgradnji optikalnog, Grozdanić uspostavlja najraznovrsnije strukturalitete, koje karakterišu bogate taktilne vrijednosti
U kreativno-likovnoj razgradnji optikalnog, Grozdanić uspostavlja najraznovrsnije strukturalitete, koje karakterišu bogate taktilne vrijednosti. Njegovi crtačko-slikarski eksplikati, ostvareni su kao dvodimenzionalni, u jednoj ravni, ali veliki broj egzistira kao oprostorene slike, odnosno kao sasvim trodimenzionalna djela. Grozdanić, stvara na papiru, kartonu, foliji, često na čistom prepariranom platnu, ali istovremeno i na foto-print podlozi. U tako raskošnom sustavnom dijapazonu, uvijek je u prvom planu izrazita likovnost, plastična razuđenost, vizuelna lucidnost i bravuroznost. U funkciji su pero, tuš, crni krejon, četka, boja, print, kolažne intervencije i, sve je podvedeno pod opštu odrednicu, kombinovana tehnika. Zasigurne treba naglasiti, da je njegovo ukupno slikarsko djelo, toplo, prisno, milozvučno i nadasve veoma harmonizirano.
Umjesto zaključka, u najkraćim odrednicama, riječ je o izuzetnom, vanserijskom umjetniku, čije ukupno djelo, uveliko prevazilazi naše i granice zemalja u okruženju.
Sadržajne i funkcionalne grafičko-dizajnerske kreacije
Paralelno sa svojim izuzetno razuđenim crtačko-slikarskim djelom, ili pak kao post-produkt, Mile Grozdanić je kreirao, razradio i neposredno realizovao, veoma razuđen i sadržajan, enormni broj oblikovno-dizajnerskih djela, među kojima egzistiraju čitave familije; raznovrsne knjige, monografije, časopisi, katalozi, novine, plakati, kalendari, diplome, zahvalnice, memorandumi, zaštitni znaci, logotipi, brojni kapitalni, unikatni i drugi egzemplari.
Prilikom grafičko-dizajnerskih kreacija, Grozdanić prvenstveno polazi od sadržajnosti i funkcionalnosti, da bi u kasnijim fazama istraživao opštu kompozicionu postavku, tipologiju pisma, uputnost simbola, karakteristike znaka, elemente asocijativnosti, arabeskalne ukrase, a prvenstveno kroz estetske postulate i likovno-grafičke zakonomjernosti. Sve njegove dizajnerske primjerke, neizostavno karakterišu, jednostavnost, čistota i jasnoća izraza, suzdržana ljepota i unutrašnja duhovnost. Sve to, kao i mnogo drugih elemenata, analiza i saznanja, Mile Grozdanić je prezentirao u svom kapitalnom djelu: “Put do knjige”, koja svojim sadržajnim i estetskim vrijednostima oplemenjuje brojne biblioteke kod nas i u svijetu.
Bonus video:
